Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NIESPUSZCZONY

Następne hasło: NIESROM »

NIESROGI (10) ai

W pisowni rozłącznej (9), w łącznej (1).

e oraz o jasne.

Fleksja

sg
m	N	niesrogi	f	N	niesrogå	n	N	niesrogi(e)

pl
N	subst	niesrogi(e)

sg m N niesrogi (4). ◊ f N niesrogå (1). ◊ n N niesrogi(e) (1). ◊ N pl subst niesrogi(e) (4).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w. s.v. srogi.

Znaczenia

1. Łagodny (6)
2. Niegroźny, niestraszny (4)

1. Łagodny; lenis Mącz (6): Xántus [...] Do Ezopá hárdzie mowił: O to ty milcż Dyabłow bráćie/ Cżyń rząd w piekielney komnáćie. Ezop rzekł/ kiedy tám prziydzieſz Gośćiem wdzięcżnym v mnie będzieſz. Pátrzayże by nie ſrogi był/ Abych ćię tám dobrze vcżćił. BierEz D4; Bo chociay twarz nie ſroga/ lecż ſerdecżko wielkie RejZwierz 74; Lenis, Miętki/ Liekky, Et Metaphorice, Nieſrogi/ powolny. Mącz 188c; PaprPan Mv.

Przysłowie: Zwirzę nie ſrogie kiedy nie ma krzywdy/ A chłop vporny nie ſkroći ſie nigdy. RejZwierc 215v.

Szereg: »srogi albo niesrogi« (1): Oto ſłyſzyſz: [...] niechay Pan Bog nań przyłoży wſzytki plagi ſrogie ty ktore ſą w thych kſięgach nápiſáne. Tochmy iuż ſłyſzeli ieſli ſą ſrogie álbo nie ſrogie. RejAp 197v.

2. Niegroźny, niestraszny (4):

niesrogi komu (3): PaprPan Gg2; Nie ſrogie mi w ſwym biegu lotne gorne kołá/ Nie ſrogie błędne gwiazdy/ ni ſam Titan zgołá. RybGęśli C2v.

Przysłowie: NIe lęka ſye cnotá/ Zadnégo kłopotá. Zá nic v niéy trwogi/ Gróm żaden nie ſrogi. PudłFr 4.

Synonimy: 1. dobrotliwy, łagodny, łaskawy; 2. niegroźny, niestraszny.

Cf SROGI