Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: MNICHOW

Następne hasło: MNICHOWSKIE »

MNICHOWSKI (15) ai

o prawdopodobnie jasne (tak w -owski).

Fleksja

sg
m	N	mnichowski	f	N	mnichowskå	n	N
	G			G	mnichowski(e)j		G
	A			A	mnichowską		A
	I	mnichowskim		I			I
	L			L			L	mnichowskim

pl
N	m pers	mnichowscy
N	subst	mnichowski(e)
D		mnichowskim
I	n	mnichowskimi

sg m N mnichowski (2). ◊ I mnichowskim (1). ◊ f N mnichowskå (2). ◊ G mnichowski(e)j (1). ◊ A mnichowską (3). ◊ n L mnichowskim (1). ◊ pl N m pers mnichowscy (1). subst mnichowski(e) (2). ◊ D mnichowskim (1). ◊ I n mnichowskimi (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn).

Znaczenia

Przymiotnik od „mnich” ‘zakonnik’ (15)

Przymiotnik od „mnich” ‘zakonnik’; monachalis, monasticus Cn (15):

a. Taki, który jest właściwy mnichom, charakterystyczny dla nich (7): Wſzákże to wiedz/ iż ći ia tu nic nie mowię/ o pokorze y vniżániu ſie zmyſlonym Mnichowſkim obłudnym CzechRozm 211v, 210, 223v.

W charakterystycznych połączeniach: mnichowska(-ie) duma, obłuda, uniżanie.

Wyrażenie: »mnichowska pokora« (3): [papież Grzegorz I] Iż on to będąc w kápicy wychowány/ mnichowſką miał w ſobie pokorę CzechEp 333, 334, 335.

Szereg: »mnichowski, faryzajski« [szyk 1:1] (2): Obłudamći to Fáryzáyſkim mnichowſkim przyſtoi co inſzego w ſercu táić/ á co inſzego vſty mowić CzechEp 209, 335.

b. Taki, który jest wymyślony przez mnicha (5): że też y oná druga rzecż ktorąś wprzod powiedźiał/ mieyſcá iuż mieć nie będźie: iáko tá ktora ieſt ſcżyrym wymyſłem Antichriſtowym mnichowſkim. CzechRozm 221v, 221v marg, **2; Stára to bayká mnichowſka/ ktorą nákoniec drukuią przy xięgách ſwych rozmáitych/ y náſzych Polſkich ktore żywotem Iezuſowym zowią CzechEp 187, 262.

W charakterystycznych połączeniach: mnichowska(-i, -ie) bajka, baśń (2), słowa, wymysł.

c. Taki, który jest przeznaczony dla mnichów (2): żeby łácniey niewiem iáką naćiężſzą Mnichowſką regułę od ludźi wymyſloną mogł cżłowiek wytrwáć/ y ſpełnić: niżby zgołá po proſtu/ [...] wedle náuki Chriſtuſowey żyć CzechRozm 248.

Wyrażenie: »zakon mnichowski« (1): A bych przyſięgał iſz zakon Mnichowſki ieſt zdvcha ſwiętego vſtawion/ a ich ſwięta cżiſtoſcz moczno tłvcze kroleſtwo ſzatanſke. SeklWyzn a3.

d. Taki, który jest mnichem (1): Ale poſpolićie żacy/ á mniſzy kśięgi piſáli [...] á oni to mnichowſcy piſarze ni ocż inego nieſtali iedno áby cudnie piſáli/ przeto tez ledá iáko y ſami cżaſem niewiedząc co/ piſáli BudNT przedm b4.

e. [Dubium: 1 skrzynka strun mnichowskich [...] 8 par krępli sukieniczych InwMieszcz 1568–1569 nr 143.]

Synonim: zakonniczy.

Cf MNICHOW, MNISKI, MNISZY