Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OBESZŁOŚĆ

Następne hasło: OBEŚCIE »

OBESZŁY (10) part praet pass

o oraz e jasne.

Fleksja

sg
m	N	obeszły	f	N	obeszłå
	G	obeszł(e)go		G

pl
N	subst	obeszł(e)

sg m N obeszły (6). ◊ G obeszł(e)go (1). ◊ f N obeszłå (2). ◊ pl N subst obeszł(e) (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Znaczenia

1. Porośnięty, pokryty (5)
- Przen (1)
2. Otoczony, okrążony (2)
3. Skromny, oszczędny, gospodarny (3)

1. Porośnięty, pokryty; obductus, obsitus Mącz [czym] (5): Cano situ obductus color, Pleśnyą obeſzła fárbá. Mącz 33c; Pergula, Ganek przi domu wzgórę wyſtáwiony [...] też chód álbo też ganek w ogrodzie á w ſádu z obu ſtrón winem kwieciem liściem obeſzły. Mącz 291b; Mala roscida, Iábłká roſą obeſzłe. Mącz 358c, 262b.

Przen (1):

Wyrażenia: »latami obeszły« (1): pannis annisquae obsitus, Látámi y łátámi obeſzły obsádzony/ to yeſt bárzo ſtáry y oſzárpány. Mącz 387b.

2. Otoczony, okrążony (2): Cherronesus, [...] id est, insula per excellentiam ponitur pro Peloponeso, Mieyſce álbo wyſpá że wſząd wodą obeſzła Mącz 51c; Convestita lucis domus, Dóm gankiem ogárniony/ obeſzły. Mącz 490d.

3. Skromny, oszczędny, gospodarny; frugalis Mącz, Cn; assiduus, artifex comparandae pecuniae Mącz; frugi, parcus, temperans, temperatus, tenuiculus Cn (3): Artifex comparandae pecuniae, Obeſzły. Goſpodarny. Vmiętny zbieráć pieniądze. Mącz 16d; Frugalis Mierny/ Obeſzły. Mącz 138a, [18]a; [Obeſzły/ Frugalis, comis, humanus, affabilis. Volck Nnn3.].

Synonimy: 2. obtoczony, ogarniony, okrążony, otoczony; 3. gospodarny, mierny, skromny, umiarkowany.

Cf NIEOBESZŁY, OBYŚĆ