Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: MIESZANKA

Następne hasło: MIESZCZAK »

MIESZANY (31) part praet pass pf i impf

pf (24), impf (7).

mieszany (30), mięszany (1) GliczKsiąż.

mieszany (28), mieszan (2), mieszany a. mieszan (1).

e pochylone. ◊ W formach złożonych i N pl m pers: -a- (24), -å- (2); -å- CzechRozm; -a- : -å- BibRadz (1:1).◊ Forma niezłożona z tekstu nie oznaczającego å.

sg m N miészany (8), miészan (2); ~ (attrib) -any(3); ~ (praed) -any (4), -an (2); -any LudWieś, BielKron (2); -any : -an FalZioł (1:2). ◊ A miészany (5). ◊ f N miészanå (3). ◊ G mięszan(e)j (1). ◊ D miészan(e)j (1).◊ A miészaną (2). ◊ n N miészan(e) (2). ◊ I miészan(e)m (1). ◊ L miészanym (1). ◊ pl N m pers miészani (1). subst miészané (4); -é (1), -(e) (3). ◊ A miészan(e) (2).

Sł stp mieszać, Cn notuje, Linde XVIII w.

Znaczenia

1. pf (z wyjątkiem a.) Połączony z inną substancją w jedną całość (12)
- Przen (1)
- a. impf Dodawany, dołączany do innej substancji (3)
- b. pf Rozczyniony, zagnieciony (1)
2. impf Umieszczany w tym samym zespole
3. pf Niejednolity, składający się z różnych rodzajów, różnorodny (14)
- a. Zestawiony z dwu kolorów (2)
- b. O języku i pochodzeniu etnicznym (5)
4. pf Charakteryzujący się występowaniem różnych zjawisk na przemian lub jednocześnie; tu o pogodzie: zmienny (1)
5. impf Nie rozróżniany, mylnie utożsamiany (3)
- a. Uważany za kogoś, traktowany jako ktoś (1)

1. pf (z wyjątkiem a.) Połączony z inną substancją w jedną całość (12):

mieszany z czym (7): Murm 164; KrowObr 122v; Oczy ćiemne czyśći/ wodká z Bukwice z koprową mieſ zána gdy nią oczy zákrapiáią. SienLek 65v, 155; Chleb tylo á Wino z wodą mieſzáne/ ná ofiárę kłáść ſię ma. SkarJedn 317, 317; Calep 93a.

Przen [z czym] (1): á kośćioł mieſzáne ieſzcże z plewámi ziarná máiąc/ być cżyſt do końcá tu ná świećie od wzgorſzenia niemoże. SkarŻyw A4.

a. impf Dodawany, dołączany do innej substancji [w co] (3): Też barzo prziſtogi iżby Cinamon był mieſzany w ſzałſzę/ abowiem chciwoſć ku iedzeniu pobudza. FalZioł III 6c, IV 51d.

Szereg: »mieszan albo kładzion« (1): kiedy [lazur] bywa w inſze lekarzſthwa mieſzan albo kładzion FalZioł IV 55b.

b. pf Rozczyniony, zagnieciony [z czym] (1): Cżemu chleb z miodem piecżony kruchcieyſzy bywa ku łamaniu niż z proſtą wodą mieſzany GlabGad G7 v.

2. impf Umieszczany w tym samym zespole [miedzy co] (1): áby kſięgi ktore poſzły z domyſłu ludzkiego/ nie były mieſzáne miedzy ty ktore oprocż wątpienia poſzły z duchá świętego BibRadz I 481.

3. pf Niejednolity, składający się z różnych rodzajów, różnorodny; confusaneus, miscellaneus, miscellus, mistus, promiscuus Cn (14): Polá twe^go mieſzanem naſieniem [mixtionibus (marg) diversis speciebus (–)] oſiewáć nie będźieſz BibRadz Lev 19/19; Krześćijáńſką wiárą wzgárdziłá/ wybrawſzy ſobie wiárę mieſzáną/ trzymáłá y s tą y z ową/ zwłaſzcżá Zydowſką BielKron 424; BielSat B3; BierRozm 11; ActReg 12.

Szeregi: »zbierany a mieszany« (1): iż nam ſłuſzniey tu roſkázowáć właſnym dzyedzicom/ coſmy ſie tu z dawná porodzili/ niżli wam zbieráney á mieſzáney drużynie/ to ieſt/ Etruſzkom y Sábinom/ á ktemu názbieráliſcie łotroſtwá tułáiącego ſie po ſwiecie miedzy ſię BielKron 101v.

»zbytni a mięszany« (1): Bo yákoż dzyecyę miáłoby być zdrowe od tey karmyey/ ktora ſie ſtáłá z máteryey zbytnyey á myęſſáney. GliczKsiąż D6.

a. Zestawiony z dwu kolorów (2):

mieszany jaki z jakim (1): Ten korzeń ieſt cięſzki á nie ma w ſobie dziurek/ á gdy gi przełomiſz iedno cżyrwone żyłecżki z białemi weſpołek mieſzane FalZioł III 5a; [3 letniki, 1 z duplewy kitajki, czarne z czerwonym mieszany, drugi letnik kitajczany, prosty, mieszany żołte z zielonem, trzeci czamletowy, czarny InwMieszcz 1581 nr 231.]

W porównaniu (1): Twarz iáko kwiatki miéſzáné/ Leliowé/ y rożáné. KochSob 68.

b. O języku i pochodzeniu etnicznym (5):

mieszany z kim (1): thámże y Mordwá lud ſnimi [Czeremiszami] mieſzány zá Wolgą nád Surą rzeką BielKron 430v.

mieszany z kim [o nosicielu języka] (2): Ięzyk Szwecki ieden ieſt z Gotſkim z Duńſkim y z Nordweyſkim mieſzány z Niemcy. BielKron 294, 438.

mieszany z czym (2): Liwláncka mowá mieſzána z Ruską y Litewską/ á Swecka z Niemiecką BielKron 438, 277.

4. pf Charakteryzujący się występowaniem różnych zjawisk na przemian lub jednocześnie; tu o pogodzie: zmienny (1): Przeto ten wſzytek mieſiącz będzie mieſzany od wiatrow y od ſniegu LudWieś Bv.

5. impf Nie rozróżniany, mylnie utożsamiany [zawsze z przeczeniem] (3): Rozne práwá ábo ſprawy/ nie máią być mieſzáne [secernenda sunt]: áby ſpráwy ktora ſię śćiąga ná oſobę/ nie mieſzano ztą/ ktora ſię śćiąga ná rzecż/ áni też głowne zniegłownemi. ModrzBaz 84v.

mieszany z czym (1): obrzeſká nie ma być z ſzábátem y z innym zákonnem poſtánowieniem mieſzana CzechRozm 73v.

a. Uważany za kogoś, traktowany jako ktoś [miedzy kogo] (1): Ci [dyjakoni, hypodyjakoni i arcydyjakoni] nie byli mieſzáni miedzy Biſkupy y vcżyciele/ ále tylko byli goſpodarzmi álbo ſprawcámi bogactw koſcielnych. RejPosRozpr [c4].

Cf MIESZAĆ, NIEMIESZANY