MEDYK (33) sb m
e jasne.
Fleksja
|
sg |
pl |
N |
medyk |
medycy, medykowie |
G |
medyka |
medyków |
D |
medykowi |
medykóm |
A |
medyka |
|
I |
medykiem |
|
sg N medyk (13). ◊ G medyka (3). ◊ D medykowi (1). ◊ A medyka (2). ◊ I medykiem (1). ◊ pl N medycy Oczko (5), medykowie (1) KochWr. ◊ G medyków (6); -ów (3), -(o)w (3). ◊ D medykóm (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) i XVIII w.
Lekarz;
clinicus, doctor a. doctus medicinae, empiricus, medicus, sanator Cn [medicus – lekarz Murm 178, Mymer1 39, Mącz 212c; lekarz ‒ medicus Cn] (33):
iż rzadko tho ieſt/ áby ſie biegły w práwie práwował: Medik/ áby miał bráć lekárſtwo GórnDworz Q7v;
BielSat B3v marg;
Bo kto ieſt z Medyków/ coby ie [różne lekarstwa] dobrze á doſkonále oſądźic [...] mogł? Oczko 2;
á tákiémi [cieplicami] ſye báwić niechćiał/ co ie Empirići/ to ieſt Medycy co ſye ná experyencijéy záſádźili/ w ręku mieć/ á ludźiém do vżywánia podáwáć zwykli. Oczko 10;
Náſzych czáſów ludźie [...] nie ſą áni chcą być ták dowćipni/ áby pracą z tym [o właściwościach wód] táką czynili [...]: czy prze to/ że nigdy ſwych rzeczy nizacz nie mamy/ czyli że to Medykóm pożytku nie nieśie Oczko 11v,
A3v,
8v,
12,
15v,
17v (
13);
Stworzył Pan Bog rozmáite lekárſtwá dla zdrowia i pożytku náſzego: [...] ále ná tym nie doſyć: chćiał mieć od tego Medyká/ chćiał Chirurgá/ ktorzyby [...] tego dochodźili/ co dla ktorey choroby zdrowo ReszPrz 11;
PudłFr 17,
18 [3 r.];
BielRozm 12 marg;
ábowiém co ludźie poſpolićie mówią/ iż káżdy człowiek przed śmierćią ſye odmieni/ to podobno ſtąd idźie/ iż vmyſły ludzkie (iáko medykowie powiádáią) ſequuntur temperaturam corporis KochWr 29;
GostGospSieb +2;
Phil L,
R3 [2 r.].
W połączeniu z imieniem (i nazwiskiem) [zawsze: imię (i nazwisko) + medyk] (5); Iáko Doktor Roizius [...] Iákubelluſewi Medikowi powiedział gdi go ſzkálował z mdłego wzroku GórnDworz Q; Oczko B; GostGospSieb +2; WujNT 187; SarnStat 1107.
W charakterystycznych połączeniach: medyk ćwiczony, dawny, dobry, doświadczony, mądry (2), uczony, wspaniały, zamniemany; postępek medykow, przykład, rada.
Zestawienie: »krola jego miłości medyk« (1): Oddał mi do Drukárniey moiey Pan Doktor Ocko/ Krolá Iego M. Medyk/ kśiążki nieboſzcżyká Páná Oycá W. M. GostGospSieb +2.
Szereg: »medyk i barwierz« (1): Co obaczywſzy Medycy/ czaſem y bárwiérze/ chorych ſye ſyropy/ [...] námordowawſzy/ tám [do wód]/ iáko do oſtátniéy nádźieie/ obrácáć ſye ięli. Oczko 12.
Przen: O Bogu (1):
Szereg: »medyk i lekarz« (1): Náoſtátek vćiecż ſię do modlitwy [...] poddáiąc záraz wſzytko pod rozſądek y wolą naprzednieyſzego medyká y lekárzá chorob twoich Páná Bogá wſzechmogącego LatHar 579.
Synonimy: barwierz, cyrulik, doktor, lekarz.
MM