[zaloguj się]
[pdf]

NIEPOCZCIWOŚĆ (11) sb f

niepoczciwość (5), niepoćciwość (5), niepotciwość (1); niepoczciwość BielŻyw, Mącz, RejPos, Calep, SkarKaz; niepoćciwość GliczKsiąż, Leop, KwiatKsiąż (2), RejZwierc; niepotciwość GroicPorz.

Zawsze w pisowni łącznej.

e oraz oba o jasne.

Fleksja
sg
N niepoczciwość
G niepoczciwości
A niepoczciwość
L niepoczciwości

sg N niepoczciwość (4). ◊ G niepoczciwości (3). ◊ A niepoczciwość (3). ◊ L niepoczciwości (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII(XVIII) – XVIII w. s.v. poczciwość.

1. Postępowanie niewłaściwe, niezgodne z dobrymi obyczajami, uiecnotliwość; turpitudo Calep (7): y owſſem [mądry sługa] ſam go [pana] yeſſcże nápomni y przeſtrzeże/ áby ſie wtháką nyepoććiwosć nye wdawał. GliczKsiąż I2v; Leop Eccli 41/20; KwiatKsiąż P4; Zaden w roſkoſzy nie żywie/ Obchodząc ſie niepoććiwie/ Bo tho ſpołu záwżdy chodzi/ Niepoććiwość nędzę płodzi. RejZwierc 232; Calep 1095a; Zadna [religija] tákich praw nie ma około [...] obyczáiow/ w ktorych namnieyſzey przygány/ nieſpráwiedliwośći y niepoczćiwośći nie máſz/ iáko tá náſzá. SkarKaz 277a.

niepoczciwość czyja (1): ieſliże niewiáſtá ktora ſye niepotćiwie rządzi/ dla ſwey niepotćiwoſći dźiedźictwá nietráći: á czemu by Mnich [...] tráćić miał? GroicPorz gg2.

2. Okrywanie siebie lub kogoś niesławą, hańbą, wstydem (3): Dawid gdy zoſtał cudzołożnikiem y mężoboycą tymże grzechem Pan Bog dom iego pokáráć racżył. [...] ále ſynowie iego właſni ſámi ſie pobili/ żony iego pobráli/ ſioſtry ſwoie w wielkiey niepocżćiwośći chowáli RejPos 50v.

niepoczciwość czyja (1): Złe ſłowo niechay nie wychadza z vſt twoich, bo to ieſt twa niepocżciwoſć. BielŻyw 96.

Szereg: »szkaradość i niepoćciwość« (1): gdy ſię [młodzieńczykowie] groźb y bicia boyą a nawięcey ſzkaradośći y niepoććiwośći/ ſkąd ſię wſzcżyna wſtyd KwiatKsiąż B2v.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Macula, Niecnotá/ zła sławá/ niepoczćiwość. Mącz 203b.

Synonimy: 1. niecnota, nieuczciwość, sprosność, sromota; 2. szkaradość.

Cf [NIEPOCZLIWOŚĆ], POCZCIWOŚĆ

AK