[zaloguj się]
[pdf]

MOTŁOCH (9) sb m

motłoch (9), [motłuch].

Oba o jasne.

Fleksja
sg pl
N motłoch
G motłochu motłuch(o)w
I motłoch(e)m

sg N motłoch (5). ◊ G motłochu (3). ◊ I motłoch(e)m (1). ◊ [pl G motłuch(o)w.]

Sł stp w innym znaczeniu, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.

Pospólstwo, hołota; tłum peior.; numerus, vulgus Cn (9): MycPrz II C4v; áby żaden w oboźiech lebá [!] ani żadney wárzoney y piecżoney potráwy nieprzedawał: áby ſię dla iákiego pożytku motłoch [lixae] zá woyſkiem niewłocżył ModrzBaz 112.

W połączeniu z przymiotnikiem od nazwy etnicznej (1): Zoſtáie ſam tylko dość nie zacny motłoch turecki/ y niepotężna Azya OrzJan 39; [Co był pierwey páſtuchem dźiś vczonych ſądzi/ Philoſophow w Greciey/ gdyż Turcy z paſtuchow Poſzli z Kaukaziyſkich gor Scitiyſkich motłuchow. StryjKron 244].

Wyrażenia: »motłoch ludzi grubych, mizernych« (1:1): ále ieſt [Turcja] páńſtwo iákieś ſkliioné z motłochu ludźi mizernych OrzJan 31; á to ſą tácy [...] chłopi prośći/ poimáni od roli/ z motłochu ludźi grubych/ których Turek vżywa do wáłów/ do okopów OrzJan 38.

»prosty motłoch« (1): Bo y z Kráwcow y proſtego motłochu/ vrzędy właſne wybiwſzy/ tá ſektá Krolá y przełożeńſtwá tobie cżyniłá. PowodPr 36.

Szereg: »(podły) lud a (także) motłoch« (2): że ludźie wyſokiego ſtanu/ á ná iákim wielkim vrzędźie poſádzeni/ więcey ſię obruſzáią/ gdy by obacżyli áno ich dobremu mnimániu kto co vwłacża/ niżli podły lud á motłoch [infimos et sordidos] ModrzBaz 73; KmitaSpit A4v.
Przen: Rzeczy o bardzo małej wartości (1): Pofałſzowałeś towar/ wodą/ fárbą/ prochem: I pomieſzałeś rzecży koſztowne z motłochem KlonWor 67.

Synonim: hałastra.

JB