[zaloguj się]
[pdf]

KOSZYSZCZKO (24) sb n

koszyszczko (15), koszysko (6), koszyczko (3); koszyszczko FalZioł (11), Mącz (2); koszyczko Calep (3); koszyszczko : koszysko SienLek (2 : 6).

-ſzy- (21), -ſzi- (3).

Oba o jasne.

Fleksja
sg
N koszyszczko
G koszyszczka
A koszyszczko
L koszyszczku

sg N koszyszczko (12). ◊ G koszyszczka (10). ◊ A koszyszczko (1). ◊ L koszyszczku (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

bot. Verbena officinalis L. (Rost); werbena pospolita, koszyszko; bylina z rodziny werbenowatych (Verbenaceae), stosowana w dawnym lecznictwie i przy obrzędach magicznych; sagmen, verbena Mącz, Calep, Cn; herba pura, hierobotane, peristereon, peristereos, verbenaca, verbenata Cn (24): Verbona Koſzyſzczko. Eyſzonkraut KOſzyſzcżko ieſth ziele znakomite á poſpolite. w Winie vwarzone/ żołtą niemocz leczy [...] Naprzeciwko iadowitych robakow vkąſzeniu/ y naprzeciwko cżarom ieſt dobre. FalZioł I 153a, +5b, I 153b [3 r.], II 12a, 19c, 20c, V 70v; Sagmen [...] Eyſenkraut po niemiecku. Alias Verbenaca, Koſziſzczko. Mącz 364b, 484b; Niektorzy palą wodki ná ćiemne oczy z Kopru Włoſkiego/ z Celidoniey/ z koſzyſká SienLek 65v, 64 [3 r.], 68v, 207, X2v, X4; Calep 1111b; [Werbena, Koſzyſczko Mąż, niektórzy zową Zeleźnik. [...] To źiele ieſt dwoiákiè/ piſze Diosco. lib. 4. cap. 58. oſobliwé mocy máiącé/ iedno ieſt Koſzyſczko proſté/ á drugié ſkłónioné/ [...] Koſzyſczko proſté v Dioſcorideſá/ ieſt mężczyzná/ y v Pliniuſzá: á Koſzyſczko wywróconé v Dioſc: ieſt żenczyzná UrzędowHerb 309, 309b, 310a].
Zestawienia: [»koszyszczko ogrodne«: Koſzyſzcżko ogrodne/ álbo włoſkie/ Verbenaca recta. Gallitricum, Centrum galli. Sclarea, Matrisalvia. Richender Hanenkampff. SienHerb K#2, 185.]

»koszyczko samiec« (2): Verbena – Koſzyczko ſamiec, zeleznik. Calep 1111b, 938a.

[»koszyszczko włoskie« cf »koszyszczko ogrodne«.]

Szereg: »werbena to jest koszyszczko« (2): Wezmi włoſkiego kopru/ werbeny/ to ieſt koſzyſzcżka FalZioł V 114, 114v.

Synonimy: »gołębie ziele«, werbena, żeleźnik.

AKtt