[zaloguj się]
[pdf]

NIECNOTLIWIE (21) av

Zawsze w pisowni łącznej.

Oba e oraz o jasne.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów) s.v. cnotliwie.

Źle pod względem moralnym, nieuczciwie, nieszlachetnie; niehonorowo; grzesznie; sceleste Mącz, Calep, Cn; flagitiose, maleficiose, scelerate Mącz, Cn; improbe Calep, Cn; ignobiliter, impure, turpiter Mącz; nefarie, nequiter, per scelus Cn (21): mnieś hetmana/ niecnotliwie vciekwſzy/ na placu zoſtawił MurzHist N4v, L4v; RejZwierz 42; Scelerate et insidiose tractare, Niecnotliwie á zdradliwie ſie s kim obchodźić. Mącz [460]d, 116c, 129b, 205d, 248d, 371b [2 r.]; Calep 513b, 952a; PowodPr 66; Vdal [!] mię tám do ludźi w Polſce niecnotliwie/ Tárgáiąc me pocżćiwe wſzetecżnie á łżywie. CzahTr K2v.

W połączeniach szeregowych (2): chocia ty mnie nieſláchetny cżárcie ná to wiedzieſz/ ábych ia niecnotliwie/ nieſpráwiedliwie/ á niepobożnie s płácżem á s krzywdą bliźniego ſwego nábywał żywnośći ſwoiey RejPos 71v, 71v.

W przeciwstawieniu: »cnotliwie ... niecnotliwie« (1): Grzeſą ktorzy malzeńſtwem gardzą dla vboſtwa/ á tego grzechu vziwaią iako by ich pan bog niemiał pożywyć/ gdi by cznotliwie zili gdiz niecznotliwe [!] żiyą. SeklKat K3v.

W charakterystycznych połączeniach: niecnotliwie bronić, czynić, nabywać żywności, obchodzić się [z kim], począć sobie, przestąpić nauki, uciec, udać [= obmówić] do ludzi.

Zwrot: »żyć niecnotliwie« [szyk zmienny] (3): SeklKat K3v; Więc [w piekle są] oni miłoſnicy/ ktorzy niepocżćiwie/ Vżywáiąc ſwych ſtanow/ żyli niecnotliwie. RejWiz 163v; RejPos 71v.
Szereg:»cnotliwie abo niecnotliwie« (1): pirwey cżynimy cnotliwie/ ábo niecznotliwie/ toż potym ſtawamy ſie/ ábo cnothliwemi/ ábo niecnotliwemi. GórnDworz Ff2v. [Ponadto w przeciwstawieniu 1 r.].
W przen (2):
Zwrot: »niecnotliwie szczekać (jako pies)« = kłamać [szyk zmienny] (2): RejJóz H3v; muſiał [...] odwoływać/ y wyznawáć/ iż łgał y ſzczekał niecnotliwie iáko pies/ o cnotliwey Krolowey Pániey ſwoiey. StryjKron 482.

Synonimy: łotrowskie, łotrowsko, łżywie, niepobożnie, nieślachetnie, niesprawiedliwie, wszetecznie, złośliwie.

Cf CNOTLIWIE, NIECNIE

MM