[zaloguj się]
[pdf]

NIESKAZITELNY (11) ai

W pisowni łącznej (9), w rozłącznej (2); -zi- (10), -zy- (1).

Oba e prawdopodobnie jasne (tak w nie- oraz -elny, tak też WujBib oraz Cn); a jasne.

Fleksja
sg
mN fN nNnieskaziteln(e)
G Gnieskaziteln(e)j G
D D Dnieskaziteln(e)mu
Anieskazitelny A A
L Lnieskaziteln(e)j Lnieskazitelnym
pl
G nieskazitelnych
A subst nieskaziteln(e)
L nieskazitelnych

sg m A nieskazitelny (1). ◊ f G nieskaziteln(e)j (1). ◊ L nieskaziteln(e)j (1). ◊ n N nieskaziteln(e) (1). ◊ D nieskaziteln(e)mu (2). ◊ L nieskazitelnym (1). ◊ pl G nieskazitelnych (1). ◊ A subst nieskaziteln(e) (2). ◊ L nieskazitelnych (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Nie podlegający skazie, niezniszczalny, nieśmiertelny, wieczny; incorruptus Vulg, Cn; indissolubilis Cn (11): głowę corce ſwey śćiął. y ták on kwiát cżyſtośći białey lilyey/ cżerwoną rożą á krwią męcżeńſką ozdobiony/ zapłátę y roſkoſzy nieſkázitelne v oblubieńcá ſwego nalaſł. SkarŻyw 487; LatHar 32.

W połączeniu szeregowym (1): odrodźił nas ku nádźiei żywey/ przez zmartwychwſtánie Ieſuſá Chryſtuſá/ ku dźiedźictwu nieſkáźitelnemu/ y niepokalánemu/ y nie zwiędłemu/ ná niebieśiech prze was záchowánemu WujNT 1.Petr 1/4.

W przeciwstawieniach: »skazitelny (3), docześny, prochniejący ... nieskazitelny« (5): KuczbKat 325; Cżyſtość ćieleſną ták chował/ iáko by nie w ćiele żył: gdy nieſkázytelnemu ciáłu to prochnieiące podobne cżyniąc/ Anielſki żywot wiodł ná ziemi. SkarŻyw 298; LatHar 630; iż ći ktorzy w zawód biegáią/ ácz więc wſzyścy bieżą/ ále przećie ieden zakład bierze [...]. A oni iednák aby wzięli wieniec ſkáźitelny; my lepák nie ſkáźitelny[Et illi quidem ut corruptibilem coronam accipiant, nos autem inoorruptam]. WujNT 1.Cor 9/25; Sieiem w źiemię/ mowi ś. Páweł/ ty ćiáłá iáko źiárná pſzeniczne/ ktore ná wioſnę onę mocą Chryſtuſowego zmartwychwſtánia/ odrodzą ſię y roſkwitną: wśiewamy ie ſkáźitelne/ á wſtánie nie ſkáźitelne. [1.Cor 15/14] SkarKaz 204b.

Szeregi: »niebieski, nieskazitelny« (2): áż do onych niebieſkich twoich nieſkáźitelnych páłacow/ y wiekiem nieokreſzonego błogoſłáwieńſtwá y rádośći/ będę/ z miłośierdźia twego/ przypuſzcżony LatHar 240, 349.

»nieskazitelny i nieśmiertelny« (1): że [...] Pan náſz Iezus Chriſtus prawdźiwy Bog y Cżłowiek/ w tym ćiele w ktorym ſie z Pánny národźił/ y zá nas vćierpiawſzy zmartwychwſtał/ iuż nieſkáźitelnym y nieśmiertelnym WujJud 171v.

»wieczny i nieskaźitelny« (1): rácż im dáć po śmierći ich/ w chwale twoiey niebieſkiey zá máłe rzecży wielkie/ zá źiemſkie niebieſkie/ á zá docżeśne wieeżne y nieſkáźitelne. LatHar 630.

Synonimy: nieśmiertelny, wieczny.

Cf NIESKAZISTY, NIESKAŻONY, SKAZITELNY

TG