[zaloguj się]
[pdf]

KONSYDEROWAĆ (14) vb impf i pf

impf (1), pf (1), impf a. pf (12); impf [part] ActReg 8; pf [fut] ActReg 98.

Zawsze consi-.

Oba o oraz e prawdopodobnie jasne (tak w konsyderacyja i w -ować); a jasne.

Fleksja
inf konsyderować
praet
sg
1 m -m konsyderowåł
2 m -ś konsyderowåł
imperativus
pl
2 konsyderujcie
conditionalis
pl
2 m pers byście konsyderowali

inf konsyderować (8). ◊ fut 2 sg konsyderujesz (1). ◊ praet 1 sg m -m konsyderowåł (1). ◊ 2 sg m -ś konsyderowåł (1). ◊ imp 2 pl konsyderujcie (1). ◊ con 2 pl m pers byście konsyderowali (1). ◊ part praes act konsyderując (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Zastanawiać się nad czymś, rozważać, brać pod uwagę; naradzać się [consydero – baczę, widzę, pamiętam Mącz 63d; considero – upatruję, uważam, rozmyślam Calep; rozważam co w sobie, u siebie, rozbieram, roztrząsam, dyszkuruję, uważam, przypatruję się; przypatruję się komu, czemu; oglądam; naradzam się z kiem o czym, namawiam się, znoszę się, namyślam się, porozumiewam się z kiem – considero Cn; rachuję się z sumnieniem – considerare secum in animo vitam suam Cn] (14): O Sambor niemoia deliberatia cowąm nim vbędzie, atu przybedzie iuż tam w sami consideruycie dosyc mnie dziwować się. ActReg 98.

konsyderować co (7): Otosz racz WKM. te wszytkie rzeczy considerowac, y ztemi radami ktore są przy boku WKM communikowac, aco się lepszego zda vczynic. ActReg 95; A nowem Panem bendąc niemozemy sami przez się wszytkich potrzeb RP: obaczyc y considerowac, potrzeba zeby wtym od vprzei: W. Panow Rad naszych byli informowani ActReg 147, 8, 27, 95, 97; Nie wiem/ leć wąm podáię to do vważenia/ Iáko więc proſtak mądrym gdyż maćie bacżenia. Mądre ktoremi w głowách to conſiderowáć/ Możećie CzahTr H3.

konsyderować o co (1): Niechcę przeto otym wiele mowic tylko o te rzeczy proszę abyscie considerowali ActReg 24.

a. (Z)rozumieć, przedstawi(a)ć sobie (5): Mniemam ze w wiesz iz Vrowieckiego co vmarł stręczeł na Podskarbstwo Koronne. za iego smiercią ilem mogł considerowac iuz makogoś inszego nato mieysce ActReg 102.

konsyderować co (2): Vstnie siełabych powiedział. wszakze y ztych kilka słow łatwie w wszytko Consideruiesz. ActReg 98, 117.

Ze zdaniem dopełnieniowym [że (1), zaimek względny (1)] (2): Otosz ex ista arrogantia quis finis rerum, łatwie w considerowac mozesz. ActReg 101, 96.

Synonimy: baczyć, rozmyślać, rozważać, upatrować, uważać, widzieć.

HG