[zaloguj się]
[pdf]

NIEWIECZNY (11) ai

Zawsze w pisowni rozłącznej.

Oba e prawdopodobnie jasne (tak w nie- oraz wieczny).

Fleksja
sg
mN fNniewiecznå nNniewieczn(e)
Aniewieczny A A
pl
N subst niewieczn(e)

sg m A niewieczny (1). ◊ f N niewiecznå (3). ◊ n N niewieczn(e) (2). ◊ pl N subst niewieczn(e) (5).

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

1. Taki, który nie ma trwać na zawsze, na wieki, bez końca (3): to znák/ iż yuż konyecznye kápłáńſtwo ono y ofyáry vſtáły/ á nye wyeczne to przykazánye było KromRozm II 1; áby ſie wierni cieſzyli/ iż tho ſą nie wiecżne rzecży/ á iż thák ieſt możny Pan ich/ iż tho może zetrzeć iáko zdzbło miedzy pálcy ſwemi kiedy będzie racżył. RejAp 96v, 78v.

[W funkcji rzeczownika: »niewieczna«: wſzákże to nie wiecżna / iáko ſie oto źrzetelnie pokazało. BudArt D5v.]

2. Taki, który jest ograniczony w czasie (8): gdyż to cżeſne vniżenie ieſt nie wiecżne/ ma pocżątek y koniec/ á nie ná wieki. SarnUzn F5; BielSat C4 [idem] BielRozm 21.

W połączeniu szeregowym (1): Iuż to názbyt głowko płocha/ Nie káżdyć ſie w tobye kocha/ Boś roſpuſtna y wſzetecżna/ Hárda żwawa á nie wiecżna/ Bo nie długo twoich ſkokow/ Ledwo do dwudzyeſtu rokow BielKom E3v.

W przeciwstawieniu: »wieczny ... niewieczny« (1): Wiecznym grzechem zowie/ ten [...] ktory nie będzie odpuſzczony áni ná tym/ áni ná onym świećie. Kędy ſię vczymy [...] iż ſą niektore grzechy nie wieczne: [...] ktore y ná tym y ná onym świećie bywáią odpuſzczáne. WujNT 136.

Wyrażenia: »niewieczna pamiątka« (1): Bo też nie wiecżna pámiątká mądrośći iáko y głupośći [Non enim erit memoria sapientis similiter ut stulti Vulg Eccle 2/16]/ á przyſze cżáſy wſzytki rzecży rowno zákryią zápomnienim. BielKron 79v.

»radość niewieczna« (1): Idź Iędzo/ gdźieś ſię zwykłá/ śidły báwić/ Srzod zdrádnych nádźiey: tám poſpolſtwo chćiwe Tám twa poćiechá/ tám rádość nie wiecżna. GrabowSet G3v.

»wiek niewieczny« (1): Gdyż z ſyny śmiertelnymi/ dałeś wiek nie wiecżny GrabowSet B4.

Synonimy, 2. niestały, nieustawiczny.

Cf NIEWIEKUISTY, WIECZNY

IM