« Poprzednie hasło: NIEJAK | Następne hasło: NIEJAKIŚ » |
NIEJAKI (1309) pron
W pisowni łącznej (1258), w rozłącznej (51).
-e- (644), -é- (2); -é- OpecŻyw; -e- : -é- (3 : 1); a jasne (w tym 23 r. błędne znakowanie).
sg m N niejaki (309). ◊ G niejakiégo (19); -égo (1), -(e)go (18). ◊ D niejaki(e)mu (7). ◊ A niejaki (67), niejakiégo (23); -égo (1), -(e)go (22). ◊ I niejakim (33), niejakiem (11); -im BielŻyw, WróbŻołt, LibMal (4), KromRozm II, KromRozm III, BibRadz (2), KwiatKsiąż, KuczbKat (2), SkarJedn, CzechEp, Calep, Phil, SarnStat, PowodPr, SkarKaz; -em MurzHist, KarnNap, NiemObr, GórnRozm (2); -im : -em Mącz (5:2), WujJud (2:1), CzechRozm (1:1), WujNT (5:2); ~ -em (1), -(e)m (10). ◊ L niejakim (5) KromRozm III, BielKron, ModrzBaz, WujNT (2), niejaki(e)m (1) FalZioł. ◊ f A niejakå (168); -å (150), -a (3), -(a) (15); -å : -a Mącz (94 : 3). ◊ G niejakiéj (69), -éj (1), -(e)j (68). ◊ D niejaki(e)j (5), niejaki (2); -(e)j Mącz (4); -(e)j : -i LibMal (1:2). ◊ A niejaką (155) [w tym: -ąm (1), -o (1)], niejaku (1); -ą : -u LibLeg (2:1). ◊ I niejaką (54) [w tym: -am (1)]. ◊ L niejakiéj (12); -éj (1), -(e)j (11). ◊ n N niejakie (117); -e (1) MurzHist, -(e) (116). ◊ G niejakiégo (23); -égo (2), -(e)go (21). ◊ D niejaki(e)mu (4). ◊ A niejakié (54); -é (3), -(e) (51). ◊ I niejakim (27), niejaki(e)m (7); -im GlabGad (2), LibLeg (2), GroicPorz, SienLek (2), RejPos, KuczbKat (8), RejZwierc, CzechRozm (2), ModrzBaz, CzechEp (2); -im : -(e)m FalZioł (1:3), GliczKsiąż (1:1), Mącz (2:1), RejPosWstaw (1:2). ◊ L niejakim (3). ◊ m a. n G niejaki(e)go (1). ◊ pl N m pers niejacy (2). m an niejacy [cum sb ptacy] (1). subst niejakié (42); -é (1), -(e) (41). ◊ G niejakich (14). ◊ D niejakim (1). ◊ A m pers niejaki(e) (2). niejakié (57); -é (5), -e (1), -(e) (51); -é MurzHist; -é : -e SarnStat (4:1). ◊ I m niejaki(e)mi (4) FalZioł, Mącz (3), niejakimi (2) GroicPorz, KuczbKat. f niejakimi (1). n niejakimi (3). ◊ L niejakich (3).
Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.
- Zaimek przymiotnikowy nieokreślony
(1309)
- a. Zastępuje identyfikację lub określenie
(1023)
- α. Ten, a nie inny (możliwy do zidentyfikowania), o którym autor wypowiedzi mógłby coś więcej powiedzieć: pewien, jeden (666)
- β. Jeden z wielu możliwych (niemożliwy do zidentyfikowania), dowolny, którykolwiek (230)
- γ. Nie wiadomo jaki; trudny do określenia, opisania, wyjaśnienia, wyrażenia; bezpodstawny (czasem wyraża negatywne ustosunkowanie) (127)
- b. Zastępuje określenie stopnia lub ilości, zwykle niewielkiego (niewielkiej) (285)
- a. Zastępuje identyfikację lub określenie
(1023)
W połączeniu z nazwą [w tym: ktory zową (10), zwany (12): Chalcantum, Atramenti genus a similitudine aeris sic dictum, Nieyákie czirnidło Witriol zwáne. Mącz 50c; Narcissus, Libii genus, Nieyákie ziele które áptikarze Narcissum zową. Mącz 240d, 49c. 184d, 240a, 246a, 301b (10); WujJud 165; Item/ wſzyſcy Kupcy y obywátele króleſtwá Polſkiégo/ [...] od nieiákiégo płácenia pieniędzy/ któré Lobegeld zową/ [...] niech będą ná wieki wolni/ y wyięći SarnStat 1122.
