[zaloguj się]
[pdf]

NIESŁUSZNOŚĆ (15) sb f

W pisowni łącznej (14), w rozłącznej (1); -ſzn-, -ſſn- (14), -sn- (1).

e oraz o jasne.

Fleksja
sg
N niesłuszność
G niesłuszności
A niełuszność

sg N niesłuszność (7). ◊ G niesłuszności (4). ◊ A niełuszność (4).

Sł stp brak, Cn s.v. niesłusza, Linde brak.

1. Niezgodność z tym, jak należy, jak być powinno pod względem moralnym, prawnym, obyczajowym; postępowanie niestosowne, niegodne, haniebne, okrutne; niesprawiedliwość, krzywda; iniquitas Calep, Vulg, Cn; indignitas Calep, Cn; indecentia Mącz; crudelitas, foeditas, iniuria, iniustitia, magnitudo mali Calep (6): bo mowił [Dyjogenes] że mąż ſprawiedliwie może ſwą żonę y na rinku obłapić iawnie, ani ſie ſam też od pożądania y innych rzecży gdzież kolwiek ſromał wſzakoż potim przyrodzony wſtid thy iego vmyſły przemogł. Także acżkolwie niegdy niewſtid v niego za wielką ſławę był, ale potim za więtſzą nienawiſć. Tak iż ona nie ſłuſznoſć y v thych Cynnikow ktorzy naſladowali Dyogeneſa w wielkiey nienawiſci była BielŻyw 69; Z tich ſie ia naſmiewam ktorzy ſobie to zanieſłuſznoſć [!] pokładaią ſługami ſwymi zaſtoł ſiadać á ieſć pić y roſprawiać. BielŻyw 145; Mącz 79c; Indignitas Crudelitas, foeditas, magnitudo mali. ‒ Niesłuſznosc. Calep 527b; Iniquitas iniustitia, iniuria – Nie słuſznośc. Calep 538a.

niesłuszność czyja (1): ábowiem z odzienia wychodzi mol/ á od niewiáſthy nieſluſſność męſka [iniquitas viri; złość mężowa WujBib]. Leop Eccli 42/13.

2. Brak uzasadnienia, racji, bezpodstawność; niewłaściwość; inconvenientia BartBydg; indecentia JanStat (8): BartBydg 73b; Gdyż nie u tego w mocy jest [...] czyniąc krzywdę cisnąć kogo, aby mu jej cierpiał [...] aż do tego czasu, ktory by on sobie obierał, odwłocząc uczynienie [z] siebie sprawiedliwości, bo taką rzecz nazywali ludzie śmiejąc się z takiej niesłuszności Marchołtowym drzewem, ale u tego to w mocy jest, kto krzywdy cierpi Diar 47.

niesłuszność czego (6): Diar 46, 49; że IchM sami [...] zbraniają się tego, aby nam albo się usprawiedliwić mieli [...] albo żeby nam ukazali niesłuszność winowania naszego. DiarDop 99; y w tey mierze nieſłuſzność żalu okázuie ſie/ gdy rzecży ſwieckich [...] żáłuiemy. (marg) Zal z vthrácenia máiętnośći nie ſłuſzny. (‒) Phil N2; SarnStat 752, 824.

W charakterystycznych połączeniach: niesłuszność pozwu (2), skarg (2), winowania, żalu.

Szeregi »niesłuszność albo niedostatek« (2): ále dla nieſłuſznośći álbo niedoſtátku pozwu [Propter indecentias vero et defectus citationis JanStat 528] powodowa ſtroná ſkarána winą zwyczáyną może poprawić y począć ſwą rzecz znowu lepſzym pozwem. SarnStat 752 [idem] 824.
3. Nienadawanie się, niezdatność [ku czemu] (1): bo od tego urządu nyeuyaſty ſą uyyąthe dla ſtadla y poglouya nyedoſtoynoſzcy dla theſz ych krechkoſzczy ku zgrzeſſenyu a dla nyeſluſnoſzczy ku rządom PatKaz III 139v.

Synonimy: 1. niegodność, niesprawiedliwość, złość.

Cf SŁUSZNOŚĆ

KK