[zaloguj się]
[pdf]

INACZEJ (1808) av

hi- (1) ZapWar, gi- (3), ZapWar, MetrKor (2).

inaczej, inaczyj, inaczy (1563), inacej, inacyj (60), inacz- a. inac- (185); inac- BielŻyw (5), BielŻywGlab, GlabGad (3), KlerWes, WróbŻołt (2), SeklWyzn (4), MurzNT (7), PaprUp, SiebRozmyśl; inacz- : inac- OpecŻyw (3 : 1), FalZioł (1 : 2), KromRozm II (3 : 3), KromRozm III (2 : 12), GroicPorz (23 : 1), BibRadz (15 : 2), BielKron (158 : 4), GrzegRóżn (11 : 1), SienLek (8 : 1), BiałKat (10 :3), Phil (6 : 1), JanNKarKoch (6 : 1).

inaczej, inacej (1791), inaczyj, inacyj (14), inaczy (3); -yj MurzHist (6), MurzNT (7); -y ConPiotr, CzahTr; -ej : -yj : -y MiechGlab (2 : – : 1), Mącz (66 : 1 : ‒).

a jasne (w tym 84 r. błędne znakowanie); -éj (255), -ej (16); -éj : -ej OpecŻyw (3 : 1), OrzQuin (7 : 1), BiałKat (11 : 2), Oczko (3 : 1), KochPs (3 : 1), PudłFr (2 : 1), JanNKar (11 : 1), JanNKarKoch (5 : 2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. W inny sposób, nie tak; aliter, secus Mącz, Cn; alioqui (n), diverse Cn (1472): A tho przodkiem yſſz mu pilnie a wiernie chcze slużicz, czo śie wiencz ynacżei okazuie ListRzeź w. 10; MetrKor 38/287, 502; BierEz R3v; PatKaz III 110v; Ta maſć ieſt dobra na iadowite wrzody: kthore inaczey nie mogą być zgoiony. FalZioł V 100v, I 11a, IV 23b, 28c, 37b, 56c; BielŻyw 54, 60, 65, 161; BielŻywGlab nlb 8; ktorey [królewny] imienia iż łacinnici inacey nie mogli wypiſać, przeto iedni Venda drudzi Vanda piſali. GlabGad A3; othoſz Ceſarz vyrzawſzy tho ysz ynaczey nyemozye zyemye y panow vlowicz y on chytroſczya ſzwą y rad ſzwoych, oblyokl yednego Thurczyna wnaſze schathy LibLeg 6/190v, 7/42, 68, 10/57v, 67, 96 (10); ty ſie karz przykłádem iego á ynáczey czyń oſobie ſtaránie ſwoie. RejPs 73v, 107v; ComCrac 16; SeklWyzn 4v, Av, a2v; RejJóz K4, P2; RejKup h6v, m3v; Ináczeyby też ludźi byli nye zwyedli/ by byli dobrego złemu/ á fáłſſowi prawdy nye przymyeſſáli. KromRozm I L2v; MurzHist E, P4; MurzNT 33v, 108v; KromRozm III C7, Iv, N, O8v; LibMal 1553/177; Diar 47, 76, 101; DiarDop 117; GliczKsiąż Bv, C8; LubPs O6v marg; GroicPorz b2, dd4v; RejWiz 38, 184, 190v; á ieſli co inácżey [et si quid aliter] rozumiećie y to wam Bog obiáwił. Leop Phillip 3/15, Ex 30/9, Ps 50/6; A ktoby to ináczey odzyerżał/ táki czeſć y imienie tráći. UstPraw A, A4; RejZwierz 45v; BibRadz Phillip 3/15; inácżey ten bicż ſrogi niemoże być vſpokoion BielKron 219v, 7v [2 r.], 36, 40, 48v, 67 (33); oni obycżáiem ſwoim chcą mowić á nie iednáko rozumieć/ to ieſt/ áby inácżey słowa brzmiáły/ á inſzą rzecż znácżyły. GrzegRóżn H3, [C4]; KwiatKsiąż K2 [2 rJ; Hoc non secus reperies, Nie naydźieſz tego ynáczey Mącz 279b, 70d, 157d, 169b, 279b, 314b (13); OrzQuin E; SarnUzn B2v [2 r.]; á kthore rzeczy wilkie ſą á tłuſte/ kwáśno/ á z źielim ie przypráwiay: bo ieſli ináczey będźieſz ieść/ złych ſye wilkośći s nich náczyni SienLek 5, 186; RejAp 3v, 136, 194v; żadną miárą inácżey rozum iego niemogł poiąć/ áni thego dał ſobie powiedáć/ áby niemogł ták wielkiego dołu wykopáć/ w ktoryby y ſtára/ y ſwieża ziemiá weſzłá. GórnDworz P2v, B3, F3v, H6, Lv, N (12); GrzepGeom Hv; my ſie thu thobye inácżey ſpráwić áni wylicżyć nie możemy. RejPos 246, 32v, 74v, 89v, 131v, 163 (13); RejPosWiecz3 [97]v; HistLan C4, F6; przez ty dwie woyſká trudno ſie inácżey przebić maſz RejZwierc 126v, 2v, 60, 145, 191v; BielSpr 38; káżdy inácżey piſmo wykłáda y rozumie. WujJud 131v, 5, 29v, 63, 96, 110 (10); WujJudConf 141, 260; BiałKaz I4v, M3v; BudNT przedm b, b4v; CzechRozm 63; PaprPan Q3v; od poſtronnych ludźi/ áni buntownych á nieſpokoynych obywátelow Rzecżpoſpolita inácżey [aliter] bronioná być nie może ModrzBaz 126v, 61, 66v, 85, 91, 104v, 132, 136; KochPs 108; P. B. inácżey obroćił/ y Vſtazanes dla tego to tobie vpráſzał SkarŻyw 305, 48, 74, [237], 290, 308 (11); Látopiſzce Ruſkie y Litewſkie to poſtánowienie ináczey opiſuią/ ácz ſproſtá ále ku rzeczy w ty ſłowá. StryjKron 512, 512, 612; CzechEp 55; NiemObr 17, 24, 57; KochFr 32, 94, 98, 107; ReszPrz 58, 59, 60; KochPieś 10; KochTarn 74; PudłFr 30; GórnRozm F, F3, G, G2, H2v (10); KochWr 34; PaprUp G2, L; ActReg 161; Absentio – Niezgadziąm ſzię, namiſzląm ſzie inaczeij. Calep 8b, 240b, 294a, 322b, 332b, 904b; Phil O3; KochPij C4; KochFragJan 4; OrzJan 35, 67, 74, 115; LatHar 126, 168; Dla pewney nádzieie przyſzłey chwały prágną Apoſtołowie rozwięzáć ſię z ćiáłem: gdyż iey ináczey doſtáć nie mogą. WujNT 631, przedm 16 [2 r.], s. 9, 114, 193, 777, Philipp 3/15; WysKaz 48; JanNKar E; JanNKarKoch G; ſkázuiemy: áby żaden ſzláchćic náſz ſzlubem przez nas nie był wiązan/ áż práwem przekonány. Co ináczey [secus JanStat 123] záchowáć ſie będźie mogło ná woynie SarnStat 650; iáko ſą dobréy ſławy/ y od przerzeczonych Pánów y Sędźi ná tákowy vrząd pochwaleni. A ieſli ináczéy [alias JanStat 497] ſie będą záchowywáć/ tedy ten vrząd ich inym godnieyſzym y pilnieyſzym przez nas ma bydź dan bez omieſzkánia SarnStat 563, 52, 66, 73, 85, 98 (35); gdy przed tyśiącem lat Aryáńſka ſektá krześćiáńſtwo byłá iákmiarz opánowáłá: rozumiano poſpolićie/ że iuż wiárá kátolicka záginąć miáłá. A Bog inácżey los obroćił/ iż oná gorę wźięłá PowodPr 55, 47, 76; SkarKaz 347b, 349b, 454b; GosłCast 16; KlonFlis F3; SkorWinsz A3; Ná me ſłowo możeſz ſię ináczey vſtroić. ZbylPrzyg Bv.

