[zaloguj się]
[pdf]

MIESZECZEK (10) sb m

mie- (9), mię- (1).

Wszystkie e jasne.

Fleksja
sg pl
N mieszeczek
A mieszeczek mieszeczki
I mieszeczki(e)m
L mieszeczku mieszeczkåch, mieszeczk(o)ch

sg N mieszeczek (5). ◊ [A mieszeczek. ] ◊ I mieszeczki(e)m (1). ◊ L mieszeczku (1). ◊ pl A mieszeczki (1). ◊ L mieszeczkåch (1) SarnUzn, mieszeczk(o)ch (1) FalZioł.

Sł stp, Cn, Linde brak.

Dem. od „mieszek” (10):
1. Od znacz. ‘worek, torba, sakwa’ (9):

mieszeczek czego (1): Item powyada yſch myąſchkayacz v Andrifedera vkradla ſpywnycze trzi myeſcheczky pyerza LibMal 1551/163v.

W porównaniach (2): Pátrzcieſz brácia/ izali gdy kto wrzući naſienie pſzenicżne w ziemię záraz ſie vcżyni z niego ziárno. Ale owſzem naprzod będzie trawá/ potym zbdło/ pothym kłos/ á w kłoſie plewá/ á w oney plewie ziarnecżko pſzenicżne iáko w mieſzecżku zámyka ſie. Tákżeć też [...] náuká ſłowá Bożego w tych ſłowiech iáko w mieſzecżkach [...] zámyka ſie. SarnUzn C2.

a. Do noszenia pieniędzy; crumenula, folliculus, saccus Mącz; locellus Calep (6): wzyela mv skalyethi pyenyadze zmyeſcheczkyem LibMal 1552/169v; Pasceolus, Pytlik zamſzowy mieſzeczek/ álbo komorá w káliecie. Mącz 282b, 69c, 133c, 354b; Calep 610b.
b. [Skórzana szkatułka, zawierająca zwitki pergaminowe lub papirusowe z cytatami z Dekalogu, umieszczana przez Żydów podczas modłów na czole i na lewym ramieniu; filakteria, tefilin: Ceduły ſwoie etc. [Matth 23/5]) Na tych przykazanié boże piſali i zaſzywſzy ié w iaki mieſzeczek/ przywięzowali ié do głowy/ nad czoło mieſzeczek obróciwſzy MurzNT 107v.]
2. Od znacz. ‘łuska na ziarnie’ (1): naſienie ma miecżik w mięſzecżkoch podobne ogorkowemu FalZioł I 61a.
3. [Woreczek żółciowy: Vesicula fellis Galleblaslein Mieſzecżek wktorym ſie zołć zámyká. ArtNom Cv.]

Synonimy: 1.a. pęcherzynka, pytlik; b. filakteryja.

MM