[zaloguj się]
[pdf]

KONSENS (29) sb m

c- (26), k- (3).

o oraz e jasne.

Fleksja
sg pl
N konsens konsensy
G konsensu
A konsens konsensy
I konsens(e)m konsensy
L konsensie

sg N konsens (1). ◊ G konsensu (7). ◊ A konsens (7). ◊ I konsens(e)m (8). ◊ L konsensie (1). ◊ pl N konsensy (2). ◊ A konsensy (2). ◊ I konsensy (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.

Zgoda, przyzwolenie, aprobata; głos oddany na coś; consensus Calep [consensus – zgoda, jednosć, przyzwolenie Mącz 383b; ‒ zjednoczenie Mącz 409a; – zgoda, podzwolenie, spólne uradzenie Calep; przyzwolenie, zezwolenie, zgoda – consensus Cn] (29): Consensus – Zgodzenie ſie, conſens. Calep 245a.

konsens czyj [w tym: G sb i pron (3), pron poss (2)] (5): gdy Arcykśiążę Máximilian/ imo wſzech conſens, zá powodem máłéy liczby ludźi chćiał occupowáć Rzeczpoſpolitą SarnStat 1051, 218. Cf »konsens swoj dać«, »nad konsens«.

Zwroty: »konsens swoj dać« [w tym: do czego (1)] = consensus suos praestare JanStat (2): concludował Krol ex Summa Panow dac mu nawiecznosć Krzeszow y Zamech dwie dzierzawie iego y posłał do Posłow Wdę Trockiego, y Marszałka Koronnego, perswaduiąc mu aby też Consens swoy do tego dali. ActReg 60; SarnStat 198.

»konsens otrzymać, wziąć« [szyk zmienny] (1 : 1): PaprPan 12; Y máią bydź Ich M. Kśięża Biſkupi vpomnieni vchwałą tego Synodu: áby temu Dekretowi doſyć czynili/ y conſenſy v kápituł otrzymáli [consensus obtineant JanStat 222] SarnStat 198.

»prosić o konsens« (1): Oznaymiono to K. Zygmuntowi y proſzono o konſens/ ktory bárzo rad przyzwolił tym obycżáiem/ áby ołd y ine powinowáctwá krolom Polſkim podeymował BielKron 415v.

Wyrażenia przyimkowe: »nad konsens [czyj]« = bez zgody (1): a to dla tego [są niepożytki z onego króla] ze ſie thes on znamy niezgadzal/ ſam Panſtwa Koronie holdowne nad conſens poſlow Ziemſkich et contra proteſtationes illorum oſadzal/ Pani nam nie do konca zitzlywemi PaprUp H.

»za konsensem« (2): Przetóż máiąc ſtáteczną Rádę [o heretykach]/ z Prełaty y pány náſzémi/ zá conſenſy [consensu JanStat 260] y pewną ich y náſzą wiadomośćią/ piſániém ninieyſzym ſkázuiemy SarnStat 218.

~ Wyrażenie: »za spolnym konsensem« (1): A tym oſobliwym á mogę rzec nieprzebránym źrzodłem [poborem]/ on [skarb] zá ſpolnym ná Seymie konſenſem/ kiedyby iedno potrzebá gwałtowna wyćiſkáłá/ pośiláć y reſtaurowáć. VotSzl D4. ~

a. praw. Zezwolenie, często potwierdzone dokumentem, nadysponowanie jakimiś dobrami lub uprawniające do obrotów towarowych (19): Wſzákóż dożywoćia y conſenſy wſzytki podle Státutu w mocy zoſtáwiamy/ któré Práwu poſpolitému nie ſą przećiwné. SarnStat 97, 99, 182, 210, 683, 684.

konsens na co (2): Od Conſenſu ná wykupno dwá groſzá: Od inſzych zapiſow cżtery groſze. UstPraw H2; ZapKościer 1580/17.

Zwrot: »prosić konsensu [ku czemu], o konsens [dla czego = na co]« = petere consensum JanStat (1 : 1): Szołtyśi/ Woytowie/ Młynárze przedáwáć ſzołtyſtwá áni záſtáwiáć nie mogą bez dozwolenia páná dzyedzicznego/ á ktoby nas prośił o Conſens dla záſtáwy tákiego imienia/ tedy gi mamy dác z Cancelláryey náſzey UstPraw F2v; SarnStat 684.
Wyrażenia przyimkowe: »przez, bez konsensu [czyjego]« (2 : 1): VStáwuierny zá zgodą wſzech ftanów/ áby żaden z cudzoźiemców do Korony winá [...] nie woźił/ [...] áni go do piwnic ſkłádał/ áni do ſwych kámienic/ któreby mieli Węgrowie w mieśćiech náſzych / iákóż nie máią ich kupowáć bez conſenſu náſzégo/ ále ie ná ſkłádźiéch zwykłych ná rynku przedawał/ ináczéy ma winá tráćić SarnStat 288, 88, 1046.

»za konsensem [czyim]« [w tym: G sb (5), pron poss (2)] (7): Vſtáwiliſmy/ iż gdybyſmy kogo wykupowáli/ álbo kto zá náſzym Conſenſem wykupował z dobr náſzych: Tákowemu choćby nieośiádły/ tedy mu pieniądze niemáią być zápowiedáne UstPraw A; I za Consensem tegoz Pana Sarnowskiego na tęn kup ktory bel przed thim vczinion miedzi Ianem Krtowskim a tąż Anną Sabastową przypuſćili onego ZapKościer 1580/17, 1581/17v, 18v, 20v, 25.

~ Szereg: »za konsensem i wiadomością« (1): Ktora oprawa sopopolna stala ſzę ſza Conſenſem y wadomoſczą Iego Mczi Pána Crzistopha Koſtki ZapKościer 1583/54v. ~

Synonimy: dopuszczenie, dozwolenie, licencyja, pozwolenie, przyzwolenie, wola, zezwolenie, zgoda, zgodzenie się, zwolenie.

ZCh