inaczej niż(li); aliorsum atque, aliter ac a. atque, contra ac a. quam, secus ac a. atque a. quam (71): BierEz S3v; O naſs mily panie boże/ możeſs ty rácżyſſli ijnacey zbawienijé ludſkié ziednatz/ niżli przez twą cięſſką a okrutną mękę. OpecŻyw [57]v; FalZioł V 35v; LibLeg 9/50, 10/155v; RejJóz C4v; Yeſli wam kto będźye Ewányelią powyádał ináczey niżliſcye przyyęli/ nyechay będźye ánáthemá KromRozm II b3; BielKom D7v; Ale pan Bog wſzechmogący wnet hárdą myſl ſkroćił/ Inácżey niż zły cżłek myſli wſzytko on obroćił. LubPs hh3v; BibRadz *5v; Ieſt tedy tá Kabála nic inego iedno wielki błąd/ á przewrotna y ſzkodliwa nieiáka náuká/ ktora ſłowá/ imioná/ známioná piſmá ſwiętego/ inácżey wywraca niż trzebá BielKron 46, 200v, 207v, 316; Mącz 511b; RejAp 175v; thák powiedam około ſtroiu/ áby dworzánin nic ſie wdy od zwycżáiu nie odſtrzelał/ áni inácżey chodził/ niż ieſt iego záwołánie. GórnDworz L7, B2, D4, L4v, Q5v, Z6, L1v; RejPos 42v, 102v, 139v, 141, 145, 303v marg; BielSat Hv, M4; HistLan F6; KuczbKat 105; BielSpr 31v, 61; Ale iáko inácżey w nie á niż w Bogá wierzymy/ ták też inácżey ich niżli ſámego Bogá wzywamy. WujJud 57v, 57 marg, 141; BudNT Ff6; Bo z temi ktorzi niekocháiąc ſię w vćiekániu/ nie vrywcżą ále wſtępną bitwę dawáią/ inácżey ſię trzebá obchodźić/ niżli z Turki y z Tátáry [aliter se gerenda est, quam cum Turcis et Scythis] ModrzBaz 112v, 8v, 46v, 60v, 87v, 90; Oczko 2; SkarŻyw 558; odmiennie mowią Zmodzinowie/ tákież Kurſowie/ álbo Kurlandowie ináczey niż Litwá/ álbo Jatwieżowie y Liflanći. StryjKron 46, 31; CzechEp 4 marg, 89, 182, 267; NiemObr 22; BielSjem 34; Phil Q2; Ktorzy ſię tedy mogą kradzieży/ y wzgorſzenia/ y proznowánia vwiárowáć/ ináczey niżli rękomá robiąc/ y czym ſię innym potrzebnieyſzym báwiąc; tym Apoſtoł nie każe ręczną robotę robić. WujNT 719, przedm 4, 16 [2 r.], 24, 29; JanNKar E2, Fv, F2; JanNKarKoch F3; IEſli Woźny ináczéy przyśięgę świádkóm powié/ niż ieſt roſkazano [aliter formam iuramenti testibus dixerit, quam est mandatum JanStat 526] [...] niechay będźie z ſwégo vrzędu złożón. SarnStat 576, 1163, 1225, 1299.

inaczej okrom czego (1): ſwowolność źle cżynienia inácżey pohámowána być niemoże/ áni rzecży wźięte niemogą być wrocone/ áni krzywdy pocżynione/ zemſzcżone okrom tego lekárſtwa/ to ieſt/ oprocż do broni vciecżki [licentia malefaciendi aliter coerceri non queat nec res ablatae repeti, nec iniuriae illatae vindicari, nisi ad hoc armorum remedium recurratur]. ModrzBaz 108.

W przeciwstawieniu: »tak ... (czyli) inaczej« (2): GórnDworz Cc5v; mnimáią że im nic do tego wiedźieć/ ieſli tá rzecż/ o ktorą idźie/ ták ſie wſobie ma/ cżyli inácżey [ita se habeat an secus]. ModrzBaz 86.

