[zaloguj się]
[pdf]

NAZBIERAĆ SIĘ (13) vb pf

nazbierać się (12), nazbirać się (1); nazbierać się: nazbirać się RejKup (1:1).

się (9), sie (4).

Oba a jasne, e pochylone.

Fleksja
praet
sg
3 n nazbiérało się

fut 3 sg nazbiérå się (3). ◊ praet 3 sg n nazbiérało się (10) [w tym RejKup f4v, i5, RejZwierc 110 może impers praet od NAZBIERAĆ].

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. s.v. nazbierać.

Zebrać się w wielkiej ilości lub z trudem (zwykle z subiektywnym odczuciem wielości) [podmiot: kogo, czego (pl a. coll. a. „tego”) a. wiele kogo, czego (12), „co” (1)] (13):
1. Znaleźć się w jednym miejscu lub u jednego posiadacza (6):
a. O majątku (2): Czo ſiem obanku zaſlyſal Choczyam leząċ czycho dyſzal. Boć iednak iuż przychodzy czas A nikogo ſtamtąd niemas. A tuſę iż iuż niemalo Tam [w banku] ſię tego naſbieralo. RejKup f4v; Vyrzy pochwili áno miody podbieráią/ áno owieczki ſtrzygą/ áno owoce znoſzą/ [...] wſzytkiego doſyć/ iedno trzebá [...]/ áby to co ſie z wielką pracą nazbierało/ áby ſie to ledá iáko nie popſowáło. RejZwierc 110.

[Bezpodmiotowo; komu: kiedyć weźmie [brat mizerny] odemnie pieniądz od drugiégo pieniądz na zbierać mu śię MurzNT 104v (Linde).]

b. O ludziach (4):

nazbierać się do kogo (1): y názbieráło ſię do niego vcżniow/ około piąćidzieſiąt. SkarŻyw 453.

nazbierać się skąd (1): ácżći ſie y z oſtátecżnych gránic źiemie/ [...] wielkie mnoſtwo żołnierz o w cżerſtwych y mężnych nazbiera. CzechRozm 254v.

W przen (1): iż to być żadnym obycżaiem nie może áby byli zwiedzieni wierni twoi/ chociaſz thák wiele tych ſrogich Lwow á iádowitych wężow około nich ſie názbiera. RejPos 261.
Przen (1): TEgo Knechći ćwicżyli/ więc dworſtwo przypádło/ Y oboie poſpołu w iedney głowie ſiádło. Więc y Ziemiańſtwo ktemu/ pomaga niemáło/ Azać ſie tamtych pánow/ máło názbieráło. RejZwierz 79.
2. Stać się, narosnąć do wielkiej ilości (7): Nadzyewam ſię ze niemało Iuż ſię tego [dobrych uczynków] naſbyralo. RejKup i5; mało do tego podobno, aby sjem który tak długo trwać mogł, iżby wszytki sądy odprawić się mogły, gdyż tak wiele rzeczy się nazbierało, [...] iże długi czas na nie musi być, aby się odprawiły. Diar 92; RejZwierz 102; GórnRozm C3v; á názbieráło ſię tych/ ktorzy mię nienawidzą nieſpráwiedliwie. LatHar 163; SarnStat 1273.

nazbierać się miedzy kim (1): O/ co ſię tego łupieſtwá názbieráło miedzy ludźmi/ á zwłaſzczá pány. Iákie poddánych vbogich y kmieći obłupienie/ iákie vćiſki wſzędźie SkarKaz 351b.

Synonim: nagromadzić się.

Formacje współrdzenne cf BRAĆ SIĘ.

AL