[zaloguj się]
[pdf]

KOZERA (9) sb f i m

f (7), m (2) [w znacz. II.]

kozera (9), [kozyra].

Wszystkie samogłoski jasne.

Fleksja
sg pl
N kozera kozerowie
G kozery
A kozerę
I kozerą
V kozera

sg N kozera (2). ◊ G kozery (1). ◊ A kozerę (3). ◊ I kozerą (1). ◊ V kozera (1) [w znacz. II.1.]. ◊ pl N kozerowie (1) [w znaez. II.1.]

Sł stp brak, Sł stp nazw os notuje, Cn brak, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) ‒ XVIII w.

Znaczenia
I. f: Gra w karty (7): RejZwierc 16v; A niechay z fliſow vcżyni koſtery/ Niech cáłą drogę pilnuią kozery KlonFlis H4.
Przysłowie: Kozerą ſie nie paray/ áni żadnym zbytkiem/ Bo káźdy łotr v Bogá/ y v ludźi brzytkiem. WyprPl C3.
Zwroty: »ciąć kozerę« = grać w karty (2): ma drugi kilká ſynow/ łotruią domá/ tną kozerę/ zábijáią/ krádną OrzRozm V3, H2v.

»kozerę grać« =grać w karty (1): iuż muśiſz z nimi kozerę gráć choćbyś nierad/ folguiąc oney potrzebie ſwoiey. RejZwierc 72.

Personifikacja (1): A to za nim Kozerá powodny koń wiedzye/ Wierz mi y to tám wdzyęcżny ná káżdey bieſiedzye. RejWiz 74v.

II. m (2):
1. Karciarz, szuler (2): (nagł) Ná gracże. (‒) COż moy miły Kozerá/ maſz wżdy zá zyſk s tego/ Iżeś ták bárzo pilen/ thuzá żołędnego. Tráćiſz ſławę/ mnimánie/ dobre mienie/ miárę/ Y nie rowną z drugimi/ iuż maſz ná wſzem wiárę. RejZwierz 124.

W połączeniu szeregowym (1): Iáko gi [czas] trácą opilcy/ ożrálcy/ kozerowie/ y ini wſzetecżnicy/ co go połowicę záſpi/ á drugą połowiczę iáko w błazná á w poſmiech obroći. RejZwierc 103.

2. [n-pr Imię czarta: Kozyrá álbo Bierká/ ten przygląda gracżów koſtarzów/ i wſzytki ktorzy ſię loſy paráią PostępekPrCzart 71v, 65v.]

Synonimy: II.1. gracz, kostera, kosternik.

Cf KOZERNIK

TZ