Występuje w członie będącym podstawą wyłączania w konstrukcjach wyłączających, wprowadzonych przez: je(d)no (356), aż(e) (11), jako (4), ale(ż) (3), aż(e)by (3), tylko (3), chyba(by) (2), jako(by) (2), jesli(że) (2), iż (1) [Zawsze w zdaniu zaprzeczonym; w tym zaprzeczenie wyrażone przez pytanie retoryczne z założoną odpowiedzią negatywną (8), przez przysłówek: ledwe, próżno, trudno (4)] (387): Inácżey z tąd niewynidzieſz/ Aże záſie ćienka będzieſz. BierEz 12; OpecŻyw [80v]; FalZioł V 26; GlabGad G8; [Tatarzy] niewymownem mnoſtwem ſtrzał, ktore nieinacy iedno iako grad ſzumiączi puſzcżali Węgry przeſtraſzyli MiechGlab 15; KlerWes Av; LibLeg 6/160, 191v, 7/104v, 10/113v, 11/[322] (8); WróbŻołtGlab A2v; RejPs 51v, 70, 135, 150v, 152 (16); LibMal 1544/91, 185v; SeklWyzn 3v, C; SeklKat I2v, K2, K3v; KromRozm I M3v, O2; KromRozm II h2, t3v, t4v [2 r.]; KromRozm III B7v, C4v, C6, O2, P7V; Diar 43, 44, 50, 58, 60, 74, 89; Nye inácżey ſie ſnimi obchodzą/ yedno by z yákyemi nyewolnikámi álbo proſtemi chłopy á gburámi. GliczKsiąż N7v, N3v; Kryſtus Pan inácżey nie mógł przydź ku tey ſławie/ iedno przez tę ſwiętą á niewinną mękę ſwoię LubPs Z4, H3, T4, bb4 marg; GroicPorz f3v, hv, n3, ii4; KrowObr 13v, 202, 202v, 203, 212; Lud ten Iſráelſki nieináczey wygłádzi te wſſyſtkie ktorzy mieſzkáią w náſſych kráinách: iedno iáko Wol zwykł trawę przy korzonkách vrywáć á ziádáć [Ita delebit hic populus omnes, qui in nostris finibus commorantur, quomodo solet bos herbas usque ad radices carpere]. Leop Num 22/4, Deut 1/31; BibRadz I 3a marg, II 59 vb marg; OrzRozm P2v; Nie mógł inácżey Frederyk ſyná z więzyenia wybáwić/ ále iechał do Wenecyey Papieża przepraſzáć BielKron 181v; ku ktorey [wolności krześciańskiej] inácżey przyść niemożem áż okrutniki wybijem BielKron 202, 21, 54v, 56v, 57v, 60 (22); GrzegRóżn [C4], K2v; KwiatKsiąż N3; OrzQuin Q2, Sv, T4; SarnUzn C4v, D; SienLek 176; LeovPrzep bv; RejAp 75, 137, 172, 198v; GórnDworz E8v, F2 [2 r.], H8, K4, Ov (12); Cżego ſobie inácżey zyednáć nie możemy/ iedno gdy będzyemy wiernie dufáć iemu. RejPos 112v, 3v, 8v, 11, 28, 40 (65); RejPosWiecz2 93 [2 r.], 95v; RejPosWiecz3 [97]v; BiałKat 153v, 178v, 253v, 278v, 368v; KuczbKat 155; RejZwierc 3, 9v, 18v, 19v, 23 (13); powiedźiał [Likurgus] im: iż inácżey iego chorobá nie może być vlecżoná áż ſadłem muſzę być námázan co natłuſtſzego cżłowieká. BielSpr 49, 8v, 56; ktorych [grzechów] inácżey zátrzymáwáć álbo odpuſzcżáć [kapłani] niemogą/ ieſliże im káżdy przez pokorną ſpowiedź ſumnienia ſwego nie otworzy WujJud 82, 25v, 29, 55v, 85, 98 (18); WujJudConf 21, 87, 152, 250v; RejPosWstaw 110v; BudBib cv [2 r,], Cant 8/21; BudNT Kk8; BiałKaz F4; Pytam ćię/ iákiego przymierza piecżęćią było obrzezánie [...] 2 (–) Iam do tych cżáſow inácżey tego nierozumiał tylko iż przymierza/ wiecżnego: y o żywoćie wiecżnym vcżynionego. CzechRozm 74, 21, 22v 69; Ia widzę że tego inácżey poznáć nielza chybá ná domysł [video id nisi coniecturis cognosci non posse, quas et ipsas saepe falsas existere non ignoro] ModrzBaz 44; w iednem domu/ iedni ſię vbieráią po Niemiecku/ drudzy po Włoſku/ drudzy po Turecku: nieinácżey/ iedno iákoby [non secus quam] ſię ná roznych/ á od śiebie bárzo dálekich cżęśćiách świátá porodźili. ModrzBaz 51; Zakon Chriſtuſow nieinácżey może być wypełnion/ iedno/ gdybyſmy ieden drugiego brzemioná nośili [non aliter ... quam si]. ModrzBaz 58, 3, 7, 7v, 8v [2 r.], 13 (36); SkarJedn 65; Oczko A3v; niedamy go [ciała św. Wojciecha] inácżey aſz nam ták wiele złotá przywieść krol każe/ iáko ćiáło ſamo záważy. SkarŻyw 356, 253, 334, 348, 553; StryjKron 215; ZapKościer 1582/28; CzechEp 262, 305, [394], [398]; NiemObr 13, 80; KochFr 5, 100; ReszPrz 26, 83, 86; nie miłuymy ſłowem álbo ięzykiem/ ále rzecżą y ſkutkiem/ żaden inácżey y pewniey poznáć nie może iáko z vcżynkow ReszHoz 117; WerGośc 224; BielRozm 18; GórnRozm C4v, F2v, G2v; PaprUp F4, Iv, L3v; ActReg 20, 147; Angielſki Krol nie chciał inácżey przyiąć thego poddánia iedno tym ſpoſobem/ żeby wedle woley ſwey z máiętnoſciámi ich y ze zdrowiem poſtępował. Phil D, R3; KochFrag 52; boć iednak niezwykł [Bóg'] ináczéy z námi ſie vmawiáć/ ieno tym poſpolitym ludźi wſzyſtkich głoſem y mową OrzJan 106, 102; LatHar 187; WujNT 77, 323, 393, 505, 556 (9); WysKaz 36; JanNKar E4v; JanNKarKoch G2; ilekolwiek kámięni łoiu będźie ználeźiono/ nie máią bydź ináczéy poczytáné zá gotowé pieniądze/ iedno iáko w tárgu [alio modo ... nisi JanStat 39] SarnStat 374; Stároſtowie mieyſc pilnie máią opátrowáć/ áby mężobóyce nie inácżéy ieno [non aliter quam JanStat 611] ná dnie w wieży pokutę czynili SarnStat 608; ieſliby kto tákową wolność y przeſpieczeńſtwo poſpolité pod miánowánym czáſem którymkolwiek ſpoſobem w któréykolwiek oſobie zgwałćił: tákowy ma bydź karan nie ináczéy/ iákoby [non secus quam JanStat 513] gléyt náſz królewſki zgwałćił. SarnStat 783, 85, 117, 123, 180, 197 (48); GrabPospR K4; Krolá inácżey wolno puścić nie kázáli/ A żeby im trzy látá żywność obmyśláli. KmitaSpit C6v; CiekPotr 78, 89; SkarKazSej 658b, 682a.

W połączeniu z czasownikami: brać (brany), da(wa)ć (dawan), kupować, ślubić = za inną cenę, w innej cenie (2 : 8 : 1 : 1) (12): Iakom ya nyeslyvbyl andrzeya szmączyrzysza ynaczey sz{e}lyg oth glowy szlyachathnego yana zabythego bratha rodzonego marczynovego y maczyeyovego szwyerzvchova zastąpycz ZapWar 1505 nr 1999; Mąm też Pytel do Młyná mąm práwe gálery/ Ktorych ináczey nie dam po czterzy Tálery. BielSat B4 [idem BielRozm 14], C2, C2v; BielRozm 14, 17, 18; Złoté nie máią bydź ináczéy bráné/ iedno po śiedmi Szkotów/ to ieſt po cztérnaśćie groſzy. SarnStat 373; vſtáwiamy winę trzydźieśći Czérwonych Złotych ná té/ ktorzyby ináczéy álbo przedáwáć/ álbo kupowáć Złoté Czérwoné chćieli [qui per alium valorem, aut vendere aut emere florenos viderentur JanStat 380] SarnStat 926, 375 [2 r.], 1158.

W połączeniach szeregowych wielokrotnych: »inaczej ... inaczej« (25): MurzHist O2v; BielKom D7v; Leop *B4; [ziemiα czeska] ma miáſtá zamki zacne y mocne/ kthore inácżey zową Cżechowie á inácżey Niemcy. BielKron 291 v; Mącz 356d; RejPos 112v, 185, [352]; BiałKat 306; RejZwierc 178v, Aaa4; WujJud 123v, 176; CzechRozm 128v; inácżey ſobie trzebá pocżynáć przećiwko Vliſseſowi onemu chytremu mędrkowi: á inácżey przećiwko Aiáxowi [aliter ... aliter] ModrzBaz 112v; SkarJedn 188; SkarŻyw 130; PaprUp E3; LatHar 111; WujNT 375, 375 marg, Cccccc v; JanNKarKoch G2 [2 r.]; Więc też źiemiá inácżey ſwą lichwę odpráwia Inácżey cżłowiek: Bo ten y dobrá záſtáwia Chcąc ſię iśćić: y muśi rad nie rad zápłáćić Lichwiarzowi/ niechceli wſzytkiego vtráćić. KlonWor [79].

