[zaloguj się]
[pdf]

KRZYWDZIĆ (25) vb impf

Fleksja
inf krzywdzić
indicativus
praes
sg pl
2 krzywdzisz krzywdzicie
3 krzywdzi krzywdzą
praet
sg
3 m krzywdził
fut
sg
3 m będzie krzywdził
conditionalis
pl
2 m pers byście krzywdzili
3 subst bodåj krzywdziły
impersonalis
praet krzywdzono
participia
part praes act krzywdząc

inf krzywdzić (10). ◊ praes 2 sg krzywdzisz (1). ◊ 3 sg krzywdzi (3). ◊ 2 pl krzywdzicie (1). ◊ 3 pl krzywdzą (3). ◊ praet 3 sg m krzywdził (2). ◊ fut 3 sg m będzie krzywdził (1). ◊ con 2 pl m pers byście krzywdzili (1). ◊ 3 pl subst bodåj krzywdziły (1). ◊ impers praet krzywdzono (1). ◊ part praes act krzywdząc (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn).

Wyrządzać krzywdę, szkodę, ujmę dopuszczać się gwałtu, uciskać; iniuriam alicui facere a. inferre a. iniungere a. offerre, iniuria aliquem afficere a, affligere a, laedere, iniurium (a. iniuriosum) in aliquem esse, iniuriose facere, violare ius Cn [w tym kogo (20)] (25): Mącz 179a; nikomu on zle nie myſlił/ nikogo nie krzywdził GórnDworz Ee, Hhv, Mm7; BudNT Matth 20/13; ModrzBaz 62v; ktory [Symeon] ſię ſpráwiedliwy bliżniemu/ á Bogoboyny w ſumnieniu záwżdy náydował: niechcąc nikogoſz krzywdzić/ chodził w boiázni przed Bogiem. SkarŻyw 114; żeby to byli obwárowáli/ iákoby ieden drugiego krżywdźić nie mogł/ á ieſłiby vkrżywdźil/ żeby záraz byłá ſpráwiedliwość. GórnRozm K3v, K2v; GrabowSet D2; co tu Phoebe czyniſz? Ná nowé krzywdźiſz łamiąc náſzé práwá/ Y łupy náſzé gwałtem wydźiéráiąc. KochFrag 45; WujNT Act 7/27, Zzzzz4.

krzywdzić czym (1): Tego chce ieſzcże po was [sędziowie] ábyſcie ták żyli/ Byſcie ſwoią mądroſcią proſtych nie krzywdzili. PaprPan Cc3v.

krzywdzić w czym (3): CzechRozm 249; ieſliby [...] to czynić zániedbał/ álbo w przerzeczonych dobrách przez śię álbo napráwné oſoby którymkolwiek ſpoſobem będźie krzywdżił [iniuriatus fuerit JanStat 449] SarnStat 1256, 1254.

Zwrot: »nie krzywdzić i w szelągu jednym« (1): A nie rádzęć go krzywdzić y w ſzelągu iednym/ Pewnie záraz zábiedaſz tákći powiem przed nim. PaprPan Y3v.
Szeregi: »krzywdzić i szkodzić« [szyk 2 : 2] (4): CzechEp 8; Phil D2; Ale wy krzywdźićie y ſzkodźićie/ á ieſzcze bráćią [vos iniuriam facitis et fraudatis, et hoc fratribus]. Aza niewiećie iż nieſpráwiedliwi nie odźiedźiczą kroleſtwá niebieſkiego? WujNT 1.Cor 6/8; GrabPospR K4v.

»uciskać a krzywdzić« (2): Trapże ty ktorzy nas vćiſkáią/ á gwałtownie y hárdzie krzywdzą [Afflige opprimentes et contumeliis afficientes in superbia], BibRadz 2.Mach 1/28; BudBib 2.Mach 1/28.

W przen [kogo] (1): Boday ieich v świátá Długi cżás nie krzywdźiły zazdrośćiwe látá. WitosłLut A2v.

Synonimy: szkodzić, uciskać.

Formacje współrdzenne: krzywdzić się, odkrzywdzić, skrzywdzić, skrzywdzić się, ukrzywdzić; ukrzywdzać.

Cf KRZYWDZĄCY, KRZYWDZENIE, [KRZYWDZONY]

TZ