[zaloguj się]
[pdf]

INTERESSE (13) sb indecl

-ſſ- (3), -ſs- (5).

Wszystkie e jasne.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVII w. z Cn.

1. Korzyść, zysk, dochód; interesse Cn [ut vidit tua interesse, jako obaczył iż tobie należy, iż twemu pożytku służy; que tua interesse existimem, które ku twemu pożytkowi należeć będę rozumiał Mącz 430b; [interest – wiele na tym zależy, potrzeba tego Calep] (10):
Zwrot: »mieć interesse« (2): Mieycieſz ná ſławie doſyć ktorą oni [Podolanie] robią/ Chociaż was w tych potrzebach nie miewáią s ſobą. A nie mieycie iuż z nimi w dobrach intereſse/ Gdyż ná ten cżás gdy ſie bić gdzyeś bywacie w leſie. PaprPan B4; A Ieſliby inni ſzláchćicy byli/ máiąc w ſąśiedztwie dźiedźictwá/ których śćiány przyległy z dźiedźictwy z témi/ między którémi máią bydź gránice/ y mniémieliby ſie mieć iákié intereſse [interesse JanStat 414] zá tą przyległośćią do tákowych gránic: tákowi też ſąśiedźi śćienni przez powodá ná ieden rok/ iáko y ten z którym gránice wiodą/ máią bydź przypozowáni do ſądu źiemſkiégo SarnStat 461.
Szereg: »interesse alias należności« (1): GDźie między którą Szláchtą [...] w imięniu ich nie byłoby położoné pewné znáki gránice ábo kopce między częśćiámi y dźiały ich/ nigdy między ſobą pomiáry y porównánia częśći ich bronić ſądownie niemogą/ wedle intereſſe, alias należnośći káżdégo z nich bydź czynimy. SarnStat 1164.
a. praw. Słuszny dochód, korzyść, procent z czegoś; interesse Cn (7): INTERESSE zową dochód álbo nágrodá zá ſzkody, któré zową we dwoię. Ante moram damnum: Iáko gdyby mi kto był winien położyć ſummę ná S. Pryſzkę á nie położył, którémi pieniądzmi miałem wykupić mégo Creditorá SarnStat 1274; Tych ſzkód nágrody, gdy ſie kto vpomina, zową właſnie Intereſſe, y nie ieſt to lichwá, choćby to in pactis nie było, winien nágrodźić bliźni. SarnStat 1274, 1309; VotSzl D4.
Zwrot: »interesse brać« = utilitatem capere ex pecunia Cn (3): VSVRA. Dźieśiątą część dochodu bráć práwá Polſkié dozwaláią. od 30 grzywien, Wieńcowégo trzy grzywny, Intereſſe dochodu pozwala práwo bráć Wdowie. A tákże podobno y innym. SarnStat 696, 696; Acżem też coś záſłychnął/ że y Chrześćiáni Báwią ſię tą ſproſnośćią/ nietylko Pogáni. Lecż ia temu nie wierzę [...] Naſzy/ nie lichwę/ ále intereſse biorą: Choć też kto lichwą okrzći/ ćierpią to z pokorą. KlonWor K2v.
2. praw. Roszczenie prawne (3):
Zwrot: »mieć interesse« [szyk zmienny] (3): choćiażby gdźie Oekonom náſz nie był przy ich czyniéniu/ który do gránic tákowych wedle práwá y záchowánia ſtárégo żadnégo intereſse nie ma/ áni ná potym mieć może/ wſzyſtki mocnie máią bydź dźierżáne przez Stároſty y Dźierżawce dóbr náſzych/ y przez poddáne náſze/ wiecznémi czáſy SarnStat 1153, 1166 [2 r.].
Szereg: »prawo albo interesse« [szyk 1 : 1] (2): KIedy kto nábędźie imienia iákiego [...] ma bydź w wiedźion y wwiązány w tákowé imienié nábyté iáwnie/ áby żadnému nie bylá táiemna nowégo páná w onym imieniu poſseſsia/ któryby ſie iákié práwo álbo intereſſe mienił mieć do niego SarnStat 1166, 1166.

Synonimy: 1. dochod, korzyść, zysk; a. dochod, korzyść, należność, pożytek; 2. prawo, roszczenie.

TG