»inaczej ... inaczej ...« [kilkakrotne] [trzykrotne (2), czterokrotne (4), siedmiokrotne (1), dziewięciokrotne (1)] (8): Abowiem. ináczey ma być męczon młody/ ináczey ſtáry/ ináczey mdły/ ináczey duży/ ináczey kochánek/ ináczey nie kochánek/ ináczey Sláchćic/ ináczey Mieſzczánin/ ináczey chłop. GroicPorz hh4v; KwiatKsiąż O2v; Mącz 84c; WujJud 29; CzechRozm 172v; Tám iáko ktory grzeſzył/ ták karan będzie: inácżey cudzołożnik/ inácżey porobnik/ inácżey złodziey/ inácżey mężoboycá/ inácżey pijánicá/ inácżey mátácż/ inácżey krzywoprzyśięſzca. SkarŻyw 121; inácżey ſię modlić możeſz/ y cżáſem maſz/ kiedy ćię deſperácyą ſzátan trwoży: á inácżey kiedy do świeckich márnośći wiedźie/ [...] inácżey záſię gdy ná Páńſkie dobrodźieyſtwá wſpomniſz LatHar 51, 111.

Wyrażenia: »daleko inaczej« = longe aliter, multo aliter, secus aliter Mącz (8): Mianuie też pierwſze Ceſárze niektore/ iż złe zachowánie mieli z moimi zakonniki pierwſzymi/ dáleko ſie inácżey rzecż miáłá/ bowiem Ceſarz Zygmunt nietilko znáſzey ſtrony był/ ále y pomoc dawał BielKron 232; Mącz 197a, 236b; RejAp 80v; ſie tho co on [Pan] ſpráwował dáleko od rozumu ludzkiego inácżey rozumiáło. RejPos 32; HistLan A3; Wierzymy y w Swięte/ ácżkolwiek dáleko inácżey niż w Bogá. WujJud 57 marg; BudNT przedm d3v.

»jeszcze inaczej« (4): FalZioł V 33 [2 r.]; Może téż ieſzcze ináczéy po ćiéniu rzecz wyſoką zmierzyć proſtym obyczáiem. GrzepGeom O4v; ná piſmo twoie niedbamy/ ále ie ſnádź ieſzcże inácżey wywrácamy/ ábychmy tákiey chwały ſzukáli Pánu Bogu ſwemu/ iákaby ſie podobáłá ſwiętemu imieniowi iego. RejPos [226].

»nieco inaczej« (1): iako Rabbi znaczy nauczycięla [...] abo miſtrza/ [...] tak i Rabboni Aczśię nieco inacyi wymáwiá. MurzNT 151 marg.

»nierówno inaczej« (2): nam powołánym a przeźrzánym ſwoim nierowno inácżey racżył [Bóg] dáć á rozſzáfowáć ty vpominki á ty dáry ſwoie. RejPos 205v; CzechRozm 172v.

»trochę (a. troszkę) inaczej« [szyk 2 : 1] (3): tám/ to co wziął Káſtiglio ex Platonis Protagora, powiedziáło ſie troſzkę inácżey GórnDworz B4v; Auguſtyn S. inácżey trochę te ártykuły rozdźiela LatHar 10; WujNT przedm 4.

Szeregi: »inaczej a inaczej« (1): drugie pięć gwiazd/ s ktorych káżda inácżey á inácżey poſtępuiącz/ thenże bieg w krąg niebá odpráwuie GórnDworz L15v.

»inaczej (a, i) opak« (3): Mącz 488a; GórnDworz R3; ſzczęſcie y fortuná máiąc wielką moc w ſkutku woyny/ częſto z ledá máluczkich przyczyn vmysły y porády ludzkie [...] ináczey y opák obraca y odmienia. StryjKron 175.

»tak (a) nie inaczej« (15): MetrKor 38/500; cżemu by on [człowiek] tak był ſtworzon á nie inacey pocżąwſzy od głowy aż do nog. GlabGad A5; KromRozm II p2; LeszczRzecz A3v; RejPos 206, Ooo2; WujJud 109v; ModrzBaz 66v; ZapKościer 1582/28; Toć ia ták/ nie zacne tylko y nabożńe/ ále y inſze wſzytki ſądzę: á nie inácżey. CzechEp 325, 89; vbiór ten chwalę: znam Troiánki: Ták nie ináczéy máią chodzić bránki. GórnTroas I2; JanNKar B, Cv, C3v.

a. W funkcji dopełnienia: co innego, kogo innego (383): Bo cżeść z mnoſtwá nie pochodzi/ Práwać ſámá cnotá rodzi: Choćiać inácżey mniemáią/ Co nie dobrze rzecży znáią. BierEz K4v, M3v; FalZioł I 28a, V 61v; LibLeg 10/155v, 11/40, 171v; RejPs 95v, 133; RejRozpr B3; SeklWyzn a3v [2 r.], d4v; SeklKat A4, M2v; RejKup e3v, h7, m5v [2 r.], ee6; KromRozm I A4v, Dv, E3v, E4v, Gv, Gr3v, I2, I4v; MurzNT 66, 166 marg; KromRozm III H5, O6v, Q4; Diar 33; DiarDop 102 [2 r.]; BielKom B5v, D3; Ktho inátzey vtzy/ nie Ewánieliey vtzy/ ále wymyſlow ſſatańſkich z głowy ſwoiey. KrowObr C4v; Leop Deut 18/14, 1.Tim 1/3; BibRadz Act 19/32; Ale Diktis Kreteńſki inácżey piſze/ iż Achilles poimał żywo Troilluſá z Likaonem BielKron 58v, 17 [2 r.], 17v, 18, 30, 45 (59); KochSat B; Nemo dicet secus, Zaden ynáczey nie rzece. Mącz 378c, 68b, 93b, 155d, 239b, 269d, 281b; Prot D4v; GórnDworz Aa7; HistRzym 8v; BiałKat 96, 101, 381v; GrzegŚm 5; KuczbKat 150, 290; BielSpr 51 v; Polſká od ſześći ſet lat iáko ſie okrzćiłá/ nigdy inácżey nietrzymáłá. WujJud 5, 12, 210v; RejPosWstaw [413]; CzechRozm 52v, 92; PaprPan K4v, P3v; A ktoryby ſędźia inácżey [secus] cżynił/ nieuydźie podeyrzenia/ że iednemu dobrze/ á drugiemu źle życży ModrzBaz 87v, 4v, 65, 89v; SkarJedn 275; KochPs [217]; SkarŻyw 300, 337; CzechEp kt v, 102; KochFr [135]; KochDz 105, 108; ReszList 190; WerGośc 209; KochPieś 10; GórnRozm C3v, E3v, G2v, G3, H3, L2v; PaprUp Fv; ActReg 103; GostGosp 118, 156; GrochKal 13; Phil L; KochFrag 23 [4 r.]; Vtwierdzenie o Kośćiele wykłádáią drudzy/ inſzy inácżey. LatHar 400 marg; KołakCath C2; ábyś opowiedźiał niektorym żeby ináczey [aliter] nie vczyli WujNT 1.Tim 1/3, l.Tim 6/3, s. 35, 721, 731; á nápomnieni/ ieſli ináczéy [secus JanStat 498] czynić będą/ niech winą ſtátutową będą karáni SarnStat 564, 83, 187, 200, 232, 275 (42); SkarKaz 417a, 515a; VotSzl E; CiekPotr 48; PaxLiz C2v; SkarKazSej 684a.

