[zaloguj się]
[pdf]

HART (6) sb m

hårt; hart- (1) CzechRozm, hårt- (1) Mącz.

Fleksja
sg pl
N hårt hårty
G hartu

sg N hårt (4). ◊ G hartu (1). ◊ pl N hårty (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) ‒ XVIII w.

1. Ostrze, grot, spiczaste zakończenie broni; acies (ferri) Mącz, Cn; cuspis, mucro Mącz; nucleus ferri, stomoma Cn (5): Acies. Oſtrze/ álbo kończiſtość hart. Mącz 2c; Cuspis, Harty álbo Groty ná drzewie. Mącz 75d, 235b.
Wyrażenia: »hart bełtowy« (1): trisulcum telum, Strzałá álbo hart bełtowy o trzech ſzpiczách/ końcách. Mącz 428b.

»trojaki hart« (1): Tricuspis, Troyáki hart/ Grot o trzech końcách, Mącz 75d.

2. Sposób uzyskiwania odpowiedniej wytrzymałości materiału, żelaza; tu: przen (1):
Wyrażenie: »norymberskiego hartu zbroja« = wywody, argumenty luteranów (1): Bo Almá młodą Pánią/ Mężátkę/ ábo náruſzoną, młodzicę znácży: Ale Almá/ nigdy tylko dziewicę nienáruſzoną choćiáby iuż w lećiech podeſzłą. (-) Y to nie ledá ſęk/ á nie wiem by nie Norimberſkiego hártu zbroiá: ále wżdy/ iż przećiw iáſney prawdzie/ przeto ſie nie oſtoi CzechRozm 129.

Synonimy: 1. grot, kończystość, ostrze.

Cf HARTOWANIE

KN