[zaloguj się]
[pdf]

JURAMENT (22) sb m

jurament (16), (lat.) juramentum (6); juramentum OrzRozm; jurament: juramentum ActReg (4 : 2), SarnStat (11 : 3).

a oraz e jasne.

Fleksja
sg pl
N jurament juramenty
G juramentu jurament(o)w
A jurament
I juramentem
L juramenciéch
inne sg N (lat.) - iuramentum; sg A (lat.) - iuramentum; pl G (lat.) - iuramentorum

sg N jurament (1). ◊ G juramentu (5). ◊ A jurament (4). ◊ I juramentem (2). ◊ pl N juramenty (2). ◊ G jurament(o)w (1). ◊ L juramenciéch (1). ◊ (lat.) sg N iuramentum (3). ◊ A iuramentum (2). ◊ pl G iuramentorum (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

praw. Przysięga, ślubowanie; formuła przysięgi [iuramentum – ślub BartBydg; – przysięga Mącz 178c, ‒ przysięga Calep; przysięga ‒ iuramentum Cn] (22): OrzRozm K; Ta Propozycya in Senatubyła Napierwey O Iuramentum aby ci Panowie ktorzy nie przysięgali naiutrosię nagotowaly yVrzednicy. ActReg 9, 4, 16, 17; ná przyſzłych Rocéch dekrét vczynić/ y ſzkód nagrodę nákazáć wedle liquidáciiéy ſtrony vkrzywdzonéy przez iuráment. SarnStat 847, 25 [2 r.], 710 [2 r.], 720, 847, 1276, 1283, 1284; Ieſt ieſzcże tá Confederácia niebeſpiecżna/ z tey troiákiey miáry. Naprzod iż od Bogá pomſtę oſtátniey zguby zá ſobą ćiągnie [...]. Druga: iż Páná przywodźi do krzywoprzyśięſtwá/ nád intencią ſtárego Iurámentu iego przy koronáciey PowodPr 45.
Zwroty: »odwieść się juramentem« (1): Krześćiánin bez świátká twiérdząc, że mu zaſtáwę dał: Zyd odwiéźć ſie iurámentem może. SarnStat 247.

»w juramenciech poprzysięgać [co]« (1): Królowie Polſcy w ſwych Iurámenćiéch poprzyśięgáią té prȩrogátiwy ſtanowi tému dochowywáć, y w liczbę Senatorów nie bráć, ieno ſzláchćicá SarnStat 69.

»juramentem poświadczyć« (1): Czego iednák iurámentem oná ſtroná winná poświadczyć, która lepſzé dowody na Wiziiéy pokazáłá. Bo iednák ná ſámégo Woźnégo powieśći tá rzecz niepoléga: wſzyſtko v nas hártuie przyśięgá SarnStat 1284.

»iuramentum uczynić; uczynienie juramentu« (2): krol Dunski morzem wysadziwszy co ludzie, mogłby periculum iakie vczynic y namiesca Pruskie nie ktore przed vczynieniem Iuramentu. ActReg 95; SarnStat 75.

Zestawienia: »iuramentum fidelitatis« = przysięga na wierność (1): áby ći przerzeczeni obá PP. Włádyſław y Gábryel/ Bekieſzowie/ iuramentum fidelitatis, nam/ y Koronie/ tákże y W. X. Litewſkiému vczynili. SarnStat 75.

»jurament krolewski« (1): Przyszli potym Posłowie do Krola ztemi rzeczami Pierwsza Aby im dan był Iurament Authentice królewski ActReg 4.

Synonimy: przysięga, ślub.

JW