W połączeniu z nazwą własną [w tym n-pers (98): nazwany (2), co zową (1), imieniem (1), na imię (1), ktoremu imię (1); n-loc (4): ktory zową (2), zwany (1)] (102): ale nie długo tham leżącz [Tatarzy] odiechali, iako ſlawa ieſt iże dla modlithw á płacżu nieiakiego Ceſlawa Priora zakonu ſwiętego Dominika ktory z bracią ſwoią na zamku był zachowan. MiechGlab 9; niektore Clenoty ſzrzebrne nyeyaky pany Zambliczſkiey y yey dwyema czorkam pobrali LibMal 1543/69v; Wawrzinyecz z livtomyrſka ſzin nyeyakiey pyeſzczkowey zeznał przed panem Woythem y przed Lawnyky nyſz go męczono yſz vkradl konya na Nowey Grobly LibMal 1551/161v; vkradli v Zidow pyerzine [...] przedaly za 15 gr goſpodarzewy ſzwoyemv nyeyakyemv Czeczilieycze czo myeſzka w Szoltiſkyey domu LibMal 1553/172v, 1546/112v, 113, 1548/146, 155I/163v, 1552/169 (12); ZapWar [1546] nr 2653; KromRozm I G2; MurzHist C2; MurzNT Luc 23/26; KromRozm II e, e4v; KromRozm III C6v; GliczKsiąż C3v, C6v; Y był nieiáki chory imieniem Lázarz z Bethániey. Leop ZZ, 2.Mach 12/35, Luc 23/26, Act 22/12; Był Káznodźieiá w Przeworſku nieiáki Klemens Rámułth OrzRozm G2, M3; Potym nieiáki Bzdzinká Hetman Taborſki z niektoremi ſwemi wſzedł w rádę iákoby mogli Prágę vbieżeć BielKron 327, 288v; Mącz 420a; SarnUzn [G2]v; SienLek 95; SienLekAndr a2; GórnDworz Y5v; bo tám miał Strijá herbownego teyże Okſzey/ nieiákiego Wątrobkę Arcybiſkupá Lwowſkiego/ kthory go około ſiebie báwił RejZwierc 273v; poiął był z imieniem nieiáką Koſnownę s Sędziſzowá tu s Krákowſkiey ziemie RejZwierc 274v, 273v; WujJud 229; wedle Brzeſkich tłumácżow/ tak cżytaſz/ vyzrzał Lewi ſyná Alfeuſzowego/ [...] inácżey tych ſłow rozumieć niemoże/ iedno iż nieiáki cżłowiek/ ktoremu imię Lewi/ vyzrzał iákiegośći cżłowieka/ ktory był ſynem Alfeuſzowym. BudBib cv; BudNT przedm b7, b7v [2 r.]; ModrzBaz 21v; [Michał cesarz] nieiákiego cżłeká wielce vcżonego ná imię Beká/ [....] do więzienia dał. SkarJedn 263, 135, 136, 302, 305, 306; Y był záwięzion od żołnierzow aſz do Ormiańſkiey ziemie/ do nieiákiego miáſtecżká Kukuſſa. SkarŻyw 89; Ktorych gdy pilnie pytáłá Helená/ ledwie ſię ieden Iudáſz nieiáki nálázł/ ktory z podánia oycow ſwoich/ o mieyſcu onym gdzie był pogrzebion Chryſtus wiedział. SkarŻyw 397; Drugi Hrábiá támże w Fráncyey Olibanus nieiáki/ máiąc ná ſię wielkie grzechy/ nawiedził Romuálda ś. rádząc ſię o zbáwienie ſwoie SkarŻyw 571, 14, 29, 46, 87, 90 (31); NiemObr 37, 141, 155; KochWz 136, 137, 141; WerGośc 215; Nieiáki bowiem Dyomedontes Krolá Xerxeſá przyiaciel/ zá prośbą iego chcąc Epáminondeſá pecunià corrumpi, przyſzedł z wielkoſcią złotá do Thebanow Miáſtá Phil F2; LatHar 712, 724; przyzow Symoná nieiákiego co go zową Piotrem. WujNT Act 10/5; Ten ktorego tu ze wzgárdy zowie nieiákim Ieſuſem/ vczynił to/ iż go wſzyścy Rzymſcy Ceſárze y krolowie świátá poználi WujNT 498, przedm 2, Act 10/6, 24/1, 25/19, 27/8, s. 498, 815; JanNKar B3; SarnStat 4110.
