[zaloguj się]
[pdf]

MALUCZKO (138) av

a oraz o jasne (w tym w a 4 r. błędne znakowanie).

Sł stp notuje, Cn s.v. mało, Linde XVI – XVII w. s.v. maluchny.

Intens. od „mało”:
I. Niedużo, niewiele; trochę (123):
1. Określa ilości i wielkości mierzalne (76):
A. Określa ilość; też: kilka, parę; pauci PolAnt; pauxilli Mącz [kogo, czego] (4): pauxillos pisciculos apparari iussi, Kazałem máluczko rybek prziczinić/ Nágotowáć. Mącz 284d.

W przeciwstawieniu: »wiele ... maluczko« (1): Abowiem z wiel bárzo nas máluczko zoſtháło BibRadz Ier 42/2.

a. O faktach praktycznie niepoliczalnych (2): Attenuate praesseque dicere, Máluczko słów czinić. Mącz 449b; Otoſz gdyby tu vſtáwicznie ſądzono Criminały, iáko ie ſądzą vſtáwicznie po wſzyſtkiem świećie/ máłuczko by tu było zbrodni GórnRozm D4.
B. Określa rozmiary przestrzenne (17):
a. O wymiarach liniowych; niedaleko; paululum, pusillum Vulg, PolAnt (13): OpecŻyw 98, 98v, 142v; Leop 2.Reg 19/37, Mar 14/35; Euphrátes y Tigris z połu ſię ſchodzą/ ktore máluczko nád tym mieyſcem gdzie ſię sciekáią/ z oſobná ſwe rzeczyſká y początek máią BibRadz I 2a marg, Mar 14/35, Luc 5/3; A Pan wſtąpiwſzy w iednę łodź kthora byłá Symonowá/ prośił go/ áby go málucżko odwioſł od zyemie RejPos 173v, 204v; WujNT Mar 1/19, Luc 5/3, Act 27/28.

W charakterystycznych połączeniach: odejść maluczko (4), odjachać (3), odstępić, odwieść, odwieźć, postępić, pość.

b. O objętości ciał bezpostaciowych (4): FalZioł II 19b; Pitisso, Koſztuyę/ Máluczko piyę dla skoſztowánia. Mącz 301b.

W charakterystycznych połączeniach: maluczko pić, wpuszczać, wziąć (3).

Połączenie: »maluczko nieco« = modicum quid PolAnt [szyk 1 : 1] (2): Za dwie ſcie pieniédzy chleba nie będzie ijm doſytz/ aby każdy málucżko nietzo wziąl. OpecŻyw 52; MurzNT Ioann 6/7.

C. Określa długość czasu; krótko, chwilę; na krótko, na chwilę; paululum HistAl, PolAnt, Mącz; modicum PolAnt, Vulg; breviter, paulisper Vulg; paulo Mącz (52): FalZioł V 91v; RejKup t4; HistAl A6, Nv; GroicPorz A4; Vſiadł ſobye málucżko/ iż burza wſtawáłá/ Bo ſie też był ſprácował/ y nogá boláłá. RejWiz 107v, 109, 165; Leop Ruth 4/1; BibRadz Ioann 13/33; KwiatKsiąż B2v; Ale nim przyſthąpiem do Nowego Zakonu/ ieſzcże tu málucżko záſtánαwię ſie SarnUzn E5v; Kiedy wſtánieſz/ máluczko pierwey spokoiem bądź SienLek 11v; Iż ácż mię cżáſem málucżko nie vźrzycie w vćiſkach wáſzych/ ále też záſię málucżki cżás zeydzie/ iż mię záſię vźrzycie RejPos 125, 209v; HistLan C3; WujNT Ioann 13/33; GosłCast 57.

maluczko przed kim, przed czym (7): BibRadz I 316b marg; Sub exitu vitae, Máluczko przed śmiercią. Mącz 425a; RejPos 321 [2 r.]; RejZwierc 170v. Cf »maluczko przed tym«.

W połączeniu z prefiksalnymi czasownikami intensywnymi [w tym z przedrostkami: po- (7), prze- (1)] (8): BierEz B4v; OpecŻyw 40v; Dła Bogá ćie proſſę/ pocżekay mię thu máłucżko [Sustine me]/ iedno że te rzecży zwiáſthuię oycu ſwemu. Leop Tob 5/9; Aby záwżdy po łáźni/ málucżko ſie przeſpał. RejFig Dd8; SienLek 4v; RejPos 315v, 330v; WujNT Act 24/4.

