[zaloguj się]
[pdf]

LAĆ SIĘ (38) vb impf

sie (32), się (6).

W inf -å- (4), -a- (1) SkarJedn. ◊ W praet, fut i con -å- (13), -a- (2) BudBib, SiebRozmyśl. ◊ W praes i 3 sg imp e jasne.

Fleksja
inf låć się
indicativus
praes
sg pl
3 leje się leją się
praet
sg pl
3 f låła się m an
n låło się subst låły się
fut
sg
3 f będzie się låła
imperativus
sg
3 niechåj się leje
conditionalis
sg
3 f by się låła

inf låć się (5). ◊ praes 3 sg leje się (12). ◊ 3 pl leją się (5). ◊ praet 3 sg f låła się (4). n låło się (4). ◊ 3 pl subst låły się (1). ◊ fut 3 sg f będzie się låła (2). ◊ imp 3 sg niechåj się leje (1). ◊ con 3 sg f by się låła (4).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

Wyciekać skądś obficie (38): Która [szata] iuż w rány iego ták byłá wewrzáłá/ Ze kiedy go zwłóczyli/ znowu ſię kreẃ láłá SiebRozmyśl H2v.

lać się od czego (1): Iáko polać ſię wſzytki cżłonki ná ćiele nie mogą/ gdy zwierzchnia wodá od głowy ſię láć nie pocżnie SkarJedn 59.

lać się przez co (1): Vmywa ſye [Midas]/ á złoto przez ręce ſye leie KochDz 107.

Fraza: »łzy się leją; łzami się lać« (7 : 1): RejZwierc 27, 70, 189, [193], 244v; wſzytkim ſie z ocżu ich łzy lały. StryjWjaz A4v; Ná to pátrz co ſie z twarzą moią dźieie/ Tóż czyń/niechay ſie twa téż łzámi leie. GórnTroas 50, 51.
W przen (19):
Fraza: »krew się (niewinna) leje« [w tym: od czego (1), około czego (1), z kogo (1), czym z kogo (1), po czym (4)] = toczy się walka, bitwa, dokonuje się napaści (19): Iuż fáłſz/ zdrádá/ nieprawdá/ iuż ſie y kreẃ leie RejWiz 174, 172 [2 r.], 188; RejAp 57v [2 r.], 63, 63v, 127; iż temu zábiega iákoby ſie kreẃ niewinna nie lałá po ziemi RejZwierc 141, 41v, 77v, 79v, 185, 228 (9); W ktoryby cżás rátowáć ony krwie Krześćijáńſkiey. Ktora ſię znácżnie leie od ręki Pogáńſkiey. CzahTr E2.
Przen (2):
a) O pijaństwie (1): Słyſzałeś też Muzyki ſłyſzałeś trębácże/ Y ná ten głos choć wdzyęcżny nie ieden zápłácże. Bo gdy ty głoſy hucżą iuż ſie wſzędy leie/ Ale on nieboracżek bárzo złey nádzyeie. Kiedy ow głos vſłyſzy dawaycie podatki/ To ſie iuż wierę ciągni by záſtáwić dzyatki. RejWiz 69.
b) O pisaniu wierszy (1): Cżynię wierſze/ ſámá ſię rzecż z wielkich náuk leie. KlonŻal E4.
a. Rozlewać się (3): ſthoł cżámletowy/ bo wſzędy wzory po nim kędy ſie piwo lało RejZwierc 61v [idem] WerGośc 235.

W porównaniu (1): Ale ſpráwiedliwość ſwięta thá ſie leye iáko iáſna wodá po ziemi/ á thá wſzytki zniewolić muśi RejZwierc 44.

b. Wlewać się [komu w co] (3): Też ſie ſtrzedz by mu ſie w kąpieli woda w vſzy nie lała/ bo to barzo ſzkodzi ſluchowi. FalZioł V 35v.

Bezpodmiotowo (1): ále kiedy [twój nieprzyjaciel] ták wpádnie [do wody]/ iż mu ſie w gębę lać pocżnie/ náſthąṕ ná łeb/ á pogrąż go do oſtátká. GórnDworz Cc7.

W przen (1): Trochę poniżey wlewo (iż ták rzekę) Wiśle ſámá Brdá leie ſię w páſzcżekę KlonFlis G2v.

Synonimy: ciec, płynąć.

Formacje współrdzenne cf LAĆ.

KN