Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: KURCZYĆ SIĘ

Następne hasło: [KURDWANOWY] »

KURDWAN (3) sb m

kurdwan (3), [korduban, kordwan, kordyban, kordywan [w znacz. 1.]].

a pochylone; korduban itp. z tekstów nie oznaczających o.

Fleksja

	sg	pl
N	kurdwån	kurdwåny
G	kordybånu
I	kordubån(e)m, kordywån(e)m

sg N kurdwån (3). ◊ [G kordybånu. ◊ I kordubån(e)m, kordywån(e)m. ◊ pl N kurdwåny.]

Sł stp brak, Sł stp nazw os, Cn notuje, Linde XVI ‒ XVII w.

Znaczenia

1. [Delikatna skóra kozłowa, specjalnie kunsztownie wyprawiona, używana do wyrobu przedmiotów zbytku, wyrabiana pierwotnie przez Maurów w Kordobie]
2. Obuwie wieśniacze (1)
3. bot. Glechoma hederacea L. (RostSł); bluszczyk kurdybanek, bylina z rodziny wargowych (Labiatae), używana w lecznictwie oraz jako zaprawa do wódek z powodu zawartości olejków eterycznych i goryczy (2)

1. [Delikatna skóra kozłowa, specjalnie kunsztownie wyprawiona, używana do wyrobu przedmiotów zbytku, wyrabiana pierwotnie przez Maurów w Kordobie; pellis haedi bene expolita et colorata Cn: Pro cute Italica, cordwan dicta, ex qua factae ocreae R. Maiestati... fl. 1/24 RachDworu 299; Swiec ktory ſafianem y kordubanem robi. Konst 1581/196; Szwiec ktory Kordywanem y ſafianem robi. Konst 1581/204.

Zestawienie: »kordyban gdański«: 7 tuzinów kordybanu gdańskiego, czarnego, bez jedny InwMieszcz 1581 nr 232.]

2. Obuwie wieśniacze (1): culponeus, calciamentum rusticorum amplum et latum vel pero, cvrdvan BartBydg 38; [boty nowe 1, kurdwany 2 LustrWpol I 25, 50].

3. bot. Glechoma hederacea L. (RostSł); bluszczyk kurdybanek, bylina z rodziny wargowych (Labiatae), używana w lecznictwie oraz jako zaprawa do wódek z powodu zawartości olejków eterycznych i goryczy; chamaecissus, Hedera terrestris Cn (2): Kurdwan/ Hedera terreſtris vulgo. Gundelreb/ Grundtreb SienLek 210, X2v; [Też vwárzony Kurdwan [bluszcz FalZioł 47c] w ługu z łupinámi orzechów włoſkich nie doźrzáłych/ włoſy cżyrni/ Pándektá powiáda. SienHerb 59b (Linde), 59a].

Synonimy: 3. »bluszcz ziemny«, kunrad.

AKtt