Połączenia: »niejaki ... co« = quidam ... qui Vulg: LibMal 1553/172v; Res frumentaria. Hándel nieyáki co ku żywnośći á zwłaſzcza chlebu należy. Mącz 137d; WujNT Act 10/5.
»jakoby niejaki« (1): Chcąc tedy X. K. iákoby ſpoſob nieiáki przywrocenia tego vtráconego przywileiu pokázáć/ [...] zmyślił ſobie iákieś dźiwne opiſánie y okazánie tey rzecży CzechEp 203.
»niejaki ... ktory« = quidam ... qui Vulg, Modrz, JanStat; certus ... ut Miech (141): Coloſtrom/ to ieſt pługawoſć nieiaka gęſta odchodzi/ ktora ieſt dziecięciu barzo nie zdrowa. FalZioł V 37, I 30d; BielŻyw 123; GlabGad C, D, E2v, L8v; MiechGlab 9, 64; HistAl 12; KromRozm I G2; MurzNT Luc 23/26; Tu ſye znáczy/ iż byli yuż zá S. Páwłá obrzędy nyeyákye w koſcyele krzeſciyánſkim/ o ktorych yáko były ſpráwowáne áni piſmá/ áni podánya vſtnego niemamy. KromRozm II h2v; KromRozm III C3, C3v, O5; LibMal 1553/178; Diar 86, 87; GliczKsiąż G5v; Zágub thego/ á wypść [!] nam Bárábaſzá: kthorego było dla nieiákiego rozruchu ktory był w mieśćie vcżynił/ y dla mężoboyſthwá/ wſádzono do ćiemnice. Leop Luc 23/19, Act 3/2, 22/12, 27/39; áczkolwiek ná thym mieyſcu vczeni ludźie przez prześćierádło rozumieią nieiakie lniane odzienie ktorego ná on czás Zydowie vżywáli. BibRadz II 29d marg; Amatorium, Graece φὶλτρον. Philtrum, Picie albo/ trunek nieyáki/ który ſzaloney miłośći dodawa. Mącz 7d; Bumamma et bumastos idem, genus quoddam Uvae grossioris, Yágody nieyákie które ná wzrok cicków roſtą Mącz 28a; Caprimulgus, Nieyáki ptak káwce podobny/ ktory w nocy mláko v kós wyſiſa. Mącz 37b; Machina etiam significat, Nieyákie naczinie yáko koło ktorym wielkie kámienie álbo co cięſzkiego bywa podnoſzono/ álbo też ſtrzelanó [!]. Mącz 202d; Phalarica, Nieyáka bróń woyenna ná xtałt drzewá/ żelázem obita którą miáſto ſtrzały w kuſze wpráwiáyą y wyſtrzeláyą. Mącz 296d, 26a, 30d, 49c, 50b, 51c (78); Prot B3v; RejPos 89v; iż wſzyſtki narody pewne nieiakie Swiętá y poſpolite miewáły/ ktore ku ſpráwie rzecży świętych y Boſkich v nich poświęcone były. KuczbKat 295, 10, 200, 245, 355; RejZwierc 273v [2 r.]; WujJud 165; BudBib cv; BudNT przedm b7; Bo tym ſpoſobem y poſtronnym roznych narodow zágradza ſię drogá dopieráć ſię pánowánia/ y ſwoi obywátele máią nieiákie gránice/ z ktorych niewykracżáią około obieránia Krolá. ModrzBaz 75v; SkarŻyw A4, 29, 46, 160, 178 (11); NiemObr 141; WerGośc 215; LatHar 712; Y był nieiáki Krolik (marg) Dworzánin ábo sługá krolewski, ábo vrzędnik Ceſárski. G.S. (–)/ ktorego ſyn chorował w Káphárnaumie. WujNT Ioann 4/46, przedm 4, Act 10/6, 14/1, 25/19, 27/8, s. 659; SarnStat 378, 1110, 1122; CiekPotr 3.
