[zaloguj się]

NIEPOMIERNIE (15) av

W pisowni rozłącznej (8), w łącznej (7).

Wszystkie e oraz o prawdopodobnie jasne (tak w nie-, po- oraz miernie).

stp, Cn, Linde brak.

Więcej niż należy, więcej niż wypada, za dużo, ponad miarę (15): Y żelázo chociay rzecż mocna/ ktorym nie pomiernie robią/ pewnie y tego nie długo będzie. RejZwierc 156v; ZAż można/ wiekow Pánie/ licżbę mieć mey złośći / Ktorą ćię niepomiernie/ ku ſłuſzney ſrogośći/ Wzruſzáiąc [...] zániedbawał ſnádnie? GrabowSet S4.

W połączeniu z przymiotnikiem lub imiesłowem (2): iáko y then ponury á nędzny/ y ten niepomiernie á wſzetecżnie weſoły żywot/ ieſli to dobrym álbo wdzięcżnym żywotem zwáć może. RejZwierc 104; Ten tedy ták piſze w Zwierzyńcu ſwym przećiw towárzyſzom ſwoim obżárłym y niepomiernie pijącym. WerGośc 243.

Zwroty: »niepomiernie szafować« (1): Abowiem y ſkarb by był nawiętſzy kto im nie pomiernie á nieroſtropnie ſzáfuie/ pewnie ſie prętko wyſkubie. RejZwierc 156v.

»niepomiernie używać« (7): RejPos 228; Niech ſie nie chlubi nikt bogáctwem/ bo tho wſzytko plewy/ kto tego niepomiernie vżywa/ á iż v tego nie będzie cnotá ſzáfárką á rozum podſkárbim RejZwierc 145, 73v, 77v [2 r.], 142v, 143v.

Szeregi: »niepomiernie a nie według bojaźni bożej (a. w bojaźni bożej)« (3): Gdyż y vbogi ták rychło może vpáść w rozgniewánie Páńſkie [...] ieſliby nie pomiernie á nie w boiáźni Bożey/ vżywał onego vboſtwá ſwego RejPos 162, 162, 264.

»niepomiernie a nierozmyślnie« (1): Ale wſzetecżnemu á bezrozmyſlnemu káżda s tych namnieyſza rzecż wiele záſzkodzić może/ gdy thego nie pomiernie á nierozmyſlnie vżywa. RejZwierc 142v.

»niepomiernie a nieroztropnie« (1): RejZwierc 156v cf »niepomiernie szafować«.

»niepomiernie a bez rozumu« [szyk 1:1] (2): Iáko zbytnia miłość/ zbytnia rádość/ zbytni ſmiech/ zbytnie weſele/ y to wſzytko może być ſzkodliwe kto thego bez rozumu á nie pomiernie vżiwa. RejZwierc 77v, 73v.

»niepomiernie a nie z wiernym sercem« (1): A ieſzcże ktemu ſrogą licżbę muśiſz dáć od tego/ ieſliże nie pomiernie á nie z wiernym ſercem będzyeſz vżywał tego docżeſnego dobrá RejPos 228.

»niepomiernie a wszetecznie« (1): RejZwierc 104 cf W połączeniu z przymiotnikiem.

»źle a niepomiernie« (1): Ale káżda rzecż nákoniec y bogácthwo gdy go kto zle á niepomiernie vżywa/ tedi ſie záwżdy w gorſze niż w lepſze obroćić może. RejZwierc 143v.

Synonim: nieumiarkowanie.

Cf POMIERNIE

JB