[zaloguj się]
[pdf]

KOŁAT (13) sb m

o prawdopodobnie jasne (tak w kołatać); a jasne (w tym 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg
N kołat
G kołatu
A kołat

sg N kołat (8). ◊ G kołatu (1). ◊ A kołat (4).

Sł stp brak, Sł stp nazw os, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Hałas, łoskot; plangor Calep; pulsatio, pulsus, strepitus Cn (13): RejKup f7; BielKron 245; ſługá iego nie dáleko będąc/ á ſłyſzącz niezwykły kołát w komorze/ werwał ſie thám/ y páná iuż wiſzącego odciął GórnDworz Q8v; RejZwierc 70v; Calep 811b, 1010a.

kołat czego (1): Słyſzeć [...] kołát obrácáiącego ſię kołá [sonus actae rotae] ModrzBaz 142v.

W połączeniu szeregowym (1): Huk/ grzmot/ kołát/ trzaſk ſtráſzny/ Niebo brzmi y láſſy/ Gdy gwałtownie w Tátáry vderzyli náſzy StryjKron 702.

W charakterystycznych połączeniach: kołat niezwykły, rozmaity, wielki.

Szereg: »sap a kołat« (1): to też iuż będzie więcey ſápu á kołátu niżli cudnego piſkánia. RejZwierc 71.
Przen: Zamieszanie, kłopoty (2):

W połączeniach szeregowych (2): Páthrz iáko ná wſzem ſwiecie rozmaity kołát/ łoſkot/ kłopot. RejZwierc 70v, 192v.

a. Stukanie do drzwi (2):
Wyrażenie: »kołat we drzwi« (2): CiekPotr 84; Częſtyby kołát bywał we drzwi wdowo twoie ZbylPrzyg B2v.

Synonimy: grzmot, huk, łoskot, szum, trzask.

Cf KOŁATANIE

AŻ