»niejaka przyczyna« [szyk 2:1] (3): CzechRozm 118; SkarŻyw 413; W Ziemi Goſtińſkiéy przywiedźieni nieiáką ſłuſzną przyczyną [rationabUi quadam ratione JanStat 506]/ [...] vſtáwiamy SarnStat 539.
»niejaki rodzaj, kstałt, forma« [szyk 124:23] (138:7:2): Calamodinus, Genus arundinis, Nieyáki rodzay trzćyny. Mącz 31a; Cantharus etiam est, Rodzay nieyáki morskich ryb. Mącz 34a; Essedum, Nieyáka formá wozowa/ Kárá/ Kolimágá yako niektórzi zową. Mącz 108c; Pistacium. Nieyáki rodzay orzechów który Aptekárze Phiſticorum zową. Mącz 301b; Pygargus, Nieyáki rodzay ſarn/ też nieyáki ptak z rodzáyu orlego. Mącz 333d; Rica, Rabek/ czepiec/ álbo śiadká/ też nieyáki xtałt odźienia białych głów. Mącz 355c; Rotae etiam dicuntur, Nieyáki rodzay kóz y rodzay ryb. Mącz 358d; Soliferreum, Nieyáki xtałt ſtrzały/ bełtu. Mącz 399d; Vitex, Nieyáki rodzay ziela Agnus castus zwánego/ owcza wełná/ Abrámowe drzewo niektórzi zową. Mącz 499d, 23a, 28a, c, d, 32b (147).
»niejaka rzecz« (1): Ligamen, ligaculum ligamentum et ligatura, Nieyáka rzecz którą co zwięzuyą/ rzemień/ Powrozek. Mącz 193b.
»niejakiem sposobem« (2): zá ktoremi [obyczajami] náſtáią tákie práwá/ ktore władzą Krolewſką z gruntu wywracáią/ á rowność/ ktora nieiakiem ſpoſobem ieſt dobra/ á nie iákiem zła/ ſtáwiáią ná nogi. GórnRozm D2v.
»niejaki sposób, obyczaj« (2 :1): Mącz 244a; KuczbKat 200; Bo ieſt nieiáki ſpoſob żyćia/ áni ták dobry/ żeby tych rzecży po śmierći nie potrzebował áni ták zły/ żeby mu te rzecży po śmierći pomoc niemiáły. WujJud 202v.
Połączenie: »niejaki ... ktory« (12): thakowe pragnienie bywa vgaſzono wodą, w ktorą bywa przymieſzano nie czo ſubtilnego ſmaku, Iako ieſt oczet, wino, albo nieiaka confectia chłodna, kthora by mogła przeydz cżłonki takowe GlabGad G2, G2v; GliczKsiąż 14; Mnemosynon, Latine Monumentum, Pámiątká/ znák pámiątki cziyey/ też vpominek dár nieyáki/ który yeden drugiemu dawa w vpominku. Mącz 227c, 327d, 351c, 413a; KuczbKat 105, 295; Calep 110b, 242a, 898b.
»niejaki obyczaj« (1): Componere certam quandam formulam disciplinae, Nieyáki pewny obyczay vczenia złożić/ popiſáć. Mącz 310b.
»niejaka przyczyna« = causa aliqua Mącz [szyk 3:1] (4): muſi wzdy nieiaka być przycżyna, przecż wſzelka rzecż thak ieſth vcżyniona GlabGad L7v; Mącz 162a, 445d, 453c.
