Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: KORZYĆ

Następne hasło: KORZYK »

KORZYĆ SIĘ (25) vb impf

się (15), sie (10).

o jasne.

Fleksja

indicativus
inf	korzyć się
praes
	sg	pl
3	korzy się	korzą się

praet
	sg		pl
3	m	korzył się	m pers	korzyli się

fut
	sg
1	m	będę się korzył

imperativus
	pl
1	kórzmy się
2	kórzcie się

conditionalis
	pl
1	m pers	bysmy się korzyli
3	m pers	-by się korzyli

inf korzyć się (3). ◊ praes 3 sg korzy się (4). ◊ 3 pl korzą się (1). ◊ praet 3 sg m korzył się (3). ◊ 3 pl m pers korzyli się (1). ◊ fut 1 sg m będę się korzył (1). ◊ imp 1 pl kórzmy się (2). ◊ 2 pl kórzcie się (3). ◊ con 1 pl m pers bysmy się korzyli (1). ◊ 3 pl m pers -by się korzyli (1). ◊ part praes act korząc się (5).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w. s.v. korzyć.

Znaczenia

Okazywać, wyznawać swą ułegłość, niższość, pokorę wobec kogoś (25)
- a. Wobec Boga (zwłaszcza w modlitwie) lub innych sił nadprzyrodzonych (23)

Okazywać, wyznawać swą ułegłość, niższość, pokorę wobec kogoś; adorare, cornprecari, exposcere, facere precationes, implorare, orare verbis supplicibus, petere voto, precari, supplicem esse, submittere se, supplicare, suppliciter orare a. postulare Cn (25):

korzyć się komu (2): OpecŻyw 92; bo poſłał vpominki brátu ſwemu łáſki ie^go ſzukaiąc/ y bárzo mu ſię korząc. SkarŻyw 348.

a. Wobec Boga (zwłaszcza w modlitwie) lub innych sił nadprzyrodzonych (23): PatKaz III 134; SkarŻyw 593; gdy ſię z námi święći iego korzą/ y przezeń nam dobrá wſzelákie iednáią. SkarKaz 636b.

korzyć się komu (9): Leop Iudith 6 arg; będę ſię korzył/ nie tobie Diable/ ktory mię ná to kuśiſz/ ábym się tobie kłániał SkarŻyw 36, 36, 167, [236], 353, 501, 595; TO ſłuſza z wiernych káżdemu/ vznawſzy dwoie złośći/ Korzyć ſię BOGV wiecżnemu/ podług ſwey powinnośći ArtKanc L19.

korzyć się pod czym (5): Pod którymkolwiek promieniém/ Kórzćie ſye pod Páńſkim ćieniém ZawJeft 16. Cf »korzyć się pod ręką bożą«.

korzyć się przed kim, przed czym (4): OpecŻyw 53v; WróbŻołt 34/14; Korzćie ſie przed oblicżnośćią Páńſką [Humiliamini in conspectu Domini] Leop Iac 4/10; ArtKanc T14v.

Zwroty: »korzyć się pod mocną ręką bożą« = humiliari sub potenti manu Dei Vulg [szyk zmienny] (4): áby ſie wſzyſcy pod mocną ręką Bożą korzyli/ y ná Páná Bogá wſzelkie ſtáránie wkłádáli. KrowObr 62; Leop 1.Petr 5/6; KarnNap E; WujNT Bbbbbb.

»z serca, sercem się korzyć« (1 : 1): A ku Bogu wietznemu niech z Modlitwą bieży. Z ſercá ſie korząc WierKróc B3v; SkarŻyw 353.

Szereg: »korzyć się i modlić« (1): A im ſię kto zacnieyſzy korzy y modli: tym więcey czći tego przez ktorego czego prośi. SkarKaz 636b.

Formacje współrdzenne cf KORZYĆ.

Cf KORZĄCY SIĘ, KORZENIE SIĘ