Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: KRWAWNIKOWY

Następne hasło: KRWAWO »

KRWAWNY (3) ai

a jasne.

comp krwawni(e)jszy (1).

Fleksja

sg
m	N	krwawni(e)jszy	n	N	krwawné

pl
I	f	krwawn(e)mi

sg m N krwawni(e)jszy (1). ◊ n N krwawné (1). ◊ pl I f krwawn(e)mi (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w. (z Cn).

Znaczenia

1. Przymiotnik od „krew” (2)
- a. Taki, w którym jest krew, zmieszany z krwią (1)
- b. [Koloru krwi, czerwony]
2. W funkcji rzeczownika: praw. »krwawne« = zwyczaj przyznający ubranie zabitego woźnemu sądowemu do niego wezwanemu (1)

1. Przymiotnik od „krew” (2): Cruentior – Krwawnieiſzi. Calep 273a.

a. Taki, w którym jest krew, zmieszany z krwią (1):

Wyrażenie: »wilkość krwawna« (1): prędkie vrwanie Lożyſka/ cżyni trudnoſć rodzenia ſluſznego/ á tho zalewaniem płodu wilkoſciami krwawnemi: kthore ſie były zebrały około tego łożyſka FalZioł V 18a.

b. [Koloru krwi, czerwony:

Zestawienie: »krwawny kamień« = krwawnik, odmiana hematytu czerwonobrunatna, kamień półszlachetny: Krwáwny kámień. Ematites. Blutſteynn. [...] EMátytes kámień ieſth rzecżony greckim ięzykiem/ iákoby krwie powciągáiący kámień SienHerb 332a.]

2. W funkcji rzeczownika: praw. »krwawne« = zwyczaj przyznający ubranie zabitego woźnemu sądowemu do niego wezwanemu (1): ZA złym zwyczáiem Woźnych to było záchowano: iż gdy do którégo ná dródze álbo gdzie indźie zábitégo bywáli wzywáni/ onégo złupiáli z ſzat (w których był zábit) práwem ſwym któré Krwáwné zwáli SarnStat 515.

Synonimy: 1.b. zest.: ematytes, krwawiec, plustajn.

Cf KREWNY, KRWAWIONE, KRWAWY