[zaloguj się]
[pdf]

JURGIELTNIK (9) sb m

jurgieltnik (5), jurgeltnik (2), jorgieltnik (1), urgieltnik (1); jurgieltnik BielKron, KwiatOpis, SarnStat, GrabPospR; jorgieltnik KwiatKsiąż; urgieltnik MycPrz; jurgieltnik: jurgeltnik Mącz (1 : 2).

e jasne; jorgieltnik z tekstu nie oznaczającego ó.

Fleksja
sg pl
N jurgieltni jurgieltnicy
G urgieltnik(o)w
A jurgieltnika
I jurgieltniki(e)m

sg N jurgieltnik (2). ◊ A jurgieltnika (2). ◊ I jurgieltniki(e)m (3). ◊ pl N jurgieltnicy (1). ◊ G urgieltnik(o)w (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII(XVIII) – XVIII w.

Człowiek pobierający jurgielt, najemnik, płatny sługa; stipendiatus Mącz; beneficiarius salariarius Cn (9): Stipendium alicui statuere de publico Z poſpolitego skárbu Iurgielt komu dáć/ zá yurgieltniká prziyąć Mącz 412c, 217d, 416c; MycPrz I C3v.

W formule grzecznościowej [czyj] (2): KwiatKsiąż kt; Wáſzych Wielmożnośći wierny záwżdy sługá. Marćin Kwiatkowſki z Rożyc X. I. M. P. Iurgieltnik. KwiatOpis A3.

Wyrażenie: »jurgieltnik krolewski« (1): Przekopſki będąc Iurgieltnikiem krolewſkim / wtárgnął krolowi do Ruſkich kráin we dwudzyeſtu y cżtherzech tyſięcy BielKron 409.
Szeregi: »nie sługa rękodayny ani jurgieltnik« (1): A iż téż nie ſtárał ſie/ áby ná tó ſądy obran był/ y nie ieſt ſługą rękodáynym/ áni Iurgieltnikiem którégo páná. SarnStat 868.

»jurgieltnicy i służebni ludzie« (1): áby wſzyſcy żołnierzá wypráwowáli/ [...] nawet y ći co ſkąd inąd choć z cudzych rąk pożytki ſwe máią/ iáko ſą iurgieltnicy y ſłużebni ludźie GrabPospR L2v.

Synonim: najemnik.

JW