[zaloguj się]
[pdf]

KŁADZIENIE (39) sb n

kładzienie (38), kładzenie (1); kładzienie : kładzenie SkarŻyw (5 : 1).

a oraz pierwsze e jasne, końcowe e pochylone.

Fleksja
sg
N kładzienie
G kładzieniå
D kładzieniu
A kładzieni(e)
I kładzienim, kładzieni(e)m
L kładzieniu

sg N kładzienie (8); -é (5), -(e) (3). ◊ G kładzieniå (11); -å (10), -(a) (1). ◊ D kładzieniu (3). ◊ A kładzieni(e) (6). ◊ I kładzienim (8), kładzieni(e)m (2) GórnDworz, WujJudConf. ◊ L kładzieniu (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w.

I. Rzeczownik od „kłaść” (38):
1. Umieszczanie na powierzchni; positio Cn [w tym: czego (32)] (35):
A. Aby siłą bezwładu spoczywało na powierzchni (16):
Przen: Poświęcanie, narażanie (1):
Wyrażenia: »na szańc kładzienie« (1): yako ſluzel? iakiem koſztem? iakiem doſtatkiem? iakiem naſzantz kładzienim zdrowia ſwego? PaprUp F3.

»kładzienie zdrowia« (1): PaprUp F3 cf »na szańc kładzienie«.

a. Okazywanie, składanie (14):
α. Dostarczanie; powoływanie się (o dokumentach) (11): Co ſie wysſzéy z ſtrony Przywileiów kłádźienia po wiedźiáło, to y Elbiążánom należy SarnStat 1139, 146, 756, 1040, 1229, 1230.

W charakterystycznych połączeniach: kładzienie listow (3), przywilejow (2).

Wyrażenie: »kładzienie pozwu« [szyk 3 : 2] (5): ComCrac 17; którégo pozwu kłádźienié ma vprzédźić rok/ namniéy dwie niedźieli SarnStat 613, 433, 436; KlonWor 73.
β. Płacenie (o zobowiązaniach finansowych); solutio Mącz (3): GroicPorz oo2v; Cadit solutio ad Galendas Martias, Czás zapłáty/ álbo kłádzienia pieniędzy/ ydzie na pirwſzy dzień Márcowy Mącz 29a, 413d.
b. Ubieranie, wdziewanie [na co] (1): Humerał/ ktory od kłádźienia ná głowę Amiktem po Láćinie niektorzy zowią/ znácży one chuſty/ ktoremi ocży Páńſkie w domu Káiphaſzowym záwięzowano. LatHar 80.
c. [Stawianie, rozkładanie: Spoſob kłádźienia Obozu UstPraw 1579 294 (Linde).]
B. Utwierdzanie na płaszczyźnie; tu malowanie (1): iáko dobry málarz [...] kłádzieniem roznych farb/ iedney rzecży/ drugą wſpiera GórnDworz I5v.
C. Dotykanie, przykładanie do powierzchni (18):
Wyrażenie: »rąk (a. ręki), ręce kładzienie« [w tym: na kogo (2)] = głównie: znak błogoslawieństwa; impositio manuum Vulg [szyk 10 : 8] (16 : 2): KrowObr 120, 124, Vu; BielKron 142; A iż theż v ſtárych przodków náſzych kłádźienié rąk było vpominkiem y znákiem przymiérza álbo iednánia BiałKat 375v; WujJudConf 146v; SkarJedn 31, 48; Bo gdy opętáne wodzono do niey/ modlitwą á ręku ſwoich kładzienim/ lecżyłá ie/ á Dyabły wyganiáłá. SkarŻyw 183, 320, 354, 493 [2 r.], 581; WujNT 419, 1.Tim 4/14; iż z rodzaiu ich duchownego/ przez ręce kłádźienie idą. SkarKaz 417b, 421b.
2. O sensie, treściach intelektualnych; tu szacowanie, ocenianie (1):
Wyrażenie: »lekko kładzienie« (1): temu łotrzykowi [...] cżás iuż przyſzedł/ áby ſwoię zapłátę wźiął zá ſwe vcżynki/ ktory nam dla náſzey niedbáłośći á lekko kłádzienia wiele złego podziáłał BielKron 246v.
3. Bez funkcji semantycznych; czynienie, robienie (2):
Wyrażenia: »kładzienie pocztu swego« = rozliczanie się (1): káżdy kto mocno vwierzy/ á będzye dufał iemu/ nie będzye nigdy ſądzon/ áni będzye pociągnion do żadnego kłádzyenia pocżtu ſwego RejPos 248v.

»kładzienie pusto« = opróżnianie, spuszczanie (1): Y tym kłádźienim puſtu [!] stáwów/ bárzo ſye Táráſy tyráią Strum H3.

II. Rzeczownik od „kłaść się”: zmienianie własnej pozycji z pionowej na poziomą; tu układanie się do snu; recubitus Cn (1):
Wyrażenie:»kładzienie ku spaniu« (1): Bowiem gdy po wiecżerzi richło bywa kładzienie ku ſpaniu, tedy pokarm nie wchodzi na doł żołądkowy GlabGad K8v.

Cf KŁADZIENIE SIĘ, KŁAŚĆ, KŁAŚĆ SIĘ

RS