« Poprzednie hasło: ŁOWISKO | Następne hasło: ŁOZA » |
ŁOWNY (9) ai
o jasne.
Fleksja
sg | |||||
---|---|---|---|---|---|
m | N | łowny | n | N | łown(e) |
pl | ||
---|---|---|
N | m pers | łowni |
G | łownych |
sg m N łowny (6). ◊ n N łown(e) (1). ◊ pl N m pers łowni (1). ◊ G łownych (1).
Sł stp brak, Sł stp nazw os, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.
Znaczenia
Dotyczący łowów; myśliwski; venaticus Murm, Mymer1, BartBydg, Mącz (9): Venaticus, Myſliwy/ polny, lowny. Mącz 483c.
a. Umiejący łowić, dobry, zręczny do łowów; venationi assuetus, venari doctus Cn (7): Sagax, [...] Metaphorice proprie aut significat, Czuyny/ łowny/ oſtre powonienie máyąci/ yáko psi myśliwi. Mącz 364a.
W połączeniu szeregowym (1): Y myſliwiec poźrzawſzy ná pſá/ ná ptaka [!]/ iuż hnet wie czo w nim wre/ ieſli rącży/ ieſli łucżny/ ieſli łowny/ ábo gniewliwy GórnDworz L15.
Wyrażenia: »kot łowny« (1): [Daryjus do Aleksandra] ále ty iáko cżłowiecżek á owſzeki z mężow namnieyſzy ſiląc ſie nád máłoſć twoię [...] igry ſthroiſz/ iákoby myſz w domu gdzie kotow łownych ábo łápek nie máſz [ubi catule vel muscipule non sunt] HistAl C3v.
»łowny pies« = canis venaticus Murm, Mymer1, BartBydg (3): Murm 40; Mymer1 26; Venaticus, proprie canis, qui insequitur feras, lowny pyesz BartBydg 167.
Przen: O ludziach (1): Ták łowni ſą Celnicy teraz y z ſwoiemi Ogárámi żydkámi, że nam ſkrzynie náſze Roſtrząſáią, ſzperáią, woły zábieráią CiekPotr 60.
a) [Chciwy [na co]: Jawił się u nas jedęn matacz mowny, Na cudze mieszki prawie zawsze łowny Otwin(?)Erot 87.]
b. Zasobny w zwierzynę łowną; tu przen (1):
Wyrażenie: »łowne pole« = sytuacja, w której można mieć wiele materialnych korzyści (1): A bárzo to łowne pole Sporzey młoćić niż w ſtodole Choć ſieć ledá iáko ſtánie Iednák wżdy co przypádnie nánie Sárná/ záiąc/ Sobol/ liſzká Y kuná iey towárzyſzká RejRozpr C3.
Cf DUSZOŁOWNY, LUDOŁOWNY, NIEŁOWNY, SUSZOŁOWNY, ZYSKOŁOWNY
KCh