»niejaki rodzaj« (1): Genus etiam, Nieyáki rodzay/ To yeſt nieyáka rzecz/ álbo obyczay. Mącz 143c.
»niejaka rzecz« = coś; aliqua res Mącz [szyk 23:14] (37): tedy ie [płótno] ocztem polewaią albo onę kraſę warzą z nie iaką cirpką rzecżą GlabGad I6; Circumscribere aliquem re aliqua, Podeyść kogo nieyáką rzeczą. Mącz 374d; Rem ad sortem revocaro, O nieyáką rzecz lóſy miotáć/ lóſem ſie rozpráwić. Mącz 505c, 73c, 98d, 110c, 143c, 164c (15); KuczbKat 105; Dissertatio – Długa rozmowa o rzeczi nieiakiey. Calep 333a, 71b, 110b, 173b, 180a, 232a (20).
»niejakim sposobem« = jakoś; quodammodo Mącz, Calep (3): ſą ſpráwy á obrzędy nyektore [...]: ktore yáko poſtáwą á nyeyákim ſpoſobem ćyáłá ſpráwowáne bywáyą/ ták też vżywánim á vkazánim wyęcey niżli piſmem álbo vſtną náuką ſą podáne. KromRozm II h2; Mącz 344a; Calep [891]a.
»niejaka sprawa« [szyk 6:4] (10): Są też y bywáły zgromádzenya dla ſpraw nyeyákich bogomyſłnych KromRozm III A5v, A5; Habere rationom cum aliquo, Mieć nieyáką ſpráwę s kim. Mącz 347a; Negotium instituere, Spráwę nieyáką przed ſię wźiąć. Mącz 413c, 327d, 353b, 386d, 379b, 398a; Calep 222b.
Połączenia: »jako(by) niejaki« (25): FalZioł I 109b, V 31v; Zaſię podbrodek tępy á miąſſzi dawa znać dobrego proſtego/ pobożnego/ á nawięcey gdy będzie weſrzod podbrodku iakoby brożda nieiaka dzieląc ij na dwoię GlabGad O7, B7, E7, F3; GliczKsiąż D2v; GroicPorz c4; BibRadz I 353v; In mancipatum venit ut praedium aliquod, Bywa záprzedawan yákoby folwárk á ſztuká roley nieyáka. Mącz 206b; SienLek 25v; ábowiem oni [ojce] ſą iákoby nieiákim podobieńſtwem nieśmiertelnego BOgá KuczbKat 305, 235, 285, 325, 340, 430; RejZwierc 18v; A Páńſtwo W. K. M. ktore ieſt iáko murem nieiákim wſzelkiego Chrześciáńſtwá ozdobę ſwą pierwſzą y rząd ſtá ‒ [!] ſtárożytny záśię weźmie WujJud B2; RejPosRozpr c; CzechRozm 36, 37; iż iáko cżłowiek wſzytkie źwierzętá przechodzi przyrodzonym rozumem/ y ſą wniem iákoby nieiákie iſkry [quasi igniculi] roſtropnośći y cnoty ku zacnem ſpráwam ModrzBaz 6; CzechEp 143; NiemObr 96.
»niejaki (...) ktory« = quidam ... qui Modrz (6): BielKron 46; Mącz 493c; KuczbKat 235; A nadobnie Páweł s. zmyſla ſobie nieiákie ciáło/ ktore ma cżłonki/ chući/ wyſtępki/ y rozlicżne złośći/ á to káżdemu z nas przywłaſzcża. RejPosWstaw [1102]v; Lecż by to niebyło okázowánie prawdźiwego śláchectwá/ ále nieiákiey zmázy á zarázy wſzytkiey źiemie: ktora áby od náſzych gránic dáleko byłá odegnána/ káżdy prawdźiwy śláchćic/ ileby możnośći iego zſtawáło/ miałby ſię ſtáráć. ModrzBaz 73; NiemObr 96.
