[zaloguj się]
[pdf]

NIESTWORA (9) sb f

niestwora (5), niesfora (2), nieswora (1), niestfora (1); niestwora BielŻyw, GórnDworz (3), GórnRozm; niesfora Diar (2); nieswora BielKron; niestfora GrochKal.

W pisowni łącznej (8), w rozłącznej (1).

e oraz o prawdopodobnie jasne (tak w niestworny); a jasne.

Fleksja
sg
N niestwora
G niestfory
A niestworę
I niestworą

sg N niestwora (3). ◊ [G niestfory.] ◊ A niestworę (1). ◊ I niestworą (5).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) ‒ XVII w.

Niezgoda, niekarność, kłótnia; immodestia, importunitas, intemperies, petulantia Cn (9): Te rzecży nabarziey maią być odpądzone od cżłowieka, niemoc od ciała, nieumietnoſć od duſze. Zła żądza cieleſtna od brzucha, odmiaſta nie ſtwora, od domu ſwarzenie, poſpolſtwo lepak odewſzitkich nie ſkromnoſci ma być powſciągano. BielŻyw 31; bo się już ten zbior nasz sławny domowym zajątrzeniem, prze ktory [!] już giniemy, targa tak niesforą w sprawach miłego Boga, jako w sprawach RP Diar 33; dobrze ieſt krolowi zachować pokoy/ ále nieſworá ieſt mácochá pokoiá. BielKron 114v; Ale tego podobno rychlej prágnąć/ niż nádziewáć ſie możem/ á to zá nieſtworą á bezeczną chćiwoſcią Krześćiáńſkich pánow/ ktorzy wolą tho/ iżby lud wſzytek Boży zginął/ niż áby namniey co ſwego [...] dla zgody vpuśćić mieli. GórnDworz Ii4v, O6v; Prawdáć ieſt że mu [Turkowi] iedno Kroleſtwo nie podoła chybáby go Pan Bog nieſtworą w źiemi iego ſkarał GórnRozm M2; [Tak, onę wodę prowadząc leniwo, Dla ich niesfory źle jem wyszło mlewo. Otwin(?)Erot 45].
Wyrażenie: »polska niestfora« (1): Przywiedźieć/ wprawdźie/ tá Polſka nieſtforá/ Ná ſyná twego/ y Competitorá GrochKal 13.
Szeregi: »rozerwanie a niestwora« (1): áby poddáni ſtráćili ferce/ y zá ſwoim rozerwániem/ á nieſtworą/ niebyli pánom potężni. GórnDworz Gg6.

»niesſora, waśni« (1): dowiedzmy się, czym one sławne państwa zginęły. Znajdziemy to łatwie, że domową niesforą, waśniami, ktore się mnożyć wszędzie muszą, gdzie sprawiedliwości a rządu nie masz Diar 35.

Synonimy: krnąbrność, niekarność, nieposłuszeństwo, niezgoda, rozerwanie, roztyrk, swawola, waśń.

Cf NIESTWORNOŚĆ, STWORA

AKtt