[zaloguj się]
[pdf]

JUTRZENNY (25) ai

e jasne.

Fleksja
sg
mN fNjutrzennå nNjutrzenn(e)
G Gjutrzenné G
Djutrzenn(e)mu D D
A Ajutrzenną A
I Ijutrzenną Ijutrzenn(e)m
Ljutrzennym L L
V Vjutrzennå V
pl
N subst jutrzenn(e)
A subst jutrzenn(e)

sg m D jutrzenn(e)mu (1). ◊ L jutrzennym (1). ◊ f N jutrzennå (9). ◊ G jutrzenné (1) OpecŻyw. ◊ A jutrzenną (6). ◊ I jutrzenną (2). ◊ V jutrzennå (1). ◊ n N jutrzenn(e) (1). ◊ I jutrzenn(e)m (1). ◊ pl N subst jutrzenn(e) (1). ◊ A subst jutrzenn(e) (1).

Stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

Znaczenia
Poranny; matutinus Vulg (25): A nie ledá tho gwiazdá/ bo ſie zowie iutrzenną/ pod kthorą wſzytki źwirzętá ſzukáią káżdey żywnośći twoiey. RejAp 194v, 35v.

W porównaniach (2): Iáko gwiazdá iutrzenna [stella matutina] w pośrzodku mgły [...] ták y on [kapłan] świećił w kośćiele Bożym. Leop Eccli 50/6; BudBib Eccli 50/6.

Wyrażenia: »jutrzenny czas« (2): O iutrzennym cżáſie [in matutino] zábijałem wſſyſthkie grzeſſniki źiemie Leop Ps 100/8, Ps 29/6.

»godzina jutrzenna« (1): O Panie Iezu Kriſte ſynu boga żywego/ ienżes godziny iutrzenné dlá mnie nędznégo grzéſſnégo cżlowieka [...] bátz ſie a ſmutnym bytz rácżyles. OpecŻyw 101.

»jutrzenna rosa« (1): Dźiśia z weſelem chodźiſz/ [...] á iutro ćię k grobu nioſą/ ieſteś iutrzenną roſą/ ſkoro śmierć ruſzy koſą. ArtKanc R19v.

[»światło jutrzenne« = lux matutina Vulg: zá ſwiátłá iutrzennego to ieſt z záránku cżynią tho/ yſz przećiwko Bogu ieſt ręká ich. Leop Mich 2/1 (Linde).]

Zestawienie: »gwiazda jutrzenna« = Lucifer Mącz; astrum matutinum, stella matutina Vulg (5): Gdy mię chwaliłi gwiazdy iutrzenne [astra matutina] poſpołu/ á weſelili ſie wſſyſcy ſynowie Boży? Leop Iob 38/7, Eccli 50/6; Mącz 176a; BudBib Iob 38/7, Eccli 50/6.
Szereg: »jutrzenny i wieczorny« = matutinus et vesperus Vulg (3): WróbŻołt 64; wychadzániem iutrzennem y wiecżornem poćieſſone vcżyniż [narody], Leop Ps 64/9; Mącz 176a.
W przen (11):
Wyrażenie: »gwiazda jutrzenna« = stella matutinaVulg (11): Leop Apoc 22/16; Iż dam im mocz nád niewiernemi ták iáką ia mam od Oycá ſwego [...] á ktemu dam im y gwiazdę iutrzenną. RejAp 33v, 32, 32v, 33v [2 r.], 40v, 41, 193, 194v, Dd4.
Szereg: »jasny, (i) jutrzenny« (2): Ią lezus/ [...] ieſtem korzeń y rod Dawidow: gwiazdá iáſna y iutrzenna [stella splendida et matutina] Leop Apoc 22/16 [przekład tego samego tekstu] RejAp 193.
Przen:
Zestawienie: »gwiazda jutrzenna« [O Matce Boskiej] (1): Láſkáwa Páni/ odpuść grzechy ſlugom thwoim. Bądz pozdrowiona gwiazdo iuthrzenna KrowObr 164v.

Synonimy: poranny, zaranny.

Cf [JUTRZNIEJSZY], JUTRZNY

JW