[zaloguj się]
[pdf]

NACYJA (35) sb f

-cy-(20), -ci- (13), -ti- (2).

Pierwsze a jasne, końcowe pochylone.

Fleksja
sg pl
N nacyjå nacyje
G nacyjéj nacyj
D nacyjéj
A nacyją nacyje
I nacyją
L nacyj(e)j nacyjach

sg N nacyjå (9). ◊ G nacyjéj (9); -éj (1), -(e)j (8). ◊ D nacyjéj (3); -éj (2), -(e)j (1). ◊ A nacyją (2). ◊ I nacyją (2). ◊ L nacyj(e)j (1). ◊ pl N nacyje (4) [w tym 1 r. -ę SarnStat]. ◊ G nacyj (1). ◊ A nacyje (2). ◊ L nacyjach (2); -ach (1) MycPrz, -åch (1) Oczko.

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVIII w.

Naród, narodowość [natio ‒ rodzaj, pokolenie, też lud której krainy albo królestwa, zwłaszcza, który jest jednego języka Mącz 241c; ‒ nacyja, narod Calep; naród; przypłodek; rodzaj; rodzenie; ród ‒ natio Cn] (35): [Amazones] pusćiły też były y o ſobye tę wyesć/ iż ich przodek myał być Mars/ [...] á to dla thego áby poſtronne nácyie nye rozumiáły ye być bękártkámi. GliczKsiąż B5v; iáko Ephráimcżyci gdy ſie pocżęli przeć ſwey Náciey kiedy było o nich zle SarnUzn C2; RejZwierc 155; MycPrz I Bv, II A2, D; StryjWjaz C3v; Przećiwnym záś obycżáiem kácerſtwo/ pokątne ieſt iednego miáſtá ábo iedney Nácyey SkarJedn 26; Nácye wielkie wedle Proroctwá Apoſtolſkiego/ od niego odſtępuią/ á Antychryſtowi drogę gotuią. SkarJedn 383, 28, 149, 249, 361 [2r.]; Oczko 28v; ReszPrz 28; ReszList 189; Calep 688a; KołakCath A3v, B2v; JanNKar Dv; SarnStat 1287; PowodPr 73; káżda nácya ma ſwoie obyczáie SkarKaz 311a; tákiego práwá o mężoboyſtwie niewiem ieſli która ná świećie nácya ma. SkarKaz 315b, 275b; Káżda nácya ma ták wiele domá Zywnośći/ [...] że ſię obeydźie bez dworſkich Potraw zamor- ſkich. KlonFlis C.

W połączeniach z przymiotnikiem od nazwy etnicznej [nacyja + przydawka (2), przydawka + nacyja (2)] (4): Tám go Myſzkowſki Biſkup mowną orácyą/ Przywitał wyſławiáiąc Sármácką nácyą. StryjWjaz B4; LatHar 128; Bo to nie dármo w kśięgách Krákowſkich dla informáciiéy wpiſano náciiéy Polſkiéy. SarnStat 283; SkarKaz 311a.

W charakterystycznych połączeniach: nacyja cudza (2), insza (2), postronna, sławna, wielka, zacna.

Szereg: »nacyja i państwo« (2): SkarJedn 224; rózné náćię/ y rózné pánſtwá [diversa nationes, diversae dominia JanStat 762] y ſtany rózné weſpółek rychléy iedno poczynáią rozumieć SarnStat 111.
a. Pochodzenie, ród (2): nie znał chłop Slácheckiey náciey. Wſzyſcy zá rowno w Koſcioł mocą ſie ćiſnęli StryjWjaz C2; który [sługa] ták sławnéy náciiéy pámięći wiecznéy, y która muśi bydź immortalitate tincta, wiernie życzy SarnStat 863.

W charakterystycznych połączeniach: nacyja sławna, szlachecka.

Synonimy: lud, narod.

HJ