[zaloguj się]
[pdf]

NIEPRZYSTOJNOŚĆ (11) sb f

Zawsze w pisowni łącznej.

e oraz oba o prawdopodobnie jasne (tak w nieprzystojny oraz -ość).

Fleksja
sg pl
N nieprzystojność
G nieprzystojności
A nieprzystojność nieprzystojności
I nieprzystojnościami
L nieprzystojności

sg N nieprzystojność (1). ◊ A nieprzystojność (3). ◊ L nieprzystojności (1). ◊ pl G nieprzystojności (2). ◊ A nieprzystojności (3). ◊ I nieprzystojnościami (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu s.v. przystojność.

To, czego nie należy, nie przystoi, nie wypada robić; indignitas Cn (11): Ták wiele ieſt rzecży nieprzyſtoynych w tey nierownośći karánia [...] ktoremi nieprzyſtoynośćiámi [quibus ... absurditatibus] y rozum śię ludzki obraża/ y ſądy ludzkie bywáią wzgárdzone ModrzBaz 28; To ieſt błąd wielki/ y ćiągnie z ſobą wiele nieprzyſtoynośći. SkarJedn 347; A gdy by był pierwey ſam pracę [!] ſwey pożywał á nizli vbogiego náſyćił/ zá nieprzyſtoyność to ſobie miał. SkarŻyw 46; Niemoże być więtſza nieprzyſtoyność iedno Pánu á tym więcey Bogu/ nieſprawdźić ſie/ y wiáry niedotrzymáć. PowodPr 42, 80.

W polączeniach szeregowych (2): A poſpolićie zabáwá wſzyſtká ludzka w Swiętá [...] to ſie obraca ná bieśiády/ obżerſtwo/ opilſtwo/ ſtroie/ tańce/ zbytki/ wſzetecżnośći/ zwády/ tumulty/ y wſzelkie nieprzyſtoynośći. PowodPr 52; SkarKazSej 694a.

W przeciwstawieniu: »cnota ... nieprzystojność« (1): Człowiek rozumny/ honeſtum ábo cnotę/ má zá Páná [...]. Záśi uitium ábo nieprzyſtoyność/ má zá niewolniká PowodPr 61.

Szeregi: »niepodobieństwo i nieprzystojność« (1): Niech mi czárt zádáie iákie może wymyślić niepodobieńſtwá y nieprzyſtoynośći [...] obiecuię go krotko odpráwić SkarKaz 160a.

»sprosność i nieprzystojność« (1): Naprzód tá pokuſa ieſt myſl ſproſna/ głupia/ niewſtydliwa [...] do vſzu ſerdecżnych tákie rzecży w ſproſnośći y nieprzyſtoynośći ſtráſzliwe przynoſząca/ iákich ſię wymowić y vſtá nimi mázáć nie godzi. SkarŻyw 293.

»vitium abo nieprzystojność« (1): PowodPr 61 cf W przeciwstawieniu.

»występ a nieprzystojność« (1): Aieſliżeby kto niepotrzebne milcżenie iako potrzebne niemowięnie za wyſtęp a nieprzyſtoyność pocżytáł/ tedy [...] prziſtoinieyſza rzecż yeſt/ milcżeć niżeli mówić. KwiatKsiąż C2v.

Synonimy: sprosność, występ.

Cf NIEPRZYSTOJEŃSTWO, PRZYSTOJNOŚĆ

JB