[zaloguj się]
[pdf]

MELANKOLICZNY (9) ai

melankoliczny (8), melancholiczny (1); melankoliczny FalZioł (6), RejZwierc, Oczko; melancholiczny LatHar.

e, a oraz o jasne.

Fleksja
sg
mN fNmelankoliczn(a) nN
G Gmelankoliczn(e)j Gmelankoliczn(e)go
Amelancholiczn(e)go A A
pl
G melankolicznych
D melankolicznym
A subst melankoliczn(e)

sg m A melancholiczn(e)go (1). ◊ f N melankoliczn(a) (1). ◊ G melankoliczn(e)j (2). ◊ n G melankoliczn(e)go (1). ◊ pl G melankolicznych (1). ◊ D melankolicznym (1). ◊ A subst melankoliczn(e) (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

Przymiotnik od „melankolija” [melancholicus Łac śr]:
1. Od znacz. ‘czarna żółć’ (4): Ktho by miał Emoroidy głuche/ tho ieſt żyły w ſtolczu nap[ę]cżniałe odekrwie Melankolicżney/ tedy prochem thego korzenia poſiṕ FalZioł I 106d.
Wyrażenie: »czarna, spalona melankoliczna wilkość (a. wilgotność)« = melancholia [szyk zmienny] (2 : 1): Epitimum vywodzi ſciala cżłowiecżego ſpalone wilgotnoſci melankolicżne FalZioł I 50a; Też cżarna vrina [...] Znamionuie iż ona wilkoſć Melankolicżna cżarna płynie z żył y od ſleziony FalZioł V [2], I 46b.
2. Od znacz. ‘zespół cech fizycznych i psychicznych charakterystycznych dla ludzi, w których organizmie przeważa czarna żółć’ (4): To ziele zaięcży Pałaczek ieſt dobre ludziem Melankolicżnym/ to ieſt ludziem ſmętnym/ troſkliwym FalZioł I 106a; á taka vrina/ popielaſta/ cienka v zdrowego cżłowieka [...]. Znamionuie onego być Melankolicżnego przyrodzenia. FalZioł V 3v; y Meláncholicżnego cżłowieká/ nie zárázem w práwokrewnego y nalepſze potráwy y napoie odmienią. LatHar [249].

W połączeniu szeregowym (1): tedy iſcie pilnie trzebá ſzukać mámki nie kordiácżney/ nie melánkolicżney/ nie fráſowney/ ále coby byłá przyrodzenia dobrego RejZwierc 6v.

W charakterystycznych połączeniach: melankoliczny(-a, -e) człowiek (ludzie) (2), mamka, przyrodzenie.

3. Od znacz. ‘apatia, zniechęcenie, smutek’ (1):
Wyrażenie: »myśli melankoliczne« (1): tento niechay go zábawia/ á od ſpánia y myśli melánkolicznych/ ieſli go nádchodzą odwodźi Oczko 18v.

Synonimy: 2. frasowny, nieuspokojony, smętny, smutny, troskliwy, zatroskany.

MM