W charakterystycznych połączeniach: maluczko być (3), nakłonié, nie uźrzeć, opuścić, pochodzić, pocirpieć, poczekać, podnieść się, poigrać, położyć się, posłuchać (2), potrwać, przespać się, przypatrzyć się, usieść (2), ustronić, zasnąć, zastanowić się, zatrzymać się, zstępić (2); maluczko przed śmiercią (2).

Połączenia:

»maluczko co« (1): Moizeſz vcżynił tę modlitwę máluczko co przed ſmierćią BibRadz I 316b marg.

»maluczko po tym« (1): A máluczko potym [post pusillum] vyźrzawſzy go drugi/ rzekł WujNT Luc 22/58.

»maluczko przed tym« = paululum a. paulo ante Mącz (2): Quid dico nuper? Immo vero modo ac plane paulo ante vidimus, Ale co mowię nie dawno? y owſzem teraz á práwie máluczko przed tym widźieliſmy. Mącz 227d, 285a.

a. W funkcji równoważnika zdania [w tym: maluczko ... a (12), ... że (3)] (18): Ale ieſzcże máluczko [adhuc paululum paululum] wypełni ſię gniew moy/ á popędliwoſć moiá ná ſkázę ich. BibRadz Is 10/25; Málucżko á nie vyrzycie mię/ á záſię málucżko á vyrzycie mię. RejPos 125, 125v [5 r.]; WujNT Ioann 14/19, 16/16 [2 r.], 17 [2 r.], 18, 19 [2 r.].

Połączenie: »coś maluczko« (1): Abowiem ieſſćżeć coś málucżko [modicum aliquantulum]/ żeć ten kthory ma przyáć prziydzie Leop Hebr 10/37.

Szereg: »maluczko i krociuchno« (1): Boć ieſzcze máluczko y kroćiuchno [modicum aliquantulum]/ á oto ktory ma przyść przyidźie WujNT Hebr 10/37.
D. Określa długość tekstu (3): ALe iżechmy málucżko odſtąpili od żołnierſkiego náſzego chlebá/ iużechmy ſłyſzeli iákie roſkoſzy á iákie krotofile ſą w ciągnieniu miedzy Rycerſkiemi ludźmi. RejZwierc 26v.

Połączenia: »maluczko co« (1): teraz niechcę vſzu wáſzych Słowy proznemi báwić: ále málucżko co Powiedziawſzy/ oſtátek na Bogá przypuſzcżę KochOdpr B3v.

»maluczko nieco« (1): Iż tedy Ian s. Ewányeliſtá przypomina/ że pocżątek cudow ktore Kriſtus Pan/ będąc thu ná ſwiecie/ ſpráwowáć racżył/ w Kannie ſie zácżęły/ zdáło ſie nam tu ſobie málucżko o nich przed ocży náſze nieco przełożyć RejPos 41.

2. Określa wielkości niemierzalne (co do stopnia) (47): A ty acżci ſie tzo przygodzi malucżko/ tedy dlá niego cirpietz niechceſs OpecŻyw [127]v; thák rozumiem iżby każdy wolał rok wytrwáć málucżko/ á odiąć ſobie kęs ſwey woley/ á áż do śmierći á ieſzcże ktemu wiecżnie ſobie roſkoſzowáć wedle myſli ſwoiey. RejPos 315v.
a. Określa wielkości fizyczne [czego] (3): IEmioło [...] Ieſth ſlożenia ſlachethnego z wody y ſpowiethrza, zimnoſci w ſobie malucżkho ma FalZioł I 154d, III 24c; niechay máluczko wiátru z pułnoci okienká przypuſzczą Mącz 409a.
A. Słabo, lekko, łagodnie, nieznacznie, w niewielkim stopniu; paululum HistAl, Mącz; modicum PolAnt, Vulg; parum, pusillum Vulg; leviter Mącz [w tym: z czasownikiem (24), z przysłówkiem (9), z imiesłowem przymiotnikowym (7), z przymiotnikiem (2)] (42): Potym málucżko otrzézwiáwſſy [...] z wielkim placżem narzékaiątz rzekla. OpecŻyw 110v, 113 [2 r.], 151v, 154v; HistAl E8; odwroć máluczko myſl twoię od grzéchu ſwoiégo MurzHist F; MurzNT 173v marg, 196 marg; Leop Zach 1/15; BibRadz 1.Petr 1/6; Mącz 192a, 341d; RejAp 68v; Wſzákoż ſie tym przykłádem málucżko ochłodził. HistLan Cv, D2; RejZwierc 80v, 81; WujNT Mar 6/31, 1.Petr 5/10.

W połączeniu z prefiksalnymi czasownikami intensywnymi [w tym z przedrostkami: po- (3), prze- (1)] (4): A pofolguy máluczko mnie od ſrogoſći káránia twego RejPs 59v; HistLan B3; WujJud 35; WujNT 2.Cor 11/16.

W przekładzie łacińskiego dem. (1): Valentulus, Małuczko krzepki. Mącz 474b.

W charakterystycznych połączeniach: maluczko krzepki, ochłodzić się, odetchnąć (2), odmienić, odpoczynąć (2), odstępić, odwrocić, otrzeźwieć (2), pofolgować (2), porownać, przechwalać się, przykro, rozumem się sprawowć, rożny, skłonić się, utrapiony, utwirdzić, zasmucony, zawściągnąć się.

Połączenie: »maluczko co« (1): tedy iáko bezrozumnego przyimićie mię/ ábym ſię ia też máluczko co [modicum quid] przechwalał WujNT 2.Cor 11/16.

α. W funkcji osłabionego przeczenia: minimalnie, nie bardzo, prawie nie [z comp] (1): iż gi ták bárzo vwielbił/ iż málucżko mniey od Anyołá poſtánowił doſthoieńſtwo iego. RejAp 102.
a. Określa wielkości fizyczne oraz stany i cechy nawiązujące do wielkości mierzalnych (16): BielŻyw 159; Ieſliż ie málucżko odwlecże [Si moram fecerit]/ pocżekay go BibRadz Hab 2/3; Mącz 45e; SienLek 37v.

W połączeniu z comp przysłówka (7): FalZioł V 70v, 111; O karániu Heretykow (iż z innych praw máluczko ſzerzey powiem) ieſt też ſrogi Státut Koronny GroicPorz ii4; Ktorzy ſpuśćiwſzy ſznur z ołowem/ nálezli głębiey dwádźieśćia ſążon/ á máluczko dáley poſtąpiwſzy [brevi autem distantes]/ záſię ſpuśćiwſzy ołow/ náleźli piętnaśćie ſążon. BibRadz Act 27/28; KwiatKsiąż B3v; Mącz 6d; RejPos 326v.

W połączeniu z prefiksalnymi czasownikami intensywnymi [w tym: z przedrostkami z pod- (1), prze- (1)] (2): Mącz 285d; Abowiem z czyſtego Zboża/ z Pſzenice/ á z żytá [...] przeſolony máluczko/ świeży/ ieſt pokarm dobry. SienLek 6.

W przeciwstawieniu: »maluczko ... wielki« (2): Y máluczko będąc ſkaráni [In paucis vexati Vulg] wezmą wielkie dobrodźieyſtwá BibRadz Sap 3/5; BudBib Sap 3/5.

W charakterystycznych połączeniach: maluczko dalej (2), dłużej, obrocić się, odrosnąć, odwlec, omieszkać, podrosły, przesolony, skaran (2), szerzej, upieczony, więcej, wyszszej (2).

Połączenia:

»maluczko co« (1): ktorzy krom żadnego takiego yakoſmy máluczko co wyſzſzey powiedzieli znaku/ dobrymi ſię przetſię ſtali KwiatKsiąż B3v.

»maluczko kęs« (1): Málutzko kęs odroſwſzy wnet zaś vſchnie ſnádnie. KrowObr Av.

II. Połączenie: »maluczko (...) nie« = prawie, nieomal, omal nie, niewiele brakowało aby; non multum abfuit quin, vix Mącz [przy czasowniku] (9): Wyſzedł y Tobit ku fortce/ ále málucżko nie vpadł BibRadz Tob 11/9; Mącz 185a, 429c; Máluczko mię tá ordá mędrkow nie zábiłá. Prot A3v; Maluczkom nie zápomniáł iżem był Prorokiem Prot A4; RejPos 146; BielSpr 60v; BudBib Tob 11/9; WisznTr 11.

W charakterystycznych połączeniach: maluczko nie być wyszpiegowan, (u)paść (3), przeminąć, zabić, zapomnieć, zrownać.

*** Bez wystarczającego kontekstu (6): Paululum, Máluczko/ Trochę. Mącz 285a; Tantillum [...], Máluczko/kąſeczek/ naymniey. Mącz 440d, 284d, 285a, 440d; Calep 763b.

Cf [MALUCHNO], MALUSIEŃKO, [MALUŚKO], MALUTKO

RS