[zaloguj się]
[pdf]

NASYCAĆ (25) vb impf

Pierwsze a jasne (w tym 2 r. błędne znakowanie).

Fleksja
indicativus
praes
sg
1 nasycåm
2 nasycåsz
3 nasycå
praet
sg
3 m nasycåł

praes 1 sg nasycåm (9). ◊ 2 sg nasycåsz (1). ◊ 3 sg nasycå (13). ◊ praet 3 sg m nasycåł (1). ◊ part praes act nasycając (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu s.v. nasycić.

1. Zaspokajać głód lub pragnienie; satiare HistAl, Mącz, Calep, Cn; saturare Mącz, Calep, Cn; exsaturare Mącz, Cn; exsatiare Calep, Cn; replere Vulg; obsaturare Mącz; explere, satullare Cn (22): Exaturo, et Obsaturo, Náſycam doſtátecznie/ nápełniam. Mącz 369c, 369b, c; Exatio – Naſicąm. Calep 382a, 947b, 948b.

nasycać kogo, co (10): OpecŻyw 149v; Cżemu mięſo więcey naſicza cżłowieka niż która iarzyna. GlabGad H3v; RejPs 162v; Leop Prov 13/25; WujNT przedm 36 [2 r.]. Cf nasycać kogo, co czym.

nasycać kogo, co czym (4): A Ták y ty Ieroſolimſkie zebránie y wſſitkich inych národow chwal páná ſwoiego/ ábowiem on [...] dzywnemi przyſmáki náſyca zebránie twoie. RejPs 216v; LatHar 383. Cf »chlebem nasycać«.

W połączeniu szeregowym (1): Coż tedy zá pożytek dawa złoto/ nie ocżyſcia/ nie vskramia/ nie náſicá/ nie potwirdza/ żadnego ſercu cżłowiecżemu nie dawa zdrowiá áni pożytku HistAl K5.

W przeciwstawieniu: »nasycać ... pragnąć« (1): O wſſytko ſtworzenijé niebo ij ziemia/ dziwuycie ſie męce ſyna mégo/ ijż ten który motzą ſwégo boſtwa naſytzá anioły/ opatrznoſcią kármi ptáki/ ryby zwiérzęta/ ij wſſytkim ludziom ſwą dobrocią zrządza potrzeby żiwota/ a teráz ſám pragnie. OpecŻyw 149v.

Zwroty, »chlebem nasycać« (2): Pięć tyſięcy ludźi pięćiorgiem chlebá náſyca. WujNT przedm 36, przedm 36.

»nasycać pokarmow [= pokarmem]« (1): coś [dobrodziejstwa] wielekroc vkazował y ludziom niewdziecznem [...] wiodąc ie przez puſſcze do roskoſznich krayn a naſycaiąc rozlicznych pokarmow RejPs 162v.

Szeregi: »jeść a nasycać« (1): Spráwiedliwy ie/ á náſyca duſſę ſwoię [Iustus comedit et replet animam suam]: ále brzuch bezbożnych/ nienáſycony. Leop Prov 13/25.

»nasycać, karmić« (1): OpecŻyw 149v cf W przeciwstawieniu.

Przen: Dawać czegoś w obfitości, zaspokajać jakieś potrzeby lub pragnienia, napełniać czym (7): A ono niebieſkie práwe [szczęście] ma wſzytkich żądzy vſpokoienie/ práwie náſyca/ y miárę ma potrzęśioną/ potłoczoną y opływáiącą. SkarKaz 637b.

nasycać kogo czym (1): [Bóg] oſádził ſthoł ſwoy proſtaki/ [...] á záwżdy ie náſycał onymi wdzięcżnymi pokármy ſłow/ náuk/ á obietnic ſwoich ſwiętych RejPos 159v.

nasycać co (2): ty doſtátkiem hoynym Zywéy wody dodawaſz rzékom nieſpokoynym. Ty przepásći náſycaſz y łakomé morze KochFr 125. Cf Zwrot.

Zwrot: »[czym] nasycać serca« (1): Pan Bog przedźiwnym á niewymownjm obycżáiem dáleko więtſzą rádośćią y vćiechą wnętrzną náſyca y ochładza/ wybránych ſwoich ſercá WysKaz 8.
a) O Eucharystii [kogo, co] (3):
Zwrot: »pokarmem nasycać« (1): Abowiem Krzeſt ſ. prawdziwie bywa názywan weſciem do koſciołá á zácżynániem wiáry. A wiecżerza Páńſka pokármem/ ktorym Pan Kryſtus cżeladkę ſwoię náſyca RejPosWstaw [1434]v.
Szeregi: »karmić i nasycać« (1): Abowiem to ćielę tłuſte bywa ofiárowano Bogu/ w ćiele y krwi Páńſkiey/ y karmi y naſyca wſzytek dom. WujNT 259.

»nasycać a obżywiać« (1): Ktore to ciáło y kreẃ Páná Kryſtuſowá/ náſyca á obżywia duſze łudzi wiernych. RejPosWiecz2 95v.

2. Napełniać czym; explere Mącz, Calep, Cn; adimplere Mącz (3): Expleo, Wypełniam/ Náſicam. Mącz 304c, 304d; Calep 394a.

Synonimy: 1. karmić, okarmiać; 2. napełniać.

Formacje współrdzenne cf SYCIĆ.

Cf NASYCAJĄCY, [NASYCANIE]

DJ