inaczej niż(li) (35): SeklWyzn 3, g4v; SeklKat M2v; Tedyſmy ſámi ináczey rozumyeli/ niżliſmy was vczyli? KromRozm I E3, E4v; nie taię tego/ zem wielé przeciw Biſkupowi Rzymſkiemu mowił/ i inaczyiem/ niſz Kościoł rzymſki/ nauczáł MurzHist N2; Diar 52, 70; Sthárzy Hiſtorykowie/ [...] piſali o Zydziech inácżey niż w piſmie ſwiętym/ iż ie miał Fáraon Krol wypędźić dla ich záráżenia BielKron 466, 206v, 209, 211v; Aliter accipis atque ille dixit. Ynácey rozumieſz nyżly ón rzekł. Mącz 7a, 1d, 7a, 75c, 243b, 379c, 383d, 417c; RejAp 181; GórnDworz C7v, E4; RejPos 88, 88v; BiałKat 268v; háńbiem wſzytkich tych ktorzy z prozney chwały/ y ſlepoty y złego wyrozumienia inácżey vcżą niż trzebá. SkarJedn 103, 291, 350; KochPs 47; SkarŻyw 535; By też ánioł ináczey powiedał/ niżli raz ieſt opowiedziano WujNT 525, 721; SarnStat 1161; Ieſli kto ináczey o Bogu y zbáwieniu rozumie niźli ia: trudna mi z nim miłość SkarKazSej 684b.

inaczej okrom kogo (1): nie możemy nigdy inácżey mowić o Bogu/ okrom Syná/ ábo Pośrzedniká GrzegRóżn C.

Występuje w członie będącym podstawą wyłączania w konstrukcjach wyłączających, wprowadzonych przez: je(d)no (82), jako (2), tylko (2), że (1) [zawsze w zdaniu zaprzeczonym: w tym zaprzeczenie wyrażone przez przysłówek: rzadko (2), trudno (2)] (87): A zebyſzczye gynaczey nyevczynyly thylko aby thak bylo MetrKor 38/321; LibLeg 7/41v, 9/51, 11/89, 136; NIemozemy cie ináczey zwac iedno panem wſzelyakiey moznoſci boze wſſechmogący naſz RejPs 134, 25, 76v, 201v; RejJóz K7; KromRozm I G2; KromRozm II h2v; KromRozm III H7v; Diar 52; GliczKsiąż P7; LubPs H3; KrowObr 7v, 12, 151; Rzymiánie niechcieli inácżey/ iedno áby im Hánnibálá wydáli. BielKron 129; ſie tu nie godzi inácżey piſáć iedno to co przed ocżymá ieſt. BielKron 334w, 42v, 52v, 199, 253v; GrzegRóżn H; Mącz 151a, 267b, 292a; OrzQuin P4v; ktore [sprawiedliwe sądy pańskie] pochodzą nie inácżey iáko z wiernego koſciołá Páńſkiego y ſwiętego przybytku iego/ tho ieſt s táiemnic iego. RejAp 131, 16, 52, 84v; GórnDworz D2, E6, F5v, G2v, L5 (13); RejPos 45v, 87, 102v [2 r.], 306v; inácżey nie groźi piſmo złym iedno onym Sądem Kryſtuſowym GrzegŚm 12; RejZwierc 191v; WujJud 126, 170v, 172v; BudNT przedm d3v; [Kato] nie dał ſię inácżey do proſzenia o Vrząd przywieść/ iedno [non aliter ... quam] gwałtowną Rzecżypoſpolitey potrzebą. ModrzBaz 43v, 29, 45v, 81v, 86, 92, ModrzBazBud ¶5; Oczko 8v; SkarŻyw 575; MWilkHist Dv, CzechEp 109; NiemObr 72, 97, 124; Phil B; ReszPrz 83, ArtKanc L20v; GórnRozm A3v, C2v; ActReg 14; KochFrag 23, 24; WujNT 576; tákowy ieſli będźie pozwan do ſądu zamkowégo/ nieináczéy ma bydź pokonan/ iedno [non aliter ... nisi JanStat 589] miánowániém ośmnaśćie świátkow SarnStat 506 [idem 932]; áby ſie iuż Vrzędnicy Wielkiégo Kśięſtwá Litewſkiégo ináczéy nie zwáli áni piſáli/ iedno Vrzędniki Koronnémi SarnStat 1013, 133, 238, 932, 1002.

W połączeniach szeregowych wielokrotnych: »inaczej ... inaczej« (11): A ieſli bych ynáczey myſlił/ á inácżey o ſobie rozumiał/ proſſę niekárzy mię moy pánie RejPs 198; KromRozm I Gv, G2v; v wſzytkich Prorokow ieſt poſpolicie záchowano w piſmiech ich/ iż inácżey piſzą á inácżey rozumieią. LubPs G4; Mącz 383c; Ieden ieſt Dawid/ a wżdy inácżey ſie o nim mowi kiedy był in decore Regis, á inácżey kiedy był wygnáńcem. SarnUzn F5v [2 r.]; RejPos 89v; SkarŻyw 538; WujNT 342; JanNKar C4v.

»inaczej ...inaczej ...« [kilkakrotne] [trzykrotne (2), czterokrotne (1), sześciokrotne (1)] (4): Inácżey w Witembergu dźyerżą/ inácżey w Norembergu/ inácżey w Auſzpurku/ inácżey w Lipſku/ inácżey w Máydemburku/ ináczéy w Krolewcu. KromRozm I Gv; BielKron 155; obiecuią kożdey Oſobie podług zrządzenia iey/ inácżey Człowieku/ inácżey koniowi/ inácżey ptakom SienLek 30v; lepiey pocżekáć áżby ſie wſzyſcy zgodzili/ bo Rzymiánie inácżey/ kſięża inácżey/ Ewányelikowie inácżey/ pánowie y krol inácżey RejZwierc 195v.

Zwrot: »inaczej mieć« = mieć za coś innego, uważać za coś innego (4): Ceſarz Sahabkierey Chan yesth nam barſzo zachovany ynaczey go nymamy yako za ſzwego wlaſznego syna LibLeg 7/41 v; Nunquam secus illam habui ac si esset nata, Nie ynaczeym yą miał yedno yákoby właſną ſwą corkę. Mącz 151a, 267b, 292a.
Wyrażenia: »daleko inaczej« (6): A te totus diversus est, Dáleko rożny yeſt od ciebie/ dáleko ynáczey o tym dzierży niżli ty. Mącz 487d; RejAp 116, 181; WujJud 252, 252v; Z ledá słowecżká/ ktorym mnimáią ſię być dotknionemi (choćiaby on kto ie mowił chćiałby dáleko inácżey [aliter multo] rozumieć) z świſtánia/ z chrapánia/ [...] ábo inſzey poſtáwy/ o ktorey ták rozumieią żeby ich wzgárdę znácżyłá. ModrzBaz 66.

