Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [NIEPRZEBITNY]

Następne hasło: [NIEPRZEBRANIE] »

NIEPRZEBITY (6) part praet pass pf

W pisowni łącznej (4), w rozłącznej (2).

Oba e jasne.

Fleksja

sg
m	N	nieprzebity	f	N
	I	nieprzebitem, nieprzebitym		I	nieprzebitą

pl
A	subst	nieprzebité

sg m N nieprzebity (2). ◊ I nieprzebitem (1) KochPs, nieprzebitym (1) StryjKron. ◊ f I nieprzebitą (1). ◊ pl A subst nieprzebité (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.

Znaczenia

W funkcji przymiotnika (6)
- 1. Którego nie da się przebić, przedziurawić (5)
  - W przen (2)
- 2. Którego nie da się przekonać, uprosić (2)

W funkcji przymiotnika (6):

1. Którego nie da się przebić, przedziurawić; imperfossus Calep, Cn; impenetrabilis Cn (5): Imperfossus ‒ Nie przebity, nie przepehniony [!]. Calep 510b.

Wyrażenie: »tarcza, szczyt nieprzebity(-a)« [szyk 2:1] (2:2): Pan lud ſwóy chowa/ pan ieſt nieprzebitem Królowi ſzczytem. KochPs 39; Ná kray świátá oſtáteczny/ Skruſzył tęgi łuk waleczny/ Potłukł zbroie nie pożité/ Spalił tarcze nieprzebité. KochPs 69; KochMuza 26.

W przen (2): [Kiejstut] murem Litewſkim nieprzebitym/ y báſztą mocną przećiw naiázdom Niemieckim będąc/ drugi Achilles/ Hector/ Aiax/ Vliſſes y Hercules Litewſki StryjKron 467.

2. Którego nie da się przekonać, uprosić (2): Peruicax, durus, contentiosus, nulli cedens, perseverans cum quadam vi. ‒ Vporni Nieprzebeiti [!]. Calep 794a.

[Cf NIEPRZEBYTY 2. KlonŻal C4v].

Synonimy: 1. mocny, nieprzepchniony, trwały; 2. uporny.

Cf PRZEBITY