« Poprzednie hasło: ROZCZOSŁY | Następne hasło: ROZCZOSNĄĆ SIĘ » |
ROZCZOSNĄĆ (3) vb pf
Oba o jasne.
Fleksja
inf | rozczosnąć |
---|
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | m | rozczosnął | m pers | rozczosnęli |
n | rozczosnęło | subst |
inf rozczosnąć (2). ◊ praet 3 sg m rozczosnął (1). [n rozczosnęło. ◊ 3 pl m pers rozczosnęli [zapis: -eli].]
Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVII w.
Znaczenia
- 1. Rozbić na kawałki, rozerwać (2)
- 2. Szeroko otworzyć; przen
(1)
- a. O ustach (1)
- b. [O drzwiach]
1. Rozbić na kawałki, rozerwać; concerpere, distringere Mącz (2): Concerpo, Roſczoſnąć, Rozedrzeć/ podruzgáć. Mącz 39c, 421d.
2. Szeroko otworzyć; przen (1):
a. O ustach (1):
Zwrot: »gębę, [paszczękę] rozczosnąć« [w tym: [naprzeciw komu]] = os distorquere Mącz (1): Mącz 459c; [Niepobożną a fałſſywą paſſczękę ſwą roſſczoſneli naprzećiw mnie [os dolosi super me aperuerunt PolAntPs 109/2; othworzyli vſtá BibRadz ]/ y mowią naprzećiw mnie ięzykiem fałſſywem. UstKościel 26v.] [Cf też b.].
b. [O drzwiach:
Szereg: »otworzyć i rozczosnąć«: piekło przepáść rozſſyrziło/ á otworzyło y rozcżoſnęłá [!] wrotá/ á páſſcżękę ſwą [aperuit os suum Vulg Is 5/14] LorichKosz 120v (Linde).]
Synonim: 2.a. rozedrzeć.
Formacje współrdzenne cf CZOSAĆ.
Cf ROZCZOSŁY, ROZCZOŚNIĄCY, [ROZCZOŚNIENIE]
KW, (LWil)