»inaczej nieco« (1): ſam Epiphánius/ teraz miánowány/ y inſzy/ inácżey nieco o tych lećiech rozumieią. LatHar 510.

Szereg: »tak ... (a, nie) inaczej« (3): Aza to nyerozdźyelone ſerce/ gdźye ten ták/ drugi inácżey/ á yedenże yuż ták/ yuż owák vczy KromRozm I N; Y owſzem byſmy ták/ á nie inácżey/ cżynić mieli/ ieſlibyſmy właſnymi vcżniámi y náſládowcámi Chriſtuſowemi być chćieli. CzechRozm 227v; SkarKazSej 680a.
b. W funkcji orzecznika: czym innym, kim innym (159): MetrKor 38/286; Gdyż niemoże ijnacżéy bytz/ bądzże moy mily ſynu wolá twoia OpecŻyw 173v; HistJóz C2; LibLeg 6/191v, 10/60v, 61, 11/46, 56, 89; RejPs 85v; RejKup e4; KromRozm I E4v, G3; Nie możeć to inácżey być/ Muśićie [książki] miedzy ludzi iść BielKom Av; GroicPorz c2, x4v; KrowObr 158v; Leop Ioann 14/2, 1. Cor 15/29; RejZwierz 103; W domu Oycá moiego wieleć ieſt mieſzkánia/ ieſliżby inaczey było/ powiedźiałcibych wam [Si autem non, dixissem vobis?] BibRadz Ioann 14/2, Apoc 2/16; BielKron 60, 71, 71v, 73v, [842]v (15); KwiatKsiąż N2v; Mącz 118v, 315c; Prot D4; to inácżey być nye może zá ſpráwyedliwym ſądem Bożym. RejAp 122v, 58v, 74; GórnDworz I8v, K5v, Rv, R2, V7 (8); HistRzym 15v, 16, 19; RejPos 75v, 291v; BiałKat 68v; KuczbKat 435; káżdy ſie ſam w tym oſądzi ieſliże to inácżey może być RejZwierc 157v, 7v, 23v, 31, 31v, 56 (10); WujJud 108v, 146v, 152v, 176; BudBib b4; BiałKaz H3v; BudNT przedm a3v; CzechRozm 246v; PaprPan H2v; Wſzákże tey rády niewykonywáć/ áż wywiedźiawſzy ſię pewnie że iuż inácżey być niemoże [nisi exploratum sit rem aliter geri non posse]. ModrzBaz 104, 51v, 60v, 72v; Oczko 22; MWilkHist D2v; ZapKościer 1581/21v; vſtá páńſkie to mowiły/ á inácżey nie będźie. NiemObr 171; WerGośc 209; ArtKanc R20v; KochWr 40; ActReg 159; OrzJan 43; WujNT Ioann 14/2, s. 505; WysKaz 26; SiebRozmyśl F3; PowodPr 38, 39, 41; CzahTr I3; Tákći miłe źiemiánki drugi raz was proſzę/ Niechay zá to niełáſki wáſzey nie odnoſzę, Przed látem ábo trzemá/ nie tákbym wam śmiele Prawdę mowił: ná was mi należáło wiele. Ale teraz inácżey/ mam niewiáſtkę w domu Przeto mi ſię nie godźi zalecáć nikomu, ZbylPrzyg B4v.

inaczej niż (2): Contra est ac dicitis, Ynáczey yeſt niſz powiedacie Mącz 64a; [Rzymiánie] ſkáźili ták ſerce Sámnitom/ choćia inácżey było niż powiádáli. BielSpr 41 v.

W przeciwstawieniu: »nie tak ... bo inaczej« (1): A zaż nieſpráwiedliwy Bog ktory karánie przepuſzcża? (mowię wedle człowieká). Nie thákći ieſt/ bo inácżey/ Iákoż Bog ſądźić będźie świát [Ne sit alioquin quomodo iudicabit Deus mundum]? BibRadz Rom 3/7.

Występuje w członie będącym podstawą wyłączania w konstrukcjach wyłączających, wprowadzonych przez: jedno (38), iż (2), że (2), aby (1), jako (1) [zawsze w zdaniu zaprzeczonym; w tym zaprzeczenie wyrażone przez pytanie retoryczne z założoną odpowiedzią negatywną (1)] (44): coż ſie kolwiek ſnámi dziać będzie/ to być inácżey niemoże/ że nas do końcá pan opuſćić nieraczy RejPs 133v; Abowiem on baczy nikćiemnoſć naſſę á iżechmy nieináczey ſą iedno iáko proch pod nogámi iego RejPs 159v, 139v; I ſtątżeć niemoże inaczyi być/ iedno żem ieſt iednem z ludźi od Boga odrzuczonych MurzHist F4v; KromRozm II q3v; na oſtátku nie możeli być inácżey áby go [Koriolana] dárowáli Senatowi y Ráycom BielKron 108v, 319; GórnDworz F2v, I, X5, Gg5; ná to pomnieć mamy/ iż ktorey godziny tu zeydzyemy s ſwiátá tego/ iż iuż nie inácżey iákobychmy też ſtánęli ná tych ſtráſzliwych ſentenciach ſwoich RejPos 7v, A5, 32, 39, 42v, 72v (10); A biedá temu co łupi/ bo to inácżey być nie może iż też y ſam złupion być muśi. RejZwierc 63v, A3v, 13, 63v, 77, 91v, 128; Nieinácżey podobno ſą ći Posłowie v nas/ iedno iáko v Rzymian bywáli Stárſzy nád poſpolſtwem [Videntur esse eo loco, quo apud Romanos erant tribuni plebis] ModrzBaz M; SkarŻyw 347; CzechEp 71, 198, 213, 293, 355, 363; ReszPrz 60; ActReg 8; OrzJan 10; przekłádánié y zwłóká Roków ieſli ma bydź/ ináczéy niech nie będźie: iedno opowiedzeniém prawdźiwéy niemocy [aliter non fiat, nisi vera infirmitate allegata JanStat 481] SarnStat 769, 64, 884; SkarKaz 519b; GosłCast 49.

