[zaloguj się]
[pdf]

NADER (73) av

nader (71), nadder (2); nadder KromRozm II; nader: nadder BibRadz (2:1).

a oraz e jasne.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Nazbyt, zbytnio, więcej niż trzeba; bardzo; supra modum Vulg; ampliter, apprime, oppido, bene, desiderando, effuse, egregie, enormiter, eximie, immoderate, immodice, immortaliter, impendio, impense, incredibilite, in immensum, insigniter, intemperate, longe, magne, magnopere, male, mirum quantum, misere, ad modum, multopere, multum (in modum), nimiopere, nimis, nimium, pergraviter, perquam, porro, praeter, (in)sane, summe, summopere, supra, usque, valde, vehementer Cn (73): bo tho ieſt białychgłow obycżay/ á ináċżey nie vmieią/ iedno/ ábo náder miłowáć/ ábo náder mieć w nienawiśći/ áno ten náder nie ieſth dobry. GórnDworz Y8v.
a. W połączeniu z przymiotnikiem (41): Tąć oboyą náuką nádder vczeni byli zwyerzchu námyenyeni kácerzowye KromRozm II o4v; Leop Deut 25/3; Nie bądź náder niepobożnym/ áni názbyt ſzalonym/ byś ſnadź przed cżaſem nie vmárł. BibRadz Eccle 7/18; LeovPrzep D; ten żywot [...] bez ciebie náder był gorzſki/ á przykry. GórnDworz Y7; Miłował thę białągłowę/ iáko y piękną náder/ y młodą/ nie ſproſny młodzieniec ieden cżás niemáły GórnDworz Aa4v; mnie by ſie widziáło ták lepiey/ kiedy by miedzy poddánemi więtſza ich cżęść byłá/ áni náder bogátych/ áni bárzo vbogich GórnDworz Hh8, H, 12, M5, M8, V8v (19); WujJud 7; CzechRozm 94; záiſte náder dokucżna być muśi cáłe woyſko proznuiące chowáć [profecto multo fuerit molestissimum exercitum]. ModrzBaz 117v, 1v; náder ſzczęśliwy narod/ z którym pan przeſtawa/ Który dźiedźictwem ſwoim wyznawa. KochPs 45; CzechEp 111, 350; Ani ſzukay porządku náder ozdobnego/ Bo ozdobá cżęſto kroć zwodźi y mądrego. NiemObr ktv; PudłFr 20; GórnRozm C2v; ZawJeft 39; GórnTroas 68; WujNT Rom 7/13, s. 616; PaxLiz B3, Dv; KlonWor 68.

W charakterystycznych połączeniach: nader bogaty (2), dokuczny, drogi, ganiebny, głupi (2), gorzski, grzeszący (2), możny, niecnotliwy, niepobożny, nieszczęśliwy, niewstydliwy, osobny, ozdobny, pewny, piękny (2), pochopny, pożądany, pożyteczny, przewrotny, przykry, srogi (2), stateczny, surowy, szczęśliwy (2), tajemny, uczony (3), usieczony, wielki (5), zdrowy, złośliwy, zly, zraniony, zuchwały.

Szereg: »nader i wysoce« (1): to náſze vtrapienie/ náder y wyſoce [supra modum] wielką ná wyſokośći wágę chwały wiekuiſtą w nas ſpráwuie WujNT 2. Cor 4/17.
b. W połączeniu z przysłówkiem (15): [Nikanor] przyſzedł do Antyochiiey woyſko ſtráćiwſzy gdy ſię mu wſzytko náder nieſzcżęſliwie dźiało [super omnia prosperatus]. BibRadz 2. Mach 8/35; kto chce w cżym być oſobny/ muśi ſie długo/ y náder pilnie ćwicżyć. GórnDworz M5; Corynná/ Sapho/ iáko náder dobrze wirſz piſáły/ nikomu tho táyno nie ieſt. GórnDworz Z, E5, G2, M5, N5; Bog/ niema rády ſwoiey/ niema opiekoná/ Skądże ieſt náder mądrze głowá náucżoná. KmitaPsal A5; ſtąd náder iáſnie to idzie/ że Cżyśćiec być muśi WysKaz 32; PaxLiz D.

W charakterystycznych połączeniach: nader dobrze (4), jasnie, mądrze, miło, nieszczęśliwie, pilnie, wybornie.

Połączenie: »nader barzo« (4): Kámmá [...] náder bárzo miłowáłá mężá. GórnDworz Y5v, Y8, Bb4; Wolność ieſt iákoby napoy iáki/ ktorego wſzyſcy náder bárzo prágniećie. GórnRozm D4.

α. Z comp (1): A vżywa ich [Bóg] tym vmyſłem/ áby nimi dowiodł/ tym więtſzey zácnośći kroleſtwá Iezuſá ſyná Dawidowego/ ſyná Bożego vmiłowánego/ od Bogá nád inſze ſyny Boże náder hoyniey pomázánego CzechRozm 36.
c. W połączeniu z rzeczownikiem (1): ia niewiem by taci [obłudni] wſzytci byli, wſzakoż iednego znam, iako mowią, Nader lotra czyſtego porobnika, przechyrę GlabGad P5.
d. W połączeniu z czasownikiem (15): Ci co ſie ćiebie boią vźrzą mię y rozráduią ſie: żem w słowá twe náder duffał [quia in verba tua supersperavi]. Leop Ps 118/74, Gal 1/13; bo to/ czo po tym záżyie trochę roſkoſzy/ nie wten cżás przydzie/ gdy tego cżłowiek náder prágnął GórnDworz Dd4v, E8, Y8v [2r.], Cc5; Iż to ieſt nie máły pożytek Spowiedźi: iż óná hámuie w nas beſpieczność: byſmy ſobie grzéchów nie lekce ważyli/ y náder ſye ná dobroć Boſką nieubeśpiéczáli BiałKat 378v; CzechRozm 127v; O Błędna Fortuno toć náder przewodźiſz RybGęśli Bv; WujNT 646 marg [2r.].

W charakterystycznych połączeniach: nader duffać, miłować, myśleć, pragnąć (2), prześladować, przewodzić, [czego] trzymać się, ubeśpieczać się, wynosić się.

Zwroty: »nader obfitować [czym]« = superabundare Vulg (2): náder obfituię rádośćią we wſſzelkim vćiſku á fráſunku náſſym. Leop 2.Cor 7/4; WujNT 2.Cor 7/4.

»nader [kogo] rozmnożyć« (1): A ia założę przymierze ſwe miedzy mną y miedzy tobą/ á nádder [vehementissime] ćię rozmnożę. BibRadz Gen 17/2.

Cf NADERT

KCh