« Poprzednie hasło: LAĆ SIĘ | Następne hasło: 2. [LADA] » |
1. LADA (5) sb f
Pierwsze a pochylone, końcowe jasne.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | låda | lady |
G | lådy | |
A | lådę | |
L | ładach |
sg N låda (1). ◊ G lådy (1). ◊ A lådę (3). ◊ [pl N lady. ◊ L ładach.]
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.
Znaczenia
1. Skrzynia (z niem. Lade ‘skrzynia, szuflada’); arca Cn (5): [Ladá/ ex germ. Arca, cista. Volck Kkk.]
a. Drewniana, z otworem umieszczonym nad kamieniem młyńskim, do której wsypuje się zboże (1): Infundibulum, Liey też ladá we młynie nád kámieniem w którą żyto wſipuyą. Mącz 140a.
b. Drewniana przy sieczkarni (2): kto chce áby ſporą ſłomę miał/ ladę z koſą do rzezánia śiecżki/ á koćieł do grzania wody mieć GostGosp 88, 30.
c. Do przechowywania pieniędzy, może kasa (2): Grzegorz Smogorziński źądal iest od nas przyięćia pięniędzy do liady nasżei Summy marcas Pięćdzieśiąth [...] ktore daie na dlug ZapKościer 1581/23v.
Zestawienie: »lada sołtyska« (1): Ladę Soltiſką przinyeſzonye [!] do domu wozi wage Grzegorza Lęgy ZapKościer 1586/1.
2. [Podstawa armaty z drzewa, slużąca jako oparcie dla lufy i umożliwiająca manewrowanie działem, laweta: W którem [cekhausie] naprzód: Dział wielgich i mniejszych albo średnich, ktore stoją w swoich ładach, niektóre zgnieły nro 14 ŹródłaEkMalb II 67; Za czekhausem jest szopa zła [...], potrzebuje poprawy, bo pod nią wozy, półwozy, lady do dział ŹródłaEkMalb II 69.]
Synonimy: 1. skrzynia; 2. łoże.
KN