[zaloguj się]
[pdf]

JEDNACZKA (16) sb f

e jasne, pierwsze a pochylone, drugie jasne.

Fleksja
sg
N jednåczka
I jednåczką
V jednåczko

sg N jednåczka (7). ◊ I jednåczką (3). ◊ V jednåczko (6).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Rozjemczyni; conciliatrix Mącz, Cn; disceptatrix Mącz; conciliatricula, sequestra strupri Cn (2): Disceptatrix, Verbale, Yednaczká/ Zgodźicielká. Mącz 90a, 62d.
2. Orędowniczka, pośredniczka do Boga (o Matce Boskiej) [w tym: czyja (13)] (14): A przetoż iednácżko naſſa/ ony twoie miloſierne ocży k nám obroci OpecŻyw 190v.

jednaczka między kim i kim (1): Ieſſcże prze to ſtála/ aby ſie vkázala bytz iednácżką miedzy bogiem oytcem/ ij nędznymi grzéſſnymi. OpecŻyw 146.

W połączeniach szeregowych (3): KrowObr 153v; Zdrowá bądz/ náwroconych vćiecżko/ męſkiey y niewieśćiey płći opiekálnicżko/ poyśrzednicżko przenachwálebnieyſza/ y wſzytkiego świátá iednácżko. SkarŻyw 120; Zowie ią [Maryję] oſobną nádzieią y vfnośćią ſwoią: pokoiem/ weſelem y zbáwienim świátá: vcieczką y obroną/ pośrzedniczką y iednaczką świátá/ pánią/ krolową y vliczką niebieſką/ y nádzieią Chrześćijánow v Páná Bogá. WujNT 397.

Wyrażenie: »jednaczka ludzi, ludzka, człowieczego rodzaju, świata« [szyk 8 : 2] (6 : 1 : 1 : 2): Tys Maria iednácżka cżlowiecżégo rodzaiu OpecŻyw 184; PatKaz III 106v; O Márya bądz pozdrowioná/ Iednatzko ludzi KrowObr 217v, 176v, 177, 192, 217v, 218; SkarŻyw 120; WujNT 397.
Szereg: »jednaczka a rzeczniczka« (1): yſz czyą bog vybral od uyekow yzbyſz byla matka naczyſthſcha a ludzkyego rodzayu yednaczka a rzecznyczka PatKaz I 18.

Synonimy: 1. zgodzicielka; 2. opiekalniczka, pośrzedniczka, rzeczniczka.

LW