Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OTOCZON

Następne hasło: OTOCZYĆ »

OTOCZONY (10) part praet pass pf

otoczony (8), otoczon (1), otoczony a. otoczon (1).

Pierwsze i drugie o jasne; -on- (2) OrzJan, GosłCast, -ón- (1) GrzepGeom; -(o)na.

Fleksja

sg
m	N	otoczony	f	N	otoczona, otoczon(a)	n	N	otoczoné
	A			A	otoczoną		A
	L	otoczonym		L			L

pl
G		otoczonych

sg m N otoczony (2). ◊ L otoczonym (1). ◊ f N (praed) otoczona (1), otoczon(a) (1). ◊ A otoczoną (1). ◊ n N otoczoné (3); -é (1), -(e) (2). ◊ pl G otoczonych (1).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. otoczyć.

Znaczenia

1. Opasany czymś dookoła, spowity (3)
2. Ogrodzony (4)
- W przen (2)
3. Osaczony (2)
4. Zatoczony, nakreślony w koło (1)

1. Opasany czymś dookoła, spowity [czym] (3): iż widział niewiáſtę otocżoną ſłońcem/ á mieſiąc pod nogami iey RejAp BB4v; KochMon 34; Conſtantinopole/ Miáſto ſławne/ wielkie/ morzem ze trzech ſtron otoczone StryjKron 617.

2. Ogrodzony [czym] (4): Przy páłacu był ſad piękny/ murem otocżony KochZuz A2; Gdzie iuż Woyſko położyſz/ trzebá ie okopáć/ choćia wozami otocżone będzie BielSpr 8.

W przen (2): Niechay wie Nieprzyiaćiel/ iż Polſka Koroná/ Nie ieſt ſzerokim Murem nigdźiey otoczoná. Prot C3v.

W porównaniu (1): Nietac ieſt/ nieta/ ona [wolność] ktora legibus, ſtatutis, priuilegijs, conſtitutionibus, eſt communita, y otoczona mocnie yako Murem PaprUp D3v.

3. Osaczony [czym] (2): Bo cóż tákowégo ieſt Naiáſnieyſzy miłośćiwy Królu/ coby nas ták wielą niebeſpieczeńſtw otoczonych obronić mogło OrzJan 91.

Wyrażenie: »zewsząd otoczony« (1): O Nędzny żywot ludzki/ troſkámi ſplećiony/ Chorobámi/ vćiſki/ zewſząd otoczony. GosłCast 23.

4. Zatoczony, nakreślony w koło [około czego] (1): Okréśić álbo opiſáć kołem którą Figurę/ z proſtych liniy vczynióną/ zową tho/ kiedy około niéy ták bywa otoczóne/ że ſye iéy węgłów tyka GrzepGeom D4.

Synonimy: 1. okrążony; 2. obwarowany, ogrodzony; 4. okrążony.

Cf OBTOCZONY, OTOCZYĆ