[zaloguj się]
[pdf]

NAPRASZCZAĆ (6) vb impf

Pierwsze i końcowe a jasne [w tym 1 r. błędne znakowanie]; -åsz- (4), -asz- (2); -åsz- RejRozpr, GliczKsiąż, RejZwierc; -asz- KromRozm III; -åsz- : -asz- Mącz (1:1).

Fleksja
inf napråszczać
indicativus
praes
sg
1 napråszczåm
3 napråszczå
praet
pl
3 m pers napråszczali

inf napråszczać (3). ◊ praes 1 sg napråszczåm (1). ◊ 3 sg napråszczå (1). ◊ praet 3 pl m pers napråszczali (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w. (trzy z niżej notowanych przykładów).

Czynić prostym, równym; naprostowywać; recurvare Mącz; ad lineam a. ad perpendiculurn a. ad regulam exigere a. dirigere, ad amussim examinare, ad rectum revocare Cn (6): Recurvo, Záś nakrziwiám/ Ná drugą ſtronę náginam/ Nápraſzczam. Mącz 75b.

napraszczać czego (1): bárzo cżego krzywego gdy kto s prętká/ [...] á nye z lekká nápraſſcża/ rychley ſnadź złomi niż náprosći. GliczKsiąż G.

napraszczać co (2): gdy ſie komu miecż ſkrzywi/ woli gi o ſciánę záwádziwſzy łámáć á nápraſzcżáć/ álbo gi y do ogniá włożyć RejZwierc 76v. Cf Zwrot.

Zwrot: »krzywe kości napraszczać« (1): A ſnadz zá ſwieżey pámięći Co dziwów czynili ſwięći Ze vmárłe ożywiáli Krzywe koſći napraſſczáli RejRozpr B3.
Przen: Powodować, by coś stało się dobre [co] (2):
Zwrot: »napraszczać obyczaje« (1): Conformare mores, Nápráſzczáć obyczáye. Mącz 233c.
Szereg: »napraszczać i naprawiać« (1): mamy moc/ zá pomocą bożą/ [...] cokolwyek ſzkodliwego yeſt/ ápoſtolſką mocą nápráſſczáć y nápráwyáć. KromRozm III N8.

Synonimy: naprawiać, polepszać.

Formacje współrdzenne cf PROSTOWAĆ.

Cf [NAPRASZCZAN]

KCh