[zaloguj się]
[pdf]

MIŁOWAĆ SIĘ (62) vb impf

sie (40), się (22).

o oraz a jasne.

Fleksja
inf miłować się
indicativus
praes
sg pl du
1 miłuj(e)my się miłujewa się
2 miłujesz się miłujecie się
3 miłuje się miłują się
praet
pl
1 m pers miłowalismy się
3 m pers miłowali się
imperativus
pl
2 miłujcie się
conditionalis
pl
1 m pers -bysmy się miłowali, bychmy się miłowali
2 m pers byście się miłowali
3 m pers by się miłowali

inf miłować się (3). ◊ praes 2 sg miłujesz się (1). ◊ 3 sg miłuje się (1). ◊ 1 pl miłuj(e)my się (2). ◊ 2 pl miłujecie się (1). ◊ 3 pl miłują się (12). ◊ 1 du miłujewa się (1) RejZwierc 93. ◊ praet 1 pl m pers miłowalismy się (1). ◊ 3 pl m pers miłowali się (9). ◊ [1 du -swa się miłowała.] ◊fut 2 pl będziecie się miłować (1) OpecŻyw, miłować się będziecie (1) KromRozm I. ◊ 3 pl będą się miłować (1). ◊ imp 2 pl miłujcie się (1). ◊ con 1 pl m pers -bysmy się miłowali (2) Leop, WujJud, bychmy się miłowali (1) SkarKazSej. ◊ 2 pl m pers byście się miłowali (17). ◊ 3 pl m pers by się miłowali (4). ◊ part praes act miłując się (3).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w. s.v. miłować.

Pragnąć by się komuś dobrze działo, odczuwać przywiązanie, przychylność (62):
a. W funkcji wzajemnej [w tym w tłumaczeniach i komentarzach ewangelii i listów apostolskich: Ioann 13/34, 15/12, 1.Rom 13/8, 1.Ioann 17/18 (24)] (57): Mąż z żoną w małżeńſtwie trwáli/ Y bárzo śię miłowali BierEz Q4v, Q; OpecŻyw 95; FalZioł IV 33d; BielŻyw 30; szynowye naſſy wthen czaſſ kyedy naſz pan bog nyeraczi daley naswyczie [!] chowacz bandą ſzią theſz przikladem naszym mylovacz LibLeg 7/36v; GroicPorz hh4; Mącz 68b, 172a, 246b; HistRzym 84v; dla tego iż ſie ták z dawná miłuiewá/ iż to nic iednemu zá drugiego gárdło dáć RejZwierc 93, 92v; PaprPan F; iáko Olgerd y Kieyſtut záwżdy ſię ſzczerze y vprzeymie áż do ſmierći mimo inſzych Brátow miłowáli/ ták też y Synowie ich Iágeło z Witołtem StryjKron 462; SkarKazSej 672a; [[mówi Matka Boska nad Synem płacząc] Bo barzo wslothkosczi sswa ssye mylowala y wyernyesswa ssobie pospolu sluzila SprChęd 107].

W przeciwstawieniu: »miłować się ... walczyć z sobą« (1): Ci ptaczy [gołębie] z przyrodzenia barzo ſie miłuią/ á wſzakoż o gniazda ſpołem zſobą walcżą FalZioł IV 21c.

W porównaniach (3): Coniunctissime versati sumus, Miłowáliſmy ſie by bráćia. Mącz 178a; Wierzę że we wſzem ſwiećie dwu niemáſz ktorzj by ſie thák bárzo miłowáli w małżeńſtwie/ iáko ia z mym pánem. HistRzym 36; RejZwierc 93.

W charakterystycznych połączeniach: miłować się barzo (4), aż do śmierci, doskonale, nieobłudnie, od dziecinstwa, szczerze, uprzejmie, wiernie, z przyrodzenia.

Zwroty: »miłować się społecznie, spolnie, społu, wespołek, zobopolnie« [szyk zmienny] (14 : 6 : 4 : 4 : 4): OpecŻyw 95; TarDuch C; KromRozm I B4v; BielKom F4v; KrowObr 64; Dáię wam nowe przykazánie/ ábyśćie ſie zobopolnie miłowali/ iákom ia was miłował/ ábyśćie ſie y wy (tak) miłowáli ſpołecżnie [ut diligatis invicem sicut dilexi vos, et vos diligatis invicem]. Leop Ioann 13/34, 1.Ioann 3/11, 23, YY4v; BibRadz Ioann 13/34, Rom 15 arg; Amant se mutuo, Społnie ſie miłuyą/ yeden drugiego. Mącz 239d, 241d, 409a; RejPos 333, 333v; RejPosWiecz2 94; WujJud 248; RejPosWstaw [1434]; SkarŻyw 298; ArtKanc N10; LatHar 96; Przykazánie nowe dáię wam: Abyśćie ſię ſpołecznie miłowáli: iákom ia was vmiłował/ ábyśćie ſię y wy ſpołu miłowáli. WujNT Ioann 13/34, Ioann 15/12, 17, Rom 13/7, s. 362, 708; SkarKazSej 664a, b, 669b.

»miłować się między (a. z) sobą« (3): iáko inſzy mowią iż oná miłość ktorą ſię między ſobą miłuią oćiec y ſyn ieſt duchem ś. CzechEp 222; trzy pary [przyjaciół] tylko ſtárzy náydowáli/ Którzy ſye doſkonále z ſobą miłowáli PudłFr 64.

»miłować się miłością« cf »miłować się między sobą«.

Szereg: »cirpieć się i miłować« (1): Napomina ie áby ſię ćirpieli y miłowáli ſpołecżnie przykłádem Kryſtuſowym BibRadz Rom 15 arg.

Iron. (1): thák ſie naſzy Krześćijanie miłuią/ iż woleli z odſzcżepieńcy być/ niż s ſwoimi. BielKron 410v.

Przen: Przyciągać się nawzajem (1): Tho dwoie/ ćiáło y duſzá weſpołek ſie miłuią/ ták że w iedney komorze leżą/ to ieſt w ſercu/ ták długo poki przykazánie Boże pełnią y z iedney miſy iadáią HistRzym [39]v.
b. W funkcji zwrotnej (5): Mącz 192d; Wſzytki ſzácowáć káżdy ſie pokuśi/ A ſam omylnie miłowáć ſie muśi. RejZwierc 219v; Oto ſię zá nimi modlimy: z więtſzym vżytkiem ich miłuiąc/ niż ſię oni ſámi miłuią/ wedle mniemánia ſwoiego. CzechEp 44.

W przeciwstawieniu: »miłować się ... gubić się« (1): mnima że ſię ſam miłuie/ á on ſię ſam gubi. SkarKazSej 667a.

Zwrot: »od siebie się miłować« (1): Sámá ſie ty od ſiebye miłuieſz/ Gdy od práwych drog nie odſtępuieſz. BielKom E.

Synonimy: kochać się, lubić się.

Formacje współrdzenne cf MIŁOWAĆ.

Cf MIŁOWANIE, MIŁUJĄCY SIĘ

TZ