»niejaki(e)m sposobem, obyczajem« = jakoś (5:3): Głupi człowiek ieſt troiaki, Pirwſzi był Adam ktory nieiakim obyczaiem zaprzał ſie pana Boga gdy więcey wierzył węzowi niz ſlowu bozemu. WróbŻołt E; BibRadz *4, II 88a marg; KuczbKat 180; Ale to co on wedle litery/ o rzecży dawno przeſzłey/ wſzyſtkim przycżyta/ to też Ewánieliſtá zoſobná Iezuſowi Pánu nieiákim ſpoſobem duchownym przypiſuie CzechRozm 143v; WujNT 133, 330, 620.
Połączenia: »jako(by) (...) niejaki« = tanquam quidam Modrz (4): Polacy [...] mogą mieć [Porządek sądów...] iákoby zá nieiáki Státut Práwá Mieyſkiego/ y Porządku Sądów Mieyſkich. GroicPorz A4; ModrzBaz 136v; SkarŻyw 301; [wiatr] przegnał wodę morſką od tych kráin ku Angliey y Hiberniey/ iſz ią iáko gorę nieiáką ná ſobie dzierżał StryjKron 26.
»niejaki (...) ktory« (7): GlabGad E4; BibRadz I 2a marg; Mącz 326d; Wiemy dobrze że to ſłowo TRINITAS nie ieſt expreſſe w ſłowie Bożym/ á przedſię mieli to ſobie zá ſłowo Boże y prawdziwe/ y zá nieiákie Háſło/ po ktorym poznawáli kto prawdziwy Krześćiánin/ á ktho Ephraimcżyk. SarnUzn C2v; KuczbKat 225; Wiárá ieſt dar Boży/ y świátłość nieiaka: ktorą oświecony cżłowiek/ mocnie to wſzytko przyimuie y wierzy/ cokolwiek nam Pan Bog ku wierzeniu obiáwił. WujJud 104; CzechEp 200.
Połączenia: »jako(by) (...) niejaki« (3): Modlitwą wiárá mdła bywa vthwierdzoná ktorey też y poſt przydan iáko pomoc nieiáka. BibRadz II 12a marg; Tu widziſz iákoby nieiáką niezgodę y rozerwánie miedzy Proroki SarnUzn B2; CzechRozm 200v.
»niejaki ... który« (5): Bowiem wſzelka zagniłoſć ma w ſobie nieiaką gorzſkoſć, ktora po iedzeniu zoſtawa w ięziku GlabGad I5v, G6, I7v; SarnUzn B2; RejPosRozpr c2v.
»niejaki kstałt« (1): Habet quasdam veritatis umbras, Ma nieyáki xtałt á podobieńſtwo prawdy/ zda ſie być prawdá. Mącz 501d.
»niejaka przyczyna« (1): Nie żeby tu Piotr namniey w wierze zbłądził (iáko mu odſzczepieńcy przyczytáią) ále iż Chrześćijánom z Pogáńſtwá náwroconym dawał nieiáką przyczynę zgorſzenia. WujNT 655.
»niejaką trochę« (11): Quidpiam, Nieco/ Nieyáką trochę. Mącz 341c; Raviscellus, [...] Nieyáką trochę omieniáły. Mącz 347d; Subsentio, id est, aliquantulum sentio, adverto, Nieco/ nieyáką trochę przebaczawam. Mącz 383c, 207c, 238b, c, 341c, 394a (11).
»czas (A) niejaki; przez niejaki czas« = aliquanto tempore PolAnt, Vulg [szyk zmienny] (3;3): Thedy pożywać miernoſci á powciągnienia przez nieiaki cżas FalZioł V 32; Mącz 233a; á wſzákoż przez ni[eiákie] [cż]áſy miał oycá ſwego w pocżeſnośći HistRzym 112; BudNT Act 15/33; SkarJedn 321; A pomieſzkawſzy tám czás nieiáki/ odpráwieni ſą z pokoiem od braćiey do tych ktorzy ie byli poſłáli. WujNT Act 15/33.
»niejaka część (a. cząstka)« = pars quaedam PolAnt; portio aliqua Modrz [szyk 4:1] (5): Assignare aliquantulum ex agro, Nieyáką część roley dáć/ prziwłaſzczić. Mącz 392b, 142a; BudNT Act 5/2; ModrzBaz [38]; SarnStat 1038.
Synonim: pewien.
MP