Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: ŁAŻĄC

Następne hasło: ŁAŻENIE »

ŁAŻĄCY (8) part praes act

a jasne (w tym 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja

sg
m	N	łażący	f	N		n	N	łażąc(e)
	A	łażąc(e)go		A	łażąc		A

sg m N łażący (4). ◊ A łażąc(e)go (1). ◊ f A łażąc (1) BierEz. ◊ n N łażąc(e) (2).

Sł stp s.v. łazić, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Posuwający się przy pomocy wielu nóg leżąc ciałem na powierzchni, pełzający (7)
2. Przechodzący przez ciasne przejście, wkradający się do wnętrza; tu w przen (1)

1. Posuwający się przy pomocy wielu nóg leżąc ciałem na powierzchni, pełzający; reptilis Mącz, Calep; serpens Mącz; repens Calep (7): Lew gdy żábę rzegocąc słyſzał/ Wielkim ią źwierzęćiem mnimał [...] Aże vźrzał żábę łażąc. Rozgniewał ſie ná żábę vbogą BierEz 3v; Reptilis, Łáżący. Hoc nomine vocantur, Wſzyſtko robáctwo łáżące. Mącz 352b; Calep 914a [2 r.].

W charakterystycznych połączeniach: łażące robactwo, zwierzę.

Wyrażenia: »wspak łażący« = rak (1): Retrogradum animal cancer, Wſpák łáżący. Mącz 354c.

»łażący po ziemi« (1): Serpens, serpentis, participium, Láżący mknący ſie po ziemi/ też rozſzerzáyący. Zámagáyący ſie. Mącz 388c.

2. Przechodzący przez ciasne przejście, wkradający się do wnętrza; tu w przen (1):

Wyrażenie: »dziurą łażący [do czego]« = podstępnie się wkradający (1): Strzeſzże ſie moy miły Krześćiáńſki brácie tákiego páſterzá dzyurą łáżącego do tey owcżárniey Páná ſwego RejPos 346v.

Synonimy: 1. czołgający się, mknący.

Cf ŁAZIĆ