Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: MAZANIKI (?)

Następne hasło: [MAZGAĆ] »

MAZANY (10) part praet pass impf i pf

impſ (7), pf (2), impf a. pf (1); impf FalZioł (3), BibRadz, BielKron 33v, KuczbKat, SkarŻyw; pf BielKron 452, BudBib.

mazany (7), mazan (3).

Pierwsze a jasne, drugie w formach złożonych jasne, w formach niezłożonych pochylone.

Fleksja

sg
m	N	mazany, mazån	n	N	mazan(e), mazåno

pl
N	m pers	mazani
N	subst	mazan(e)
A	subst	mazan(e)

sg m N mazany (2) FalZioł, Mącz, mazån (1) KuczbKat. ◊ n N mazan(e) (2), mazåno (2); -(e) BibRadz; -o BielKron; -(e) : -o FalZioł (1:1). ◊ pl N m pers mazani (1). subst mazan(e) (1). ◊ A subst mazan(e) (1).

Sł stp s.v. mazać, Cn brak, Linde w objaśnieniu s.v. mazanina.

Znaczenia

Pokrywany płynną, często zgęstniałą, lepką substancją (10)
- a. W celach leczniczych: smarowany, nacierany (4)
- b. W celach rytualnych: namaszczany (4)

Pokrywany płynną, często zgęstniałą, lepką substancją; unctus Mącz, PolAnt (10):

mazany czym (2): BielKron 452; będzie ofiárowáć ná ofiárę dziękowną plácki przáſne oliwą rozmieſzone/ y kreple przáſne/ oliwą mázáne BudBib Lev 7/12.

a. W celach leczniczych: smarowany, nacierany (4): Też maſć vcżyniona z cżarney haleny/ [...] cżęſto doſwiadcżona na wypędzienie chrobakow: gdy pępek będzie mazany. FalZioł V 85v, I 108d; Mącz 503b.

mazany czym (1): potym tho [chore miejsce] ma być macżano wodkami ſlodkiemi/ y też oleyki mazano FalZioł V 103.

b. W celach rytualnych: namaszczany (4): Ma być chory mázan dokąd śie dobrze cżuie. KuczbKat 230 marg.

mazan z czego [= czym] (1): Synom Izráelſkim powieſz/ iż ten to oley pomázánia/ ſwięty mi będzye w narodzyech wáſzych/ mázan ciáło cżłowiecże nie będzyeo z niego BielKron 33v.

mazany czym (2): Ciáło ludzkie nie będźie ią [maścią świętą] mázáne [super carnem hominis non ungetur] BibRadz Ex 30/32; Przyſtąpiwſzy zwlekliśćie ſzáty y byliśćie mázáni oleiem exoroyzowánym SkarŻyw 278.

Cf MAZAĆ, NIEMAZANY