[zaloguj się]
[pdf]

MLIWO (12) sb n

mliwo (11), mływo (1), [mlewo]; mływo RejZwierc.

o jasne [-e-]; z tekstu nie oznaczającego é.

Fleksja
sg
N mliwo
G mliwa
A mliwo
I mliw(e)m

sg N mliwo (2). ◊ G mliwa (5). ◊ A mliwo (4). ◊ I mliw(e)m (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Mielenie, przemiał zboża; molitura Mącz, Cn (8): Kiedy [...] mężowie mocni zemdleią/ á przeſtáną mliwá [otiosae erunt molentes Vulg Eccle 12/3; próznowáć będą mielącé WujBib] BielKron 82; Mącz 229b; Płátnerz cżeka kłopotow/ chłopek ná wśi żniwá/ Barwierz zwad/ Grubarz moru/ á Młynárze mliwá. BielSat C3 [idem BielRozm 20]; RejZwierc 234v; KlonŻal C2; BielRozm 20; Calep 669b; Mąká ſámá drożey ſie przedáć może niż żyto: á ten to goſpodarſtwo mieć może/ co ma wody nád potrzebę mliwá GostGosp 112; [Molitura, mahlung/ mahlwerg. P. miełćie/ mływo. Volck 381, Lll3].
[Wyrażenie: praw. »wolne mliwo« = prawo do mielenia zboża komukolwiek: ukazał list KJM dzisiejszego na wieczną daninę stawów i na zbudowanie młyna z wolnym mliwem, Maciejowi Podolskiemu dany LustrWpol II 45.]
2. Produkt mielenia, zmełte zboże, mąka z otrębami; farina Cn (2): Chudźinie ſie nie zeydzie iedno proſte piwo/ Bo młyn wodá zábráłá/ máłe mamy mliwo. BielSat C [idem] BielRozm 16.

[W porównaniu: Czemuſz ták ſćiſkáćie lud moy/ y oblicża vbogich ludźi práwie zmielaćie [et facies pauperum commolitis] (by mliewo) mowi Pan Bog zaſtępow? Leop Is 3/15 (Linde).]

[W przen: Bo byli społem [pan i sługa] u panny zasiedli, Na jednoż koło jednęż wodę wiedli. [...] onę wodę prowadząc leniwo, Dla ich niesfory źle jem wyszło mlewo. Otwin(?)Erot 45.]
3. Zboże przeznaczone do zmielenia (2): będźie [kmiotek] ſwe mliwo do Páńſkiego młyná záchowywał: bo mu tám przez miáry będą mleć. GostGosp 62, 62.

Cf MEŁCIE, [MIELENIE]

TZ