Szereg: »tak ... (a) nie inaczej« (10): otożem tego teraz wtobie doznał iż tak ieſt á nie inacęj [!]. BielŻyw 133; ConPiotr 31; GrzepGeom L3; RejPos 90; Ták ieſt á nie inácżey/ iż iáko dwoiáka ieſt niewola/ ták też dwoiákie wybáwienie. CzechRozm 118v, 37, 49v, 202v; CzechEp [415]; GórnRozm A3v.
c. W funkcji podmiotu: co innego (49): to wſzytko ſą plotki, bo inaczey ſie nayduie z doſwiatcżenia MiechGlab *5; LibLeg 11/161v; Ieſliże ſie thobie inácżey zda [Sin aliter tibi videtur]/ proſſę ćie vmorz mię rádniey Leop Num 11/15; Ale inácżey w Cżeſkiey kronice ſthoi/ gdzie piſze iżby dań poſthąpił Krol Polſki Cżeſkiemu. BielKron 374v, 82, [3322]v, 345, 352v; Mącz 482b; WujJud 144v, 152v, 228; BiałKaz K2; BudNT przedm c3v; SkarŻyw 546; PudłFr [3], 20; Kędy ná brzegu przy tákimże znáku przypiſano ſámę literę G. która znáczy/ że w Graeckim texćie ináczéy ſię náyduie. WujNT przedm 15; JanNKarKoch G2v; A ieſli będźie ináczéy vczyniono/ to niéma bydź chowano [Secus factum, non servetur JanStat 299] SarnStat 73, 920.

inaczej niż(li) (3): RejPs 123; Vides tamen omnia contra ac dicta sunt evenisse, Widźiſz yſz ſie ynáczey przygodźiło niżli oni mówili. Mącz 64a; áby było iednemu káżdemu wolno/ ſpor thrzymáć/ y przećiwko mnie mowić/ w tym wſzytkim/ w cżym mu ſie inácżey/ niż mnie/ będzie widziáło GórnDworz V3.

W przeciwstawieniu: »tak ... (a, czy) inaczej« (4): nietelko káżdemu z W. M. może ſie ták zdáć/ á mnie inácżey/ ále też y mnie ſámemu raz ták/ drugi ras inácżey/ widzieć ſie może. GórnDworz D; GórnRozm A3v; Kmita C2.

Występuje w członie będącym podstawą wyłączania w konstrukcjach wyłączających, wprowadzonych przez: jedno [zawsze w zdaniu zaprzeczonym] (14): nieinácżey ſie cżłowiekowi widzi/ iedno iákoby tákowe rzecży byłi [!] ná on cżás/ iedną cżęſcią iego roſkoſzy GórnDworz H7, B5, C6, T8v, Z4v; RejPos 101 v; gdy ſpimy/ nieináczey ſye snámi dźieie: iedno iákobyſmy vmárłego człowieká ná ſye kſtałt przyięli. BiałKat 233v; A ták nieinácżey o nich ma być rozumiano/ iedno iáko o tych/ ktorzi ácż ſámi niekrádną/ áni zábijáją/ ále drugie do złodźieyſtwá/ y do mężoboyſtwá pobudzáią. ModrzBaz 66v; WerKaz 281; GórnRozm Fv, K2, N2, N3; A o Królu Iego M. ták czyniącému niema bydź ináczéy rozumiano: iedno iż przećiwko przyśiędze ſwéy [tanquam contra iuramentum praestitum secus faciens JanStat 299]/ krzywdę vczynił Przywileiowi poſpolitému. SarnStat 74.

Połączenia: »inaczej ... a inaczej« (1): Goſpodarz wie czego komu potrzebá/ y co komu przyſtoi: ináczey ſynom á ináczey czeladce: inſze potráwy chorym/ inſze zdrowym ſłużą SkarKaz 81a.

»inaczej ... inaczej ... inaczej« (1): inácżey ſtoi w greckim przekłádzie ſtárym/ w bibliey/ [...] inácżey záś w greckim nowym teſtámenćie: Ieſzcże/ inácżey w łáćinſkim CzechRozm 125v.

Wyrażenia: »daleko inaczej« (2): RejPs 123; Nam est longe aliter in versibus, Iż dáleko ynáczey ſtoyi w wierſzách. Mącz 240d.

»jeszcze inaczej« (1): CzechRozm 125 cf »inaczej ... inaczej ... inaczej«.

Szereg: »tak a nie inaczej« (2): iákoſz ſie ták a nie inácżey w wypełnieniu cżáſow ſtáło. CzechRozm 43v; ModrzBaz 66v.
2. Zawsze z zaprzeczeniem: tak, tak samo, jednakowo; sic Vulg (185): Nieinácżey ći gdy kto wnidzie do niewiáſty bliźnego ſwego/ cżyſtym niebędzie gdy ſie iey dotknie. Leop Prov 6/29; Mącz 265c; CzechRozm 22 [2 r.], 255; WisznTr 35; SarnStat 352, 928; Wſzyſtkim tám łákomá śmierć groby zgotowáłá. Nie inácżey Pigmei/ iż ſie im zprzykrzyło/ Siłá pomárło/ śiłá w polu ſię wybiło. KmitaSpit C2.

W strukturach porównawczych: nie inaczej by (17): iem [ludziom] to nieprzyſluſſe/ áby ták zdrapáli miedzy ſobą nędzne ſerce moie/ nie ináczey by mieli łámáć chleb ku pokarmowi ſwemu. RejPs 79v; GliczKsiąż E2, F6, I5v, K7, K7v, L3v, N; RejWiz 7, 42v, 59v, 76v, 82v (8); będą zniſſcżeni nie inácżey by[quasi] źbło bárzo ſuche. Leop Nah 1/10.

nie inaczej gdy (1): A on iáko y drudzy w tychże śmieciach dłubie. Nie inácżey gdy Sroki zá Sową latáią/ Nárzektawſzy ſie dármo nic zá to nie máią. RejWiz 55.

nie inaczej jako (151): FalZioł V67, IV 11a; A wyſokie gory nieynáczey iáko woſk roſpłyną ſie RejPs 143, 23v, 26, 66v, 67v, 81v (40); LibLeg 11/160; DiarDop 109 [2 r]; GliczKsiąż CV, C3, C5, H5, N8v; LubPs E2, R2, Zv, Z3; GroicPorz ev, i4, 1v, kk3, 113; RejWiz [A8]v, 25v, 41v, 79, 117; kurzył ſie ſniey [góry Synaj] dym/ nieináczey iáko [quasi] z piecá Leop Ex l9/18, Iob 30/18; Swiádomeś oycá twego y ludu iego/ iż ſą mężni/ y ktemu ſercá zápálczywego/ nieináczey iáko [sicut] niedzwiedźicá dźika BibRadz 2.Reg17/8, Deut 1/44; OrzRozm D2, D3v; BielKron 195v, 333, 379v, 456v; GrzegRóżn H3v, K; Mącz 179d, 207d, 247a, 323a, 338c, 378c, 481c [2 r.]; OrzQuin P, P2v; SienLek 110v, 142v; RejAp 120v; RejPos A4v, 10v, 11, 52v, 56 (30) RejZwierc 22v, 26, 36v, 45v, 49v (11); RejPosRozpr cv; BudBib Bar 5/53; ono zápalenie krwie opłonie/ á dymy we wnętrzne vćichną/ ábo znikną: nieinácżey iáko wodá mętna [quemadmodum aqua turbulenta] ModrzBaz 8; StryjKron 72, 135 [2 r.], 472, 482, 597; NiemObr 21, 104, 105, 179; ReszPrz 56, 69, 111; WerGośc 204; GrabowSet Ev; OrzJan 30; KołakCath Cv; JanNKar Cv.

a. W funkcji dopełnienia: to samo (4): GórnDworz V3; Y my nie inácżey cżyniemy/ y cżynił Kościoł záwſze WujJud 55; WujNT 415C.

Występuje w członie będącym podstawą wyłączania w konstrukcji wyłączającej wprowadzonej przez: jako (1): zápálil [Pan] w Iákobie nieinácżey iáko ogien páłáiącży/ pożyráiący w koło. Leop Thren 2/3.

b. W funkcji orzecznika: to samo, tym samym (3):

W porównaniu (1):Offiáry ich nie inácżey iáko chleb żałośćiwych [quasi panis lugentium]. Leop Os 9/4.

Połączenie: »nie inaczej ... i nie inaczej« (1): Co iż nie inácżey miáło być/ y nie inácżey ieſt y było CzechEp [411].

3. W przeciwnym razie, w innym wypadku; przeciwnie, odwrotnie; alioquin aliter, diverse, secus Cn (118): Niechátz naſs mily pán będzie vkrzyżowan/ bo ijnaczéy naſs vpád nie będzie naprawion. OpecŻyw 103v; HistJóz C2v; także oni z wielkim krzykiem na nie ſie obrzuczą y pobiją, bo by ich inacey niepożyli dla wielkiey prętkoſci. MiechGlab 24; WróbŻołt B6v; MurzNT Mar 2/21, 2/22; KromRozm II r2; Koſcyołowi z ludźi zbudowánemu trzebá było ſprawce widomego: kthoryby myędzy ludźmi rząd ſtánowił/ [...]. Bo inácey muſyáłá by ſye yednoſć koſcyołá tárgáć. KromRozm III M2; GroicPorz hh3; Wyday nam Dánielá/ bo inácżey [alioquin] tedy ćiebie y dom twoy wybijemy. Leop Dan 14/28 [idem ZZ], Luc 14/32, Ierem 38 arg, ZZ; A gdy mu wſzytki rzecży poddáne będą/ tedyć też y ſam ſyn będźie poddan temu ktory poddał wſzytko/ áby Bog był wſzytkim we wſzytkich. Bo inacżey [alioquin]/coż vcżynią ći ktorzy ſię zá vmárłe krzcżą? BibRadz 1.Cor 15/29, Esai 48/11, Matth 6/1; BielKron 71v, 423v; GrzegRóżn [E4], [F4], [I4], Kv; á táko/ gdy ſye tho [mocz czarny] przygodźi w Czwartanie/ zdrowie známionuie: ále ináczey/ ieſt śmiertelny. SienLek 26v; GórnDworz N8, X8, Z7, Hh6; to rzecż ieſt nieomylna/ iż [Maria] byłá z narodu Dawidowego: boby ſie były inácżey nie mogły wypełnić obyetnice Páńſkie RejPos 271v, 157; RejPosWiecz2 95v; RejPos Wiecz3 98v; HistLan B3v; KuczbKat 85; Bo ieſli ieſt łáſká/ tedy nie prze vcżynki: ábowiem inácżeyby łáſká/ iáko tenże Apoſtoł mowi/ iuż łáſką nie byłá. [Vulg Rom 11/6] WujJud 97 [idem BudNT Rom 11/6], 56, 75v, 119 [2 r.], 121, 130v, 232; BudNT Rom 11/6, Luc 5/36, 37, przedm d, k2v marg; CzechRozm 23v, 60, 182v, 185, 190 (10); Gdy iáłmużnę dawaćie/ gdy ſię Bogu modlićie/ [...] niecżyńćie tego przed ludźmi/ ábyśćie widźiáni od nich/ inácżey to tylko będźie wáſzego vcżynku zapłátą [alioqui hoc ipsum merces erit vestro operi]/ a zapłáty v Oycá wáſzego/ ktory ieſt w niebie/ mieć niebędźiećie. ModrzBaz 59; SkarJedn 290; KochOdpr C4v; Poiedzieſzli zemną/ ia teſz ná tę woynę poiádę: inácżey nie poiádę. SkarŻyw 559, 59, 211, 320; NiemObr 19, 28, 39, 75; Podleyſzą żonę póymi/ ták ia rádzę tobie/ Bowiém ináczey równi niebędźiećie ſobie. KochDz 108; WerKaz 301; GórnRozm Kv; KochWr 31; ActReg 97; Będę tobie przyiacielem/ ieſliż też ty Rzymiánom będzieſz/ ieſliż inácżey/ mnie też pewnie zá nieprzyiacielá mieć możeſz. Phil K2; WyprPl C; Zaden nie przyſzywa łáty ſukná grubego do ſtárey ſzáty: bo ináczey [alioquin]/ oná ſztuká nowa vymuie z ſtárey ſzáty/ y bywa więtſze zdárćie. WujNT Mar 2/21, przedm 13, Matth 6/1, 9/17, Mar 2/22, Luc 5/36 (22); Iż ieſli kto dobréy ſławy do ſądu o ktorékolwiek gwałty będźie pozwan/ powodowa ſtroná co twiérdźi/ muśi dowiéźdź: ináczéy [alias JanStat 597] pozwány właſną przyśięgą niech ſie odwiedźie. SarnStat 626, 142, 182, 210, 288, 555 (17); Ieſli oni [farużowie i filozofowie] z nieprzyiaćioł pomſty nie chćieli: my ie y miłuymy/ á dobrze im czyńmy. bo ináczey do kroleſtwa Bożego nie wnidźiem. SkarKaz 312b, 418a, 609a, 610b; Ták y w Rzeczypoſpolitey wyżſze ſtany niech mieyſkimi y kmiecymi nie gárdzą. [...] bo ináczey bez tákiey zgody muśićie wſzyſcy vpádáć y ginąć. SkarKazSej 677b.
4. Innymi słowy (22): yakom ya nyeodbyl konya a ynaczyey valacha ZapWar 1527 nr 2325, 1507 nr 1980, nr 1983, 1514 nr 2153, 1518 nr 2206, 1520 nr 2180, 1521 nr 2272, 1537 nr 2573, 1542 nr 2504; á tenże był wychował corkę brátá ſwego Edyſsę/ kthorą inácżey zwano Heſter [quae altero nomine vocabantur Esther] Leop Esth 2/7; BibRadz I 2a marg, 158v marg, 173v marg, 346; BudNT Hhv; poddánym náſzym w rzeczy oſądzonéy/ álbo iáko ináczéy [sive alias JanStat 654] zową przezyſkánéy/ [...] proſzącym w Wiązánia/ vrzędnicy náſzy [...] zwykli od káżdégo w wiązánia wićiągáć niezwykłe płáce SarnStat 546; wſzyſtkié Státuty [...] á zwłaſzczá od Káźimiérzá wielkiégo/ Lodwiká ináczéy [alias JanStat 42] Loyſá/ [...] ſpráwiedliwie y wedle Práwá ſą dáné/ dárowáné SarnStat 942, 476, 524 [2 r.], 936, 958.
*** Bez wystarczającego kontekstu (11): Alioqui, vel Alioquin Ináczey Mącz 6d, 7a, 153c, 291d, 378c [2 r.], 384c, 390d; Inácżey. Aliter, alia ratione, alio pacto Calag 16a; Aliusmodi – Ynaczei. Calep 53a; Aliter – Inaczeij. Calep 53a.

Cf